ΜΙΑ
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ, ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
(ΑΡΧΑΙΟ
ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 12 ΙΟΥΛΙΟΥ, 9.30 μ.μ.)
του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΛΦΑ
Στο
βιβλίο μας «Λογοτεχνικές εκδόσεις, μαρτυρίες και αφηγήσεις στην Πιερία
(1918-2010)» που
εξέδωσε ο Δήμος Κατερίνης (2011) καταγράψαμε δεκαπέντε τίτλους
που αποτελούν μαρτυρίες και απομνημονεύματα γύρω από την μικρασιατική
καταστροφή και τις δυσκολίες της εγκατάστασης στην νέα πατρίδα κατά τον
μεσοπόλεμο, δηλωτικό και της έντονης παρουσίας των προσφύγων από τον Πόντο στην
Κατερίνη και την περιοχή της.
Ανάμεσά
τους ξεχωρίζουν τα ονόματα: Δεληγιαννίδης
Γ. Νικόλαος (1900, Φάτσα Πόντου-1985, Κατερίνη), Δεληγιαννίδης Θεοφάνης ([1900]
Ίσκιλη/Έρπαας Μ. Ασίας- 1979, Κατερίνη), Ελευθεριάδης Ελευθ. Ε. (1910, Λαραχανή
Ματσούκας Πόντου-1988, Κατερίνη), Κανταρτζής Ι. Σάββας (1900, Κοτύωρα/Ορντού
Πόντου-1985, Κατερίνη) και Χαλκίδης Ευθ. Θεόφιλος (1900, Φάτσα Πόντου-1985,
Κατερίνη).
Τα
λέω αυτά γιατί η πολύ καλή και συναισθηματικά-πολιτικά επίκαιρη παράσταση που
θα δούμε στο Δίον την Παρασκευή στηρίζεται ακριβώς στις μαρτυρίες προσφύγων,
αντλημένες από το πολύτιμο τρίτομο βιβλίο της αξέχαστης Έλλης Παπαδημητρίου
«Κοινός λόγος», αφηγήσεις δηλαδή, σύντομες και ουσιαστικές, των ίδιων των εμπλεκομένων.
Ξαναγυρίζουμε
στην παράσταση. Στην εφημερίδα Εποχή (23 Ιουνίου 2013) ο σκηνοθέτης Βαγγέλης
Θεοδωρόπουλος εξηγεί πως και σήμερα, το θέμα του πρόσφυγα και του μετανάστη
είναι πάλι επίκαιρο, το ζούμε καθημερινά με ένταση και αγριότητα. «Ένα σοβαρό
ποσοστό συμπατριωτών μας αντιμετωπίζει τον ξένο, πρόσφυγα ή μετανάστη, με
μεγάλη εχθρότητα. Και δυστυχώς δεν πρόκειται μόνο για τους ψηφοφόρους ή τους
φίλα προσκείμενους στη Χρυσή Αυγή. Αλλά τι να λέμε τώρα! Εδώ η ελληνική
κοινωνία αντιμετώπισε με εχθρότητα τα κύματα Ελλήνων προσφύγων που ήρθαν από το
’22 και μετά, από την Μικρασία, την Ανατολή και τον Πόντο. Που ήταν Έλληνες,
ομοαίματοι αδελφοί!»
Η
παράσταση πάντως δεν είναι ίδια με αυτήν που είχε παιχτεί το 1997. Όπως
υπογραμμίζει ο σκηνοθέτης κάποια κείμενα αντικαταστάθηκαν από άλλα, «που
κρίναμε ότι συνομιλούν πιο άμεσα με το σήμερα. Προσθέσαμε κι ένα κομμάτι για
τον Πόντο, κάτι που έλειπε από την προηγούμενη παράσταση, γιατί συνήθως
ταυτίζουμε τη Μικρασιατική Καταστροφή με τη Σμύρνη και τα παράλια, ενώ Έλληνες
υπήρχαν σε όλη τη Μικρά Ασία, Πόντο, Καππαδοκία, Ανατολή. Μιάμιση μόνο σελίδα
είναι η συγκλονιστική μαρτυρία μιας γυναίκας, μέσα από την οποία περνά μπροστά
απ’ τα μάτια μας η τραγική ιστορία των Ποντίων, με όλες τις σφαγές, τις εξορίες
και τους διωγμούς».
Αναγκαίος
επίλογος: Μήπως είναι ευκαιρία και στα
καθ’ ημάς, ένας έμπειρος, εγγράμματος
και ευαίσθητος σκηνοθέτης του θεάτρου,
και τέτοιους έχουμε (Γιώργος Χανδόλιας, Χάρης Αμανατίδης, Δημήτρης
Σιακάρας) να αναλάβει την επί σκηνής
παρουσίαση αυτών των κειμένων με τη στήριξη των τοπικών προσφυγικών σωματείων,
του ΟΡΦΕΟ, του Δήμου ή της Περιφέρειας; Θα ήταν μια εξαίρετη καλλιτεχνικά και
ιστορικά προσφορά για όλη τη Μακεδονία και ιδιαιτέρως για την μετριότατη σε
καλλιτεχνικές δικές της παραγωγές Πιερία.
