Ευκαιρίας (ΣΔΕ). Τη δεύτερη ευκαιρία για μάθηση δεν άφησε να πάει χαμένη και η συντοπίτισσα του, η 55χρονη Ράνια Φολεδιανάκη, αν και έχουν περάσει περίπου τέσσερις δεκαετίες από τότε που τελείωσε το Δημοτικό.
Είναι μαθητές στο ΣΔΕ της Αίγινας και αυτή τη σχολική χρονιά θα πάρουν το απολυτήριό τους, ένα απολυτήριο ισότιμο με αυτό του τριτάξιου γυμνασίου. Η Ράνια και ο Περικλής διηγούνται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την εμπειρία τους να είναι ενήλικες μαθητές σε ΣΔΕ, μιλούν για τη μεγάλη και ουσιαστική αλλαγή που έφεραν στη ζωή τους τα σχολεία αυτά.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δέσποινα Δεμερτζή, φιλόλογος αποσπασμένη στο τμήμα Αίγινας του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Πειραιά, «τα ΣΔΕ απευθύνονται σε ανθρώπους που είτε επειδή ανήκαν ή ανήκουν σε κάποια ευπαθή κοινωνική ομάδα, είτε επειδή εγκατέλειψαν πρόωρα τα θρανία για προσωπικούς ή άλλους λόγους, έχουν υποστεί κάποιας μορφής περιθωριοποίηση, μορφωτική, εργασιακή, οικονομική, κοινωνική. Η ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, τους επιτρέπει την έξοδο από αυτό το καθεστώς κοινωνικού αποκλεισμού. Επομένως, η ύπαρξη των σχολείων αυτών είναι καθοριστικός δείκτης για μια κοινωνία που θέλει να παρέχει ευκαιρίες επανένταξης στα μέλη της μέσω της δια βίου εκπαίδευσης».
Όμως, φέτος, το ΣΔΕ της Αίγινας, όπως και τα τελευταία 3-4 χρόνια, αντιμετωπίζει προβλήματα στελέχωσης σε προσωπικό. Ο Κώστας Αναγνωστόπουλος, διευθυντής του ΣΔΕ Πειραιά, υπογραμμίζει πως «ενώ θα πρέπει από την πρώτη ημέρα να υπάρχει στο σχολείο όλο το προσωπικό, οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί, το ωρομίσθιο προσωπικό και οι σύμβουλοι (ψυχολόγος και σύμβουλος σταδιοδρομίας), αρχές Οκτωβρίου δεν είχε ξεκινήσει ακόμα η διαδικασία προκήρυξης για τη δημιουργία των πινάκων ωρομισθίων και συμβούλων, ώστε να γίνει η πρόσληψή τους. Ανάλογη καθυστέρηση υπάρχει στην πρόβλεψη για τις δαπάνες του ΣΔΕ, όπως είναι ο καθαρισμός, η αγορά υλικών και άλλα».
Οι ιστορίες της Ράνιας και του Περικλή
Η 55χρονη Ράνια δεν πήγε Γυμνάσιο για να παντρευτεί σε ηλικία 16 χρόνων, αφού όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ όσες συνέχιζαν εκείνη την –όχι και τόσο μακρινή- εποχή το σχολείο στην Αίγινα είχαν στον κύκλο της «κακό όνομα». «Υπήρχε η αντίληψη ότι στα σχολεία πάνε οι πόρνες. Οι περισσότεροι γονείς ήθελαν το κορίτσι να μείνει σπίτι, να μάθει να μαγειρεύει, να κάνει νοικοκυριό» λέει χαρακτηριστικά. Αυτό έκανε και η ίδια, εγκατέλειψε το σχολείο, απέκτησε μια κόρη, αφιερώθηκε σε αυτήν καθώς ο σύζυγός της ήταν ναυτικός. Η κόρη όμως, μεγάλωσε, 25 ετών σήμερα , βρίσκεται στις ΗΠΑ όπου κάνει το μεταπτυχιακό της στην εγκληματολογία. Η Ράνια έμεινε στην Αίγινα, χωρίς συγκεκριμένη εργασία, να καθαρίζει κάποιες φορές σπίτια. Αναζητούσε όμως τρόπους να μάθει.
Πρόπερσι, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα πληροφορικής για να είναι «μέσα στην εποχή», επισκέφθηκε την κόρη της στην Αμερική, έμεινε ένα μήνα και όσα είδε εκεί της άρεσαν… Έτσι, όταν μια φίλη της, μαθήτρια σε ΣΔΕ την προέτρεψε να πάει σε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας, οι δισταγμοί που γεννήθηκαν αρχικά, έσβησαν γρήγορα. «Φυσικά και φοβήθηκα στην αρχή. Μου φάνηκε βουνό. Εγώ να βγάλω το Γυμνάσιο; Θα τα καταφέρεις, με καθησύχασε η φίλη μου, όπως όλες μας. Έτσι πήγα πάλι στο σχολείο και ξαναγεννήθηκα. Άλλαξα κοσμοθεωρία. Είναι όλοι εξαιρετικοί. Προσπαθώ να μάθω. Κάνω συνεχώς ερωτήσεις. Θέλω να εξαντλήσω και το τελευταίο δευτερόλεπτο για μάθηση». Στην ερώτηση, τι αλλαγή έφερε το σχολείο στη ζωή της, η Ράνια απαντά: «Άρχισα να σκέφτομαι».
Ο σύζυγός της, Κρητικός, από τα Ζωνιανά, αν και πολυταξιδεμένος, στην αρχή την αντιμετώπισε με κάποια ειρωνεία. Ομως «όταν διαπίστωσε ότι ενδιαφερόμουν, όταν είδε την αξιολόγηση των εξαμήνων, έκανε πίσω». Η δίψα για μάθηση και το πείσμα που την βοήθησαν στην ηλικία των 55 να ξανακαθήσει στα θρανία, είναι αυτά που την ωθούν να συνεχίσει… «Σίγουρα δεν μπορώ να μάθω όπως ένα παιδάκι στα 10 και στα 20, όσο όμως είμαι όρθια θα μαθαίνω. Προσπαθώ…» και στο ερώτημα αν μετά το Γυμνάσιο που τελειώνει φέτος θα ακολουθήσει και το Λύκειο απαντά: « Ποτέ δεν λέω ποτέ…. Αν με ρωτούσες πριν από χρόνια θα έλεγα, είναι αδύνατον. Τώρα δεν ξέρω, μπορεί να συνεχίσω… Πάντως μου αρέσει…».
«Οι ανάγκες των εκπαιδευομένων συνήθως εκτείνονται πολύ πέρα από το να λάβουν τις τυπικές γνώσεις της γυμνασιακής εκπαίδευσης» παρατηρεί η κ. Δεμερτζή. «Υπάρχουν ανάγκες ψυχολογικής και πρακτικής φύσεως. Επιπρόσθετα, δεν είναι εύκολο για τον ενήλικο να συμφιλιώσει τις εργασιακές ή οικογενειακές υποχρεώσεις της καθημερινότητάς του (ή την αναζήτηση εργασίας), με την καθημερινή πεντάωρη προσπάθεια που οφείλει να καταβάλει ως εκπαιδευόμενος. Για τον λόγο αυτό τα ΣΔΕ παρέχουν και συμβουλευτική υποστήριξη, με σύμβουλο ψυχολόγο και σύμβουλο σταδιοδρομίας» λέει.
«Δεν ολοκλήρωσα την Α΄Γυμνασίου και σταμάτησα το σχολείο γιατί έπρεπε να δουλέψω» διηγείται ο Περικλής, ο οποίος όμως έμεινε άνεργος. Και επειδή «για οποιαδήποτε δουλειά ζητούσαν χαρτί γυμνασίου», αποφάσισε πέρυσι να ξαναπάει σχολείο. «Είμαι 33 χρόνων, αφού υπάρχει δεύτερη ευκαιρία γιατί όχι;» σκέφτηκε. Για την ύπαρξη ΣΔΕ έμαθε ο Περικλής, όπως και η Ράνια, από ένα φίλο του. «Στην αρχή ήμουν φοβισμένος. Δεν ήξερα πώς θα τα πάω. Δεν ήξερα πώς θα είναι η σχέση μου με δασκάλους και συμμαθητές. Τώρα δεν βλέπω την ώρα για να πάω σχολείο… Ανυπομονώ… Το κλίμα είναι πολύ καλό. Ο ένας βοηθάει τον άλλον και οι καθηγητές μάς στηρίζουν πολύ». Και τελικά, το σχολείο δεν θα αποδειχθεί χρήσιμο στον Περικλή μόνο για να βρει δουλειά… «Δεν διάβαζα ούτε αθλητική εφημερίδα και τώρα διαβάζω μυθιστορήματα, Ιστορία. Με βοηθάει να μπω έστω σε μια συζήτηση. Τώρα το σκέφτομαι αν θα συνεχίσω… Αν και είναι δύσκολο να βγάλω το Λύκειο, όταν θα είμαι 35 -36 χρόνων»…
«Η δουλειά που γίνεται στα ΣΔΕ αναγνωρίζεται από την τοπική κοινωνία, καθώς βλέπουν τους συμπολίτες τους να αλλάζουν» σημειώνει ο κ. Αναγνωστόπουλος και συμπληρώνει: «Τα ΣΔΕ αποτελούν ουσιαστικό εργαλείο για την τοπική κοινωνία, γιατί με την κοινωνική και εργασιακή ένταξη των μαθητών που συνεχίζουν το σχολείο, βοηθούν να επιλυθούν υπάρχοντα προβλήματα, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός ή οι επιπτώσεις της κρίσης. Οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορούν να αξιοποιούν την ύπαρξη των ΣΔΕ και των άλλων δομών δια βίου μάθησης, γνωστοποιώντας τις δυνατότητες που διανοίγονται για τους ενδιαφερομένους. Επίσης, οι τοπικές κοινωνίες είναι σκόπιμο να είναι περισσότερο δραστήριες στη στήριξη του σχολείου, που η επιβίωσή του εξαρτάται από αυτές. Για παράδειγμα, στην Αίγινα τίθεται φέτος θέμα επιβίωσης του σχολείου, καθότι ο αριθμός των ενδιαφερομένων είναι πολύ μικρός».
Έως το τέλος Οκτωβρίου διαρκούν οι εγγραφές για τον πρώτο κύκλο της διετούς εκπαίδευσης για περιπτώσεις επιλαχόντων.
