Αναβίωση Πολιτιστικού Εθίμου του Κλήδονα από τον Πολιτιστικό Αθλ. Σύλλογο Ν. Αγαθούπολης Οι Αγάθωνες

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΑΓΑΘΩΝΕΣ»

ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Ν.ΑΓΑΘΟΥΠΟΛΗ

Ν.ΠΙΕΡΙΑΣ

Πληρ. Τσιμπερίδου Έφη

Τηλ. 2310 831868-6995 351733

email: etsimperidou@gmail.com

Πρόγραμμα Εκδηλώσεων

Ο ΚΛΗΔΟΝΑΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΛΟΧΡΟΝΟΣ

  Ο «Κλήδονας» ήταν μια πανάρχαια συνήθεια η οποία επαναλαμβανόταν κάθε
 χρόνο, όχι μόνο στην Αγαθούπολη, αλλά και σε πολλές πόλεις της Θράκης.

  Η πόλη χωρίζονταν σε 4 τομείς από την παραμονή της 24^ης Ιουνίου, που ήταν η εορτή της γεννήσεως του Ιωάννου του Προδρόμου. Σε κάθε τομέα μία γυναίκα ανελάμβανε την οργάνωση του «Κλήδονα».

  Οι τέσσερεις αυτές γυναίκες από το βράδυ γέμιζαν ένα χάλκινο μπακίρι με αμίλητο νερό, συνήθως θαλάσσιο. Το νερό αυτό μετέφεραν από την θάλασσα χωρίς να μιλήσουν σε όποιον συναντούσαν κατά την διαδρομή, ακόμη κι αν επρόκειτο για αγαπημένο τους πρόσωπο η ακόμη κι αν ήταν επείγουσα ανάγκη. Για τον λόγο αυτό το νερό ονομαζόταν αμίλητο. Το χάλκινο μπακίρι τοποθετούνταν κάτω από ένα δένδρο, κατά προτίμηση συκιά και έριχναν μέσα μερικά αρωματικά βότανα. Στην συνέχεια οι γυναίκες του χωριού έφερναν διάφορα προσωπικά μικροαντικείμενα όπως κλειδιά, δακτυλίδια, σκουλαρίκια κ.α., που έβαζαν μέσα στο μπακίρι. Μετά το έκλειναν ερμητικά με κλειδαριά ώστε να μην μπορεί να παραβιαστεί και το σκέπαζαν με ένα κόκκινο πανί.

  Το ίδιο βράδυ κυριαρχούσε ένα άλλο έθιμο κατά το οποίο όλος ο γυναικείος πληθυσμός έπρεπε να κολυμπήσει στην θάλασσα και στην συνέχεια αλληλοβρέχονταν και έβρεχαν κάθε διερχόμενο. Πολλές από αυτές κυρίως οι νιόπαντρες, φεύγοντας από την θάλασσα έπαιρναν μαζί τους μια πέτρα, βάρους 2-3 κιλών, πάνω στην οποία υπήρχαν κολλημένα βρύα (αβριά), την οποία έβαζαν στο κατώφλι του σπιτιού τους για να ριζώσει το σπιτικό τους. Μετά την επιστροφή από την θάλασσα, άναβαν πλήθος από φωτιές,  κοντά την μια στην άλλη, πάνω από τις οποίες πηδούσαν μικροί και μεγάλοι, φωνάζοντας: «Έξω Κακόχρονε – Σέμπα Καλόχρονε» .Το πιο φαντασμαγορικό όμως θέαμα ήταν εάν τύχαινε να αρμενίζει έξω από το λιμάνι σκάφος από τα υπερπόντια των 800 – 1000 τόνων που ανήκαν στους Αγαθουπολίτες, επάνω στις κουβέρτες των οποίων άναβαν φωτιές και πηδούσαν οι ναύτες.

  Την επόμενη, μετά την λήξη της λειτουργίας, συγκεντρώνονταν γύρω από το χάλκινο μπακίρι οι γυναίκες που είχαν βάλει αντικείμενα μέσα σ’ αυτό. Η κλειδούχος έλεγε το εξής δίστιχο:

                Με την βοήθεια του Θεού και του Χριστού την χάρη,

                       Ανοίγουμε τον Κλήδονα να βγει το ριζικάρι.

   

Στην συνέχεια έπαιρνε κοντά της ένα πρωτότοκο αγόρι και άνοιγε την κλειδαριά με την οποία είχε κλειδώσει από βραδύς, αμέσως δε άρχιζε κάθε μια από τις παριστάμενες γυναίκες να λέει διάφορα δίστιχα που είχαν σχέση με την τύχη, την ευτυχία, επιτυχία κ.λ.π. .Το κάθε δίστιχο αναφερόταν στο άτομο στο οποίο ανήκε το αντικείμενο που έβγαζαν από το μπακίρι. Φυσικά ακολουθούσαν σχόλια, συνήθως  σατυρικά.

  Καλόχρονος ονομαζόταν μια ομάδα αποτελούμενη από τέσσερα κορίτσια, ηλικίας 13-14 ετών που καθένα τους κρατούσε μια βέργα μήκους 1 μέτρου. Οι τέσσερεις αυτές βέργες δένονταν στις τέσσερεις γωνίες ενός πλεκτού τραπεζομάντιλου και κάθε γωνία στολιζόταν με άνθη της εποχής. Με την κατασκευή αυτή τα τέσσερα κορίτσια, πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι της Αγαθούπολης και τραγουδούσαν διάφορα στιχάκια για τα μέλη της οικογένειας. Τα στιχάκια αυτά ήταν επαινετικά και έδιναν ευχές στον αφέντη του σπιτιού, την νοικοκυρά και τα παιδιά τους. Η νοικοκυρά έριχνε το σχετικό μπαχτσίσι μέσα στο τραπεζομάντιλο. Τα κορίτσια εύχονταν «Και του χρόνου», μάζευαν το τραπεζομάντιλο το οποίο άνοιγαν και πάλι στο επόμενο σπίτι.

Βιβλιογραφία «Η Αγαθούπολις της ΒΑ Θράκης και επί της Ευρωπαικής  Ακτής του Εύξεινου Πόντου.»

Χατζηγεωργίου Παναγιώτης.