Οι τελευταίοι ρομαντικοί του ποδοσφαίρου αρνούνται πεισματικά να αλλάξουν και τραγουδούν για τη διαφορετικότητα τους
Η γέννηση
Το ποδόσφαιρο στο Μπιλμπάο ήρθε μέσω των Βρετανών εργατών που δούλευαν στα ναυπηγία της περιοχής. Αυτοί έφτιαξαν το 1890 την Μπιλμπάο Φουτμπολ Κλαμπ ενώ οκτώ χρόνια μετά Βάσκοι φοιτητές που είχαν σπουδάσει στο Νησί ίδρυσαν την Ατλέτικ Κλουμπ. Οι δύο ομάδες συνενώθηκαν το 1902 και σχημάτισαν την Βισκάγια που την επόμενο χρονιά έγινε Ατλέτικ Ντε Μπιλμπάο. Οι ιδρυτές προτίμησαν το αγγλικό Ατλέτικ το οποίο άλλαξε μόνο την περίοδο του Φράνκο που απαγόρευσε ξενόφερτες λέξεις και επέβαλε το ισπανικό «Ατλέτικο». Αρχικά η Ατλέτικ φορούσε μπλε και άσπρα (ακόμα κάποιες από τις εμφανίσεις που έχει κατά περιόδους έχουν τα χρώματα αυτά) αλλά τελικά «καταστάλαξε» το 1910 στο κόκκινο και άσπρο. Οι θεωρίες για το πώς έγινε η αλλαγή είναι αρκετές. Κάποιοι λένε ότι τίμησαν έτσι τις αγγλικές Σάντερλαντ και Σάντερλαντ καθώς από αυτές τις περιοχές κατάγονταν οι άγγλοι ιδρυτές της Μπιλμπάο Φούτμπολ. Μια άλλη ιστορία υποστηρίζει ότι οι εκπρόσωποι της ομάδας πήγαν στην Αγγλία για να αγοράσουν φανέλες μπλε και άσπρες αλλά δεν βρήκαν και επέλεξαν τις ερυθρόλευκες. Η επικρατέστερη πάντως θεωρία θέλει την αλλαγή να έγινε γιατί το ύφασμα με τις άσπρες και κόκκινες ρίγες ήταν φτηνό και εύκολο να το βρεις καθώς το χρησιμοποιούσαν για την επένδυση στρωμάτων.
Το Κατεντράλ
Η Ατλέτικ απέκτησε τον Αύγουστο του 1913 το σπίτι της που χτίστηκε μέσα σε περίπου έναν χρόνο. Το παλάτι της πήρε το όνομα του Αγιού Μάμα καθώς χτίστηκε δίπλα σε μια εκκλησία που ήταν αφιερωμένη στο όνομα του. Η ιστορία του Αγίου Μάμα «στιγμάτισε» για πάντα και την ομάδα. «Σαν Μαμές» το γήπεδο αλλά και «Κατεντράλ» καθώς ήταν δίπλα στον ναό. «Λιοντάρια» η Ατλέτικ καθώς οι Ρωμαίοι είχαν ρίξει τον Άγιο Μάμα στο λιοντάρια αλλά αυτά δεν τον έφαγαν.
Λατομείο και παιδομάζωμα
Από τα πρώτα χρόνια ο σύλλογος εφάρμοσε την φιλοσοφία της «Καντέρα». Η λέξη «καντέρα» σημαίνει λατομείο και ο συνειρμός με τα τμήματα υποδομής γίνεται εύκολα (πλέον ο όρος έχει υιοθετεί από όλες τις ισπανικές ομάδες). Ωστόσο η επιλογή αυτή δεν έγινε τόσο λόγω τους πάθους για τα ντόπια ταλέντα όσο ως μια ακόμα έκφραση του βασκικού εθνικισμού που κυριαρχούσε στην περιοχή. Πολιτική και ποδόσφαιρο περπάτησαν χέρι χέρι στα πρώτα βήματα της Ατλέτικ που έγινε η Εθνική ομάδα της Βασκονίας, ένας σύλλογος μέσα από τον οποίο οι Βάσκοι δήλωναν σε όλη την Ισπανία ότι δεν χρειάζονταν κανέναν. Οι επιτυχίες μια ομάδας που, αρχικά, αποτελούταν μόνο παίκτες από την περιοχή του Μπιλμπάο ήταν και είναι επιτυχίες ενός έθνους που διεκδικεί την αναγνώριση και «κηρύττει» την διαφορετικότητα ακόμα και σε ανθρωπολογικό επίπεδο (επιστήμονες μιλούν για ιδιαιτερότητες στο κρανία των κατοίκων της περιοχής).
Η Ατλέτικ χτίστηκε λοιπόν ως η ομάδα των Βάσκων και έριξε τεράστιο βάρος στις Ακαδημίες της. Ούτε ένα από τα ταλέντα της περιοχής δεν πρέπει να χαθεί και αυτό προϋποθέτει τέλειο σκάουτινγκ, εξαιρετική δουλειά στα τμήματα υποδομής αλλά και επιθετική πολιτική όταν πρόκειται για αγορά παίκτη. Σε μια τόσο μικρή αγορά δεν επιτρέπεται ένας καλός Βάσκος ποδοσφαιριστής να μην παίζει για την Ατλέτικ.
Το προπονητικό κέντρο της Λεθάμα (στο οποίο πρόσφατα αποφασίστηκε να επενδυθούν 12εκατ ευρώ για να βελτιωθεί) γεμίζει από τα αποτελέσματα του «παιδομαζώματος» που πραγματοποιεί ο σύλλογος. Εκτός όμως από το να φτιάξει παίκτες η Ατλέτικ δεν διστάζει να παίρνει και αυτούς που «φτιάχνουν» οι άλλοι βασκικοί σύλλογοι. Η «κλοπή» του Γιοσέμπα Ετσεμπερία το 1995 έβαλε φωτιά στην αντιπαλότητα με την Σοσιεδάδ αλλά η Ατλέτικ θέλει τους καλύτερους και τους παίρνει, έστω και αν πρέπει να πληρώσει 6εκατ. ευρώ για έναν παίκτη που δεν έχει αγωνιστεί ποτέ σε πρώτη ομάδα. Το έκανε με τον Χάβι Μαρτίνεθ και από ένα ταλέντο στα τσικό της Οσασούνα τώρα είναι ο παίκτης που θέλει όλη η Ευρώπη.
Οι... εκπτώσεις
Μην φανταστεί όμως κανείς ότι στην Ατλέτικ είναι τόσο ξεροκέφαλοι που δεν έχουν αλλάξει ποτέ την αυστηρή πολιτική τους. «Εκπτώσεις» έγιναν και θα γίνονται, στα πλαίσια όμως της... νομιμότητας. Το «μόνο παίκτες από το Μπιλμπάο» έγινε «μόνο Βάσκοι» και για τον σύλλογο η Χώρα των Βάσκων έχει πολύ μεγαλύτερα σύνορα από αυτά που δείχνουν οι χάρτες. Η πολιτική έχει χαλαρώσει και πλέον παίκτες που έχουν έναν γονιό Βάσκο ή έχουν γεννηθεί σε περιοχές όπως η Παμπλόνα ή ακόμα και το βασκικό κομμάτι της Γαλλίας μπορούν να παίξουν στην ομάδα. Πέρσι μάλιστα έπεσε ένα ακόμα κάστρο όταν ο Γιονάς Ραμάλιο έγινε ο πρώτος έγχρωμος παίκτης που αγωνίζεται με την φανέλα της Ατλέτικ. Η μητέρα του ήταν από την χώρα των Βάσκων και αυτό αποτέλεσε το διαβατήριο. Σίγουρα λοιπόν η Μπιλμπάο κάνει τις «εκπτώσεις» της αλλά δεν ξεπερνά το όριο που θα την κάνει να χάσει την περηφάνια της.
Το τίμημα
Ιδρυτικό μέλος της ισπανικής Λίγκας και η μοναδική, πέραν των «αιωνίων», ομάδα που δεν έχει υποβιβαστεί ποτέ, η Μπιλμπάο έχει ζήσει μεγάλες επιτυχίες, περιόδους εξαιρετικού ποδόσφαιρου και έχει «βγάλει» από τα σπλάχνα της τεράστια αστέρια του ισπανικού ποδοσφαίρου. Η φιλοσοφία της όμως την έχει οδηγήσει και στην απέναντι... όχθη. Χρονιές αδιάφορες, κακό ποδόσφαιρο αλλά και περίοδοι που η ομάδα σώθηκε την τελευταία αγωνιστική σαν από θαύμα. Αυτό είναι το τίμημα που πληρώνει η Αθλέτικ αλλά ο κόσμος της το έχει αποδεχθεί πλήρως. Είναι περήφανος για το πώς λειτουργεί και βρίσκεται στο πλευρό της στα καλά και τα άσχημα. «Ο κόσμος σε αγαπάει γιατί είσαι κομμάτι του κόσμου» τραγουδάει το «Σαν Μαμές» που έχει επιλέξει για πάντα πως θέλει την Αθλέτικ του. «Το να πηγαίνεις κόντρα στο ρεύμα και να αντέχεις τη διαφορετικότητα είναι η μεγαλύτερη δύναμη αυτής της ομάδας» έχει δηλώσει ο προπονητής-ίνδαλμα για τον σύλλογο, Χαβιέ Κλεμέντε συνοψίζοντας ιδανικά μια ιδεολογία που κοστίζει αλλά δίνει στην Αθλέτικ την μοναδική της ταυτότητα.
Τα μωρά του Μπιέλσα
Το λαμπρό παρόν της Ατλέτικ ανήκει σε έναν «τρελό» και τα «μωρά» του. Η νέα διοίκηση του Γιόσου Ουρούτια το 2011 έφερε τον Μαρσέλο Μπιέλσα στο Μπιλμπάο με τον «Loco» να είναι ένας αμφιλεγόμενος προπονητής.. Η αποτυχία του με την Εθνική Αργεντινής τον είχε κάνει μια καρικατούρα που «όργωνε» τον πάγκο αλλά η δουλειά του, από εκεί και πέρα, είχε αποκαταστήσει το όνομα του.
Ο Μπιέλσα δούλεψε πολύ στην Ατλέτικ και προχώρησε άμεσα σε αλλαγές. Ανέβασε παίκτες από την Β' Ομάδα, άλλαξε θέσεις σε κάποιους ποδοσφαιριστές και έδωσε ευκαιρίες. Κάνει πρωτοποριακές προπονήσεις και μερικές φορές αμυντικοί, μέσοι και επιθετικοί γυμνάζονται ξεχωριστά και άλλες ώρες. Οι συνεντεύξεις Τύπου του μερικές φορές κρατούν έως και τέσσερις ώρες ενώ για να είναι σίγουρος από κάθε πλευρά επισκέφθηκε τον καθολικό ναό της Γκερνίκα και ζήτησε από τις καλόγριες να προσεύχεται πάντα και για την Ατλέτικ. Με το πάθος του για το ποδόσφαιρο κέρδισε τους παίκτες που παίζουν και για αυτόν. Έφτιαξε μια ομάδα που παίζει επιθετικό και γρήγορο ποδόσφαιρο που βγάζει υγεία. «Η Ατλέτικ κέρδισε την καρδιά κάθε σωστά οπαδού» δήλωσε ο Ραούλ λίγες ώρες πριν τον επαναληπτικό της ομάδας του με τους Βάσκους.
Επίλογος
Στο βιβλίο που εκδόθηκε για τα 100 χρόνια του συλλόγου ο πρώην πρόεδρος της Μπιλμπάο, Χοσέ Μαρία Αράτε, έγραψε: «Η Ατλέτικ είναι κάτι παραπάνω από μια ποδοσφαιρική ομάδα, είναι συναίσθημα και ειδικά ο τρόπος με τον οποίο διευθύνεται συχνά ξεφεύγει από τον ορθολογικό τρόπο ανάλυσης. Βλέπουμε τους εαυτούς μας ως μοναδικούς στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο και αυτό καθορίζει την ταυτότητά μας. Δεν λέμε ότι είμαστε καλύτεροι ή χειρότεροι από τους άλλους, απλά είμαστε διαφορετικοί. Ευχόμαστε στα παιδιά της ομάδας να εκπροσωπήσουν τον σύλλογό μας ως μια αθλητική οντότητα και όχι ως μια επιχειρηματική σκέψη. Ευχόμαστε να μετατρέψουμε τους παίκτες μας σε άνδρες, όχι απλά ποδοσφαιριστές, και κάθε φορά που ένας παίκτης από την Καντέρα κάνει το ντεμπούτο του, νιώθουμε σαν να έχουμε πραγματοποιήσει τον στόχο, που εναρμονίζεται με τις ιδεολογίες των ιδρυτών μας και των προπατόρων μας».
Διαβάστε εδώ το άρθρο του Κώστα Κετσετζόγλου για το υπέροχο ταξίδι στο Μπιλμπάο όταν η ΑΕΚ αντιμετώπισε τους Βάσκους.
Τομαράς Ηλίας
