Μέσα στη «δίνη» της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας, ως «όαση» ακούστηκαν για την Ημαθία, τα όσα είπε ο Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, Βούλης Γεδεών, για τις εξαγωγές του Νομού μας το 2010. Η Ημαθία της ανεργίας και του κλεισίματος των εργοστασίων, πρέπει να έχει ως στόχο μόνο την εξωστρέφεια καθώς την προηγούμενη χρονιά είχε αύξηση της τάξεως του 15,9% στις εξαγωγές σε σχέση με το 2009, με τα τρόφιμα (κυρίως ροδάκινα) να έχουν το συντριπτικό μερίδιο του 84% και την χιλιοχτυπημένη κλωστοϋφαντουργία να είναι δεύτερη με μερίδιο 7,6%. Ακόμη, η Γερμανία της Άγκελα Μέρκελ είναι η χώρα που απορροφά το 21, 6% των εξαγωγών μας, ενώ ακολουθεί δυναμικά και ανοδικά η Ρωσία με μερίδιο 12,2 %.
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι η πιο εξωστρεφής περιφέρεια της χώρας μας καθώς η συνεισφορά των εξαγωγών στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας μας (ΑΕΠ) έφθασε το 11% (το 2008). Η Θεσσαλονίκη εξάγει διαχρονικά πάνω από το 70% του συνολικού εξαγωγικού όγκου της Κ. Μακεδονίας, ενώ ο νομός Ημαθίας είναι μετά τη Θεσσαλονίκη ο πιο σημαντικός εξαγωγικός νομός της περιφέρειας.
Οι Εξαγωγές του Νομού Ημαθίας
Το 2010 οι εξαγωγές της Ημαθίας έφθασαν σε αξία τα 336 εκατ. ευρώ, μια ετήσια αύξηση από το 2009 της τάξεως του 15,9%. Όσον αφορά την ποσότητα, το 2010 είχαμε 380 εκ. κιλά που εξήχθησαν, μια ετήσια αύξηση σε σχέση με το 2009 της τάξεως του 18,8%. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των εξαγωγών του νομού την πενταετία 2006 - 2010 σε αξία ανήλθε στο 9,8%.
Είναι χαρακτηριστικό και…παρήγορο θα λέγαμε, πως το 2010, η Ημαθία ήταν ο 7ος (!) εξαγωγικός νομός σε σύνολο 52 νομών της χώρας, ενώ το μερίδιο στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε στο 2,1 %.
Πολύ ενδιαφέροντα είναι τα στατιστικά όσον αφορά τους κυριότερους εξαγωγικούς κλάδους του Νομού Ημαθίας για το 2010
Στην πρώτη θέση τα τρόφιμα (κυρίως τα ροδάκινα νωπά και κονσέρβα) έχουν εξαγώγιμη αξία 283,1 εκατ. ευρώ και το 84% του συνολικού μεριδίου της Ημαθίας. Στην δεύτερη θέση βρίσκεται η κλωστοϋφαντουργία και η ένδυση (παρά τα συνεχή «χτυπήματα» και το κλείσιμο μεγάλων μονάδων στη Νάουσα), με 26 εκ. ευρώ και μερίδιο 7,6%.Στην τρίτη θέση είναι τα ποτά και τα καπνά με 11 εκ. ευρώ και μερίδιο 3,2%, στην τέταρτη τα χημικά και πλαστικά με 7 εκ. ευρώ και μερίδιο 2,2 % και στην 5η, οι μηχανές και συσκευές με 4 εκ. ευρώ με μερίδιο 1,2%.
Όσον αφορά τους κυριότερους εξαγωγικούς εταίρους του Νομού μας για το 2010, δηλαδή τις χώρες που εξάγουμε, η Γερμανία της Άγκελα Μέρκελ είναι αυτή που κρατά τα πρωτεία με 73 εκ. ευρώ και μερίδιο 21,6% των εξαγωγών της Ημαθίας. Στην δεύτερη θέση βρίσκεται η Ρωσία (μια μεγάλη αγορά που ευτυχώς έχει ανοδική πορεία για τη χώρα μας), με 41 εκατ. ευρώ και μερίδιο 12,2%.
Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο με 26 εκατ. ευρώ και μερίδιο: 7,8%, ενώ στην τέταρτη και πέμπτη θέση βρίσκονται η Ρουμανία και η Βουλγαρία με 25 εκ. ευρώ και 19 εκ. ευρώ και μερίδια 7,3% και 5,7% αντίστοιχα.
Πολλές επιχειρήσεις – μικρή εξαγωγική δραστηριότητα
Οι επιχειρήσεις του Νομού Ημαθίας, σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΒΕ το Μάρτιο του 2010 ανέρχονται σε 9.679 (εγγεγραμμένες επιχειρήσεις του Επιμελητηρίου). Δυστυχώς όμως μόνο οι 197 από αυτές δηλώνουν εξαγωγική δραστηριότητα, ενώ οι 102 από τις 197 δραστηριοποιούνται στον κλάδο των τροφίμων (ποσοστό 87%). Με άλλα λόγια, το ποσοστό των εξαγωγικών επιχειρήσεων σε σχέση με το σύνολο των επιχειρήσεων είναι μόνο το 2% ενώ ο μέσος όρος των εξαγωγικών επιχειρήσεων της περιφέρειας είναι το 2.4%. Σε αυτό το σημείο ο κ. Γεδεών υπογράμμισε την μεγάλη δυνατότητα ανάπτυξης της Ημαθίας, καθώς υπάρχει ένας «εξαγωγικός ορίζοντας» , με κύριο ζητούμενο την εξωστρέφεια, ο οποίος όμως μέχρι τώρα μένει αναξιοποίητος.
Ποια είναι όμως τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Ημαθίας; Η γεωγραφική της τοποθεσία, η εγγύτητα με την δυναμική αγορά της Βαλκανικής Χερσονήσου, η ενισχυμένη κουλτούρα εξωστρέφειας της Περιφέρειας και η παραγωγή προϊόντων με μοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Σε αυτό το σημείο τονίζουμε την ανάγκη ανάπτυξης μέσω marketing προϊόντων με μοναδικό όνομα, το γνωστό ως «branding» ή «brand name», όπως χαρακτηριστικά είπε και ο κ. Γεδεών.
Η εξωστρέφεια
Οι ανάγκες των επιχειρήσεων του Νομού Ημαθίας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας είναι: Η στόχευση στην παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων Τυποποίηση - Πιστοποίηση Ποιότητας των προϊόντων, οι έρευνες αγοράς για τον καθορισμό αγορών-στόχων για τα προϊόντα της περιοχής, η προβολή-προώθηση των προϊόντων των επιχειρήσεων μέσω συμμετοχής σε κλαδικές εκθέσεις, matchmaking events και η κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού σε θέματα εξαγωγικού management & marketing, διαδικασίες εξαγωγών.
Οι επιχειρήσεις της Ημαθίας πρέπει να αξιοποιήσουν από το πρόγραμμα «Εξωστρέφεια-Ανταγωνιστικότητα»: Την εκπόνηση ερευνών αγοράς, τη συμμετοχή σε αποστολές, κλαδικές εκθέσεις, την απασχόληση ατόμου για υποστήριξη τμήματος εξαγωγών και την απόκτηση πιστοποιητικών ποιότητας και σημάτων συμμόρφωσης.
Πού μπορεί να βοηθήσει ο ΣΕΒΕ
Τέλος, ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος μπορεί να ενισχύσει την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων με τους εξής τρόπους: Τις έρευνες αγοράς και την αξιόπιστη στατιστική και πληροφόρηση, την εκτενή πληροφόρηση και διοργάνωση Εκθέσεων και Εμπορικών Αποστολών, την κατάρτιση και εκπαίδευση των ατόμων που θα απασχοληθούν στο τμήμα εξαγωγών της επιχείρησης, το δυνητικό πελατολόγιο, τις τεχνικές συμβουλές σε θέματα τελωνειακά, δασμολογικά, φορολογικά, τον έλεγχος οικονομικής κατάστασης & φερεγγυότητας εταιριών/ πελατών του εξωτερικού (Dum & Bradstreet) και μέσω του ΕΛΟΤ την έκπτωση για την απόκτηση πιστοποιητικών ποιότητας και σημάτων συμμόρφωσης.