Ὁ ἱστορικὸς τῆς ἁλώσεως τῆς Θεσσαλονίκης ὑπὸ τῶν Τούρκων τὸ 1430
(Μικρὸν ἀφιέρωμα ἐπὶ τῇ 100ῆ ἐπετείῳ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς πόλεως)
Ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ἐγεννήθη πρὶν 620 ἔτη εἰς τὴν Βασιλεύουσα ἐνῶ ἡ Πόλις ἐπολιορκεῖτο
ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνών. Ἀφοῦ ἔλαβεν ἱκανὴν μόρφωσιν ὑπὸ τῶν πλέον φημισμένων διδασκάλων τῆς ἐποχῆς τοῦ καὶ διηύθυνε ἐπὶ μικρὸν τὴν σχολὴν τὴν ὁποίαν ἵδρυσεν ὁ πατέρας του ἐν συνεχείᾳ ἠκολούθησεν τὸν ἀγγελικὸν βίον.
ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνών. Ἀφοῦ ἔλαβεν ἱκανὴν μόρφωσιν ὑπὸ τῶν πλέον φημισμένων διδασκάλων τῆς ἐποχῆς τοῦ καὶ διηύθυνε ἐπὶ μικρὸν τὴν σχολὴν τὴν ὁποίαν ἵδρυσεν ὁ πατέρας του ἐν συνεχείᾳ ἠκολούθησεν τὸν ἀγγελικὸν βίον.
Τὸ 1430, ὅταν «οἱ ἀπηνεῖς καὶ αἱμοβόροι καὶ δόλιοι τῆς δουλίδος Ἀγαρ οἱ ἀπόγονοι» (Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, Ἐπισκόπου Ἐφέσου, Εἰς τὴν Ὑπεραγίαν τὴν Ὁδηγήτριαν. Ὀκτὼ παρακλητικοὶ κανόνες. Ὀρθόδοξον Κέντρον Πατερικὼν Μελετῶν «Ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός». Μεθώνη – Πιερίας, σ.66), κατελάμβανον τὴν Θεσσαλονίκην, ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ἐμόναζε εἰς τὴν περίφημον Μονὴν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τῶν Μαγγάνων εἰς τὴν Πόλιν.
Τὸ γεγονὸς αὐτὸ συνεκλόνισε τὴν εὐαίσθητον ψυχὴν τοῦ Ἁγίου μας καὶ τὸν ὤθησεν εἰς τὸ να περιγράψῃ, εἰς τὴν Μονῳδίαν τοῦ ἐπὶ τῇ ἁλώσει τῆς Θεσσαλονίκης τὴν κατάληψιν τῆς ὑπὸ τῶν βαρβάρων Ἀγαρηνών. Αἱ σκηναί πού περιγράφει ὁ Ἅγιος εἶναι ἀντάξιοι τῆς Τουρκικὴς θηριωδίας ἡ ὁποία καὶ σήμερον παραμένει ἀμετάβλητος:
«Τὸ αἱμοχαρὲς καὶ ἀκόλαστον ἔθνος…. λεηλατοῦσε τὴν πόλη…. Ἔτσι ἀκάθαρτος βάρβαρος χόρευε πάνω σὲ ἅγια ἱερά…..Ἔρριχναν κατὰ γῆς εἰκόνες καὶ τὶς πατοῦσαν…. Σεμνὲς παρθένοι ἀποσποῦνταν ἀπὸ τὰ μοναστήρια τοὺς καὶ γίνονταν παίγνια στούς ἀκολάστους βαρβάρους… Νήπια στήν ἀγκαλιὰ τῆς μητέρας των σφάζονταν ἀπὸ τοὺς βαρβάρους… Τὰ φονικὰ θηρία σχεδιάζουν νά ἑξαφανίσουν ὅλο τὸ γένος μας καὶ να γίνουν κύριοι ὅλων τῶν ἐπὶ γῆς. (Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, Μητροπολίτου Ἐφέσου. Ἑάλω Θεσσαλονίκη. Θρῆνος για τὴν ἁλώσῃ τοῦ 1430. Ἐκδόσεις Παπαδημητρίου, Ἀθῆνα, 1997).
Ὁ Ἅγιος δέν μπορεῖ νά κρύψῃ τὴν ὀργὴν του κατὰ τῶν Λατίνων οἱ ὁποῖοι ἄφησαν τὴν πόλιν ἀπροετοίμαστον καὶ εἰς τάς πλέον κρισίμους στιγμὰς τῆς μάχης «αἰσχρῶς ἀνεχώρησαν» (Ἑάλω, σ.40). Ἐπαινεῖ ὅμως τοὺς Κρητικοὺς συμμάχους οἱ ὁποῖοι κατεκόπησαν ὑπὸ τῶν βαρβάρων καὶ «ἐντάφιον οὕτω καλὸν ἐπαγόμενοι τὴν ἀνδρείαν» (Ἑάλω, σ.40).
Ἡ Θεσσαλονίκη παρέμεινε ἐπὶ 482 ἔτη σκλαβωμένη εἰς τοὺς βαρβάρους καὶ ἀπηλευθερώθη τὴν 26ην Ὀκτωβρίου τοῦ 1912. Ἡ πόλις ὅμως αὐτὴ δεν ἐπρόδωσε τὴν Πίστιν μας καὶ ὁ τελευταῖος ἅγιος μητροπολίτης τΗς Συμεὼν ἐπρέσβευε ὑπὲρ αὐτῆς.
Ἀντιθέτως ἡ ἡγεσία τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπρόδωσε τὴν Πίστιν μας καὶ ὁ τελευταῖος πρὸ τῆς πτώσεως Πατριάρχης της ὁ Γρηγόριος Μάμμῆς – ἀπηνὴς διώκτης τοῦ Ἁγίου μας ἀπέθανεν ὡς οὐνίτης εἰς τάς παπικὰς αὐλάς.
Μ.Π .
19 Ἰανουαρίου 2012
Μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς
ἡμῶν Μάρκου Μητροπολίτου
Ἐφέσου
τοῦ Εὐγενικοῦ
