Θα ήμουν ο τελευταίος που θα αναλάμβανε να υπερασπιστεί τους αστούς πολιτικούς, αλλά διαβάζοντας αυτά που έγραψε κάποιος Όμηρος Αλεξάνδρου, που μας τα προώθησαν στο
«διάλογο του ΔΕΠ» και μάλιστα ως σκληρές αλήθειες που μας τις κρύβουν, αισθάνομαι την ανάγκη να τους «υπερασπιστώ»!
Η κατηγορίες που εκτοξεύει ο κύριος Αλεξάνδρου εναντίον των αστών πολιτικών είναι πολύ γνωστές και πολύ διαδεδομένες, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, και τις συναντάμε πολλές φορές σε διάφορες παραλλαγές άμεσα ή έμμεσα και στο «διάλογο του ΔΕΠ». Κατηγορεί τους πολιτικούς πως είναι ανόητοι, ανίκανοι και διεφθαρμένοι και πως λόγω της ανοησίας τους, της ανικανότητάς τους και της διαφθοράς τους ευθύνονται για την κατάσταση στην οποία περιήλθε η χώρα. Πιο ευτελείς και χαμηλού επιπέδου διαπιστώσεις δεν θα μπορούσαν να διατυπωθούν! Όποιος κατηγορεί συλλήβδην τους πολιτικούς με οποιεσδήποτε κατηγορίες και ιδιαίτερα τέτοιες μπορεί στη συνέχεια να αυτοπροσδιορίζεται ως αγωνιστής, προοδευτικός ή υπερασπιστής του λαού.
Φυσικά οι αστοί πολιτικοί ούτε ανόητοι είναι, το αντίθετο μάλιστα είναι ιδιαίτερα ευφυείς και ικανότατοι, ούτε διεφθαρμένοι γενικά είναι, υπάρχει μια φυσιολογική διαφθορά στις γραμμές τους λόγω του καπιταλισμού, εξάλλου οι περισσότεροι από αυτούς είναι οικονομικά ανεξάρτητοι μπαίνοντας στην πολιτική και δεν περιμένουν να πλουτίσουν με αυτόν τον τρόπο χωρίς να αποκλείεται βέβαια και αυτό το ενδεχόμενο, ούτε φυσικά ευθύνονται αυτοί για την καπιταλιστική κρίση. Μάλλον θα ήταν ανόητο να επιχειρήσει κανείς να αποδείξει κάτι που είναι αυτονόητο, πως οι αστοί πολιτικοί δεν είναι ανόητοι ή ανίκανοι, και σίγουρα δεν χρειάζεται να αποδείξει πως είναι ανόητος αυτός που λέει πως οι πολιτικοί είναι ανόητοι. Αν και αυτοί που ισχυρίζονται πως οι πολιτικοί είναι ανόητοι και ανίκανοι δεν είναι πάντα ανόητοι οι ίδιοι, υπάρχει και μια ακόμα εκδοχή για την κατάστασή τους και το ρόλο τους. Κατηγορώντας συλλήβδην τους πολιτικούς, ετοιμάζουν συνειδητά ή ασυνείδητα το έδαφος για αυτούς που περιμένουν υπομονετικά να έρθει η δική τους ώρα, να βγουν από την αφάνειά τους για να αρπάξουν, να επωφεληθούν, να βιάσουν, να ικανοποιήσουν κάθε τους διαστροφή! Καλλιεργούν έναν ύπουλο και υφέρποντα φασισμό ετοιμάζοντας το έδαφος για να έρθουν στο προσκήνιο οι απόγονοι των ταγματασφαλιτών της Κατοχής και ο κόσμος τους, για να επιβάλουν την «τάξη» και να «τιμωρήσουν» τους «προδότες» που «έφαγαν τα λεφτά του λαού», αρπάζοντας ο,τι μπορέσουν αυτοί οι ίδιοι.
Οι αστοί πολιτικοί για ένα πράγμα μόνο ίσως μπορούν να κατηγορηθούν, πως είναι αστοί πολιτικοί και υπηρετούν αυτές τις πολιτικές που υπηρετούν. Όμως ακόμα κι αυτή η κατηγορία εναντίον τους δεν έχει νόημα. Η κότα γέννησε το αυγό ή το αυγό την κότα; Όσο νόημα έχει αυτό το ερώτημα, άλλο τόσο ίσως έχουν και οι κατηγορίες εναντίον των αστών πολιτικών επειδή είναι αστοί πολιτικοί. Ο ρόλος τους είναι καθορισμένος. Δεν είναι πως δεν θέλουν να κάνουν κάτι υπέρ του λαού ή ότι κάνουν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι για να υπηρετήσουν τους κεφαλαιοκράτες, είναι πως είναι αδύνατον αντικειμενικά να κάνουν κάτι υπέρ του λαού ερχόμενοι σε αντίθεση με τους αστούς. Ενώ για παράδειγμα μπορούν να ελαττώνουν τους μισθούς σε βάρος των εργαζομένων και υπέρ των αστών, δεν μπορούν να κάνουν το αντίθετο, να αυξάνουν τους μισθούς αντίθετα με τη θέληση των αστών, γιατί οι αστοί είναι αυτοί που θα πληρώσουν για τις αυξήσεις και δεν θα το κάνουν ποτέ αν δεν το θέλουν για τους δικούς τους λόγους και το δικό τους συμφέρον. Οι αστοί μπορεί για παράδειγμα να κάνουν υποχωρήσεις κάτω από την πίεση των αγώνων των εργαζομένων και να δώσουν αυξήσεις, αλλά το κάνουν για να μην χάσουν περισσότερα ή ίσως και όλα και όχι γιατί θα τους το επιβάλλει η όποια αστική κυβερνητική εξουσία. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να γίνεται διάκριση ανάμεσα σ’ αυτό που θα λέγαμε κυβερνητική εξουσία και στην πραγματική εξουσία. Η κυβερνητική εξουσία στην αστική δημοκρατία μπορεί να έχει ισχύ και να ασκείται μόνο αν είναι συμβατή με τη θέληση της πραγματικής εξουσίας, που την έχουν οι ίδιοι οι αστοί.
Σημαντικές επιλογές που θεωρούνται πολιτικές των αστών πολιτικών προωθήθηκαν μόνο και μόνο γιατί εξέφραζαν τη θέληση και τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Μια τέτοια πολιτική ήταν η είσοδος της χώρας στις ευρωπαϊκές κοινότητες, ΕΟΚ, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ευρωζώνη. Η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η καλύτερη δυνατή εξέλιξη για το μεγάλο κυρίως ελληνικό κεφάλαιο που είχε ανάγκη να ξεφύγει από τα στενά εθνικά πλαίσια μέσα στα οποία ασφυκτιούσε, για να προοδεύσει και να προστατευτεί μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο με απεριόριστες για τα μέτρα του δυνατότητες. Οι αστοί πολιτικοί δεν έκαναν τίποτα παραπάνω από το να προωθήσουν αυτή την αναγκαιότητα για την πρόοδο του ελληνικού καπιταλισμού χαράζοντας την πολιτική της εισόδου στη νυν Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιώντας τις πολιτικές που απορρέουν από τη συμμετοχή σ’ αυτόν τον οργανισμό.
Οι αστοί πολιτικοί προωθώντας τις πολιτικές τους υπέρ της εργοδοσίας ταυτίζουν συνήθως την πρόοδο της κοινωνίας με την πρόοδο των καπιταλιστών, ακόμα και όταν παίρνουν τα πιο βάρβαρα μέτρα εναντίον των εργαζομένων. Η προωθούμενη πολιτική της ισοπέδωσης των εργασιακών σχέσεων για παράδειγμα, μερική απασχόληση, ελαστικό και ευέλικτο ωράριο, εκ περιτροπής εργασία, ανασφάλιστη εργασία και καθιέρωση των επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων εργασίας, προκύπτει ως αναγκαιότητα για να αντιμετωπίσουν οι καπιταλιστές την κρίση του καπιταλισμού και ταυτόχρονα να είναι ανταγωνιστικοί απέναντι στους ανταγωνιστές τους. Αυτή την ισοπέδωση όμως των εργασιακών σχέσεων οι αστοί πολιτικοί επιχειρούν να την ταυτίζουν με τη σωτηρία και την πρόοδο της χώρας ή της κοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα ισοπεδώνουν τις εργασιακές σχέσεις για να έχουμε λένε ανάπτυξη, αλλά το μόνο σίγουρο για την ανάπτυξη αυτή είναι τα κέρδη των επιχειρήσεων και ποτέ δεν γίνεται λόγος για αυξήσεις που θα πάρουν οι εργαζόμενοι αν επιτευχθεί επιτέλους αυτή η ανάπτυξη. Τα κέρδη από την όποια ανάπτυξη τα καρπώνονται οι καπιταλιστές, είναι δικά τους, κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό, τα κάνουν ό,τι θέλουν αυτοί, και εφόσον δεν τους συμφέρει να τα μοιραστούν με τους εργαζόμενους δεν πρόκειται να δώσουν ποτέ αυξήσεις. Η Ευρώπη και ο ανεπτυγμένος καπιταλιστικός κόσμος οδεύει στο δικό του καπιταλιστικό μεσαίωνα!
Το υπέρογκο χρέος που έχει η χώρα αποδεικνύει και αυτό πως είναι αδύνατο οι αστοί πολιτικοί να χαράξουν διαφορετική πολιτική από αυτή που επιβάλει η αναγκαιότητα των καταστάσεων που αντιμετωπίζουν στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Θα ήταν αδιανόητο τις τελευταίες δεκαετίες για μια οποιαδήποτε κυβέρνηση αστών πολιτικών να μη δανείζεται. Θα είχε ανατραπεί την επόμενη μέρα, γιατί η άρνησή της να δανειστεί θα ισοδυναμούσε ουσιαστικά με την άρνηση της προόδου της χώρας, ουσιαστικά δηλαδή της προόδου των καπιταλιστών. Είναι αδιανόητο να υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια με τα οποία μπορείς να δημιουργήσεις προϋποθέσεις και υποδομές για την ανάπτυξη της χώρα σου, δηλαδή την ανάπτυξη των καπιταλιστών και των μονοπωλίων της, και να μην τα αξιοποιείς. Έτσι, αυτόματα και αβίαστα, επιβάλλεται αντικειμενικά στους αστούς πολιτικούς η πολιτική που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των καπιταλιστών, η ύπαρξη και μόνο κεφαλαίων προς δανεισμό καθορίζει και την πολιτική των χωρών για καπιταλιστική ανάπτυξη. Παλιότερα οι ελληνικές κυβερνήσεις τα δάνεια τα έπαιρναν για συγκεκριμένους λόγους, όπως για παράδειγμα οι κυβερνήσεις Τρικούπη πήραν δάνειο για την ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου ή οι κυβερνήσεις πριν τους βαλκανικούς πολέμους πήραν δάνειο για να ενισχυθεί ο στρατός. Στην εποχή μας τα παίρνουν για να ενισχύσουν γενικά την ανάπτυξη του καπιταλισμού, δηλαδή τα μονοπώλια. Έπρεπε να ενισχύσουν για παράδειγμα το οδικό δίκτυο για να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να κυριαρχήσουν τα μονοπώλια παντού, ταυτίζοντας όπως είναι φυσικό στα πλαίσια του καπιταλισμού την πρόοδο και την ανάπτυξη της κοινωνίας με τον πρόοδο και την ενίσχυση των μονοπωλίων.
Οι αστοί πολιτικοί για το μόνο που δεν μπορούν να κατηγορηθούν είναι η έλλειψη ικανότητας να υπηρετήσουν τον καπιταλισμό. Μάλιστα οι ικανότητές τους είναι ακόμα μεγαλύτερες από όσο ίσως φαίνεται γιατί δεν προωθούν απλά την καπιταλιστική ανάπτυξη, αλλά είναι και ένας παράγοντας εξισορρόπησης των σφοδρών συγκρούσεων και του ανελέητου ανταγωνισμού μεταξύ των δυνάμεων της αγοράς είτε σε κλαδικό επίπεδο είτε σε εθνικό επίπεδο προς όφελος πάντα των γενικών συμφερόντων της αστικής τάξης. Όσοι από αυτούς δεν είναι ικανοί δεν έχουν κανένα μέλλον και όσους βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας να διαχειρίζονται της τύχες της χώρας είναι οι ικανότεροι που θα μπορούσαν να βρεθούν.
Η βαθιά κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλες τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες δεν είναι φυσικά ευθύνη των πολιτικών, οφείλεται στο σύστημα, είναι καπιταλιστική κρίση, και οι αστοί πολιτικοί κάνουν το καλύτερο δυνατό για να την αντιμετωπίσουν σε βάρος φυσικά των εργαζομένων και υπέρ του κεφαλαίου και των μονοπωλίων. Μερικές φορές μάλιστα μπορούν να θυσιαστούν και οι ίδιοι για να εξυπηρετήσουν το σύστημα, όπως έγινε πρόσφατα που «κάηκε» στο βωμό της καπιταλιστικής κρίσης το χαρτί του ΠΑΣΟΚ, ένα κόμμα που υπηρέτησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον καπιταλισμό τα τελευταία σαράντα χρόνια είτε προωθώντας απευθείας την καπιταλιστική ανάπτυξη είτε ως ανάχωμα στη ριζοσπαστικοποίηση των εργαζομένων.
Προκόπης Κωφός
Τμήμα Χημείας ΑΠΘ
