Στη σημερινή κρίσιμη καμπή για την ελληνική οικονομία η πολιτεία αρχίζει επιτέλους να εφαρμόζει ένα σύστημα διανομής δημόσιας αγροτικής γης. Η φιλοσοφία του προγράμματος στηρίζεται στην
οικονομική λογική της αξιοποίησης δημόσιας γης από νέους και ανέργους. Αποτέλεσμα τόσο η δημιουργία νέας πρωτογενούς παραγωγής όσο και πολύτιμων νέων θέσεων εργασίας. Άλλωστε σήμερα στην οικονομική κρίση, οι εργασιακές ευκαιρίες για το 1.000.000 ανέργων συμπολιτών μας είναι σήμερα ιδιαίτερα περιορισμένες στα αστικά κέντρα. Συνεπώς χρειάζεται η δημιουργία ευκαιριών εργασίας και επιχειρηματικότητας σε παραγωγικούς τομείς όπως η γεωργία, τρόφιμα, ο τουρισμός, οι μεταφορές ή οι κατασκευές, ειδικά στην ελληνική γεωγραφική περιφέρεια.
Σίγουρα το πρόγραμμα αυτό είναι ένα πρώτο βήμα, απαιτεί όμως την παράλληλη σταθερή εφαρμογή μιας συνολικής πολιτικής γης και δέσμης ενεργειών για ανάπτυξη των τομέων πρωτογενούς παραγωγής. Κύρια ζητούμενα, πρώτον η θέληση των νέων για συμμετοχή και επίμονη εργασία, με μετακίνηση στην ελληνική περιφέρεια και δεύτερον η θεσμική ανασυγκρότηση του περιβάλλοντος αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής με κύριο στόχο την ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητα της. Ο δρόμος παραμένει μακρύς.
Το πρόγραμμα διανομής γης έχει ενεργοποιηθεί από τα μέσα του 2011 μέσω του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΟΠΕΚΕΠΕ-λεπτομέρειες στο www.opekepe.gr) και των Περιφερειών. Έως σήμερα έχουν γίνει 8 αναρτήσεις αγροτεμαχίων για 12 Περιφερειακές Ενότητες της χώρας όπως η Ξάνθη, Ροδόπη, Σέρρες, Κιλκίς, Θεσσαλονίκη, Χαλκιδική, Ημαθία, Γρεβενά, οι οποίες αφορούν 1.730 αγροτεμάχια περίπου 20.000 στρέμματα. Έχουν υποβληθεί οριστικά πάνω από 2300 αιτήσεις ενώ άλλες τόσες είναι σε διαδικασία υποβολής. Τα πρώτα συμβόλαια έχον γίνει για αγροτεμάχια στην Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης και αφορούν 11 δικαιούχους, οι οποίοι μισθώνουν 29 αγροτεμάχια έκτασης περίπου 180 στρεμμάτων.
Η γη θα διανεμηθεί με αντίτιμο 5 ευρώ το στρέμμα ανά καλλιεργητική περίοδο και ανώτατο όριο τα 100 στρέμματα ανά φυσικό πρόσωπο. Επιπροσθέτως δεν υπάρχει κανένας περιορισμός ως προς τη χωροθέτηση των αγροτεμαχίων, γιατί μπορεί να είναι από τον ίδιο ή διαφορετικούς νομούς. Τα προς μίσθωση αγροτεμάχια προορίζονται είτε για γεωργική χρήση είτε για κτηνοτροφική και αυτός ο χαρακτηρισμό και η χρήση τους δεν αλλάζει. Ενώ σε αυτά ισχύει η νομοθεσία εμπορικών μισθώσεων και το αντίστοιχο πολεοδομικό καθεστώς.
Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν οι ακόλουθες κατηγορίες πολιτών:
Νέοι έως 35 ετών
Νέοι αγρότες σύμφωνα με τον άρθρο 22 του ΚΑΝ. 1698/2005 της ΕΕ
Άνεργοι εγγεγραμμένοι στα αρχεία του ΟΑΕΔ
Επαγγελματίες αγρότες
Νομικά Πρόσωπα εγγεγραμμένα στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ) ως κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης
Είναι ιδιαιτέρως σημαντική η προϋπόθεση ότι μπορούν να συμμετέχουν νέοι, πτυχιούχοι και μη, και άνεργοι που δεν είναι επαγγελματίες αγρότες. Τα συγκεκριμένα στοιχεία όσον αφορά στις πρώτες αιτήσεις στην Περιφέρεια Ξάνθης επιβεβαιώνουν σαφώς την ανωτέρω τάση αφού το συντριπτικό ποσοστό είναι νέοι μέχρι 35 ετών (68%) είτε πτυχιούχοι γεωτεχνικών σχολών είτε μη. Επίσης σημαντικό ποσοστό αιτήσεων κατατέθηκε από ανέργους (26%). Επίσης αξίζει να αναφερθεί ότι μπορούν να συμμετέχουν νομικά πρόσωπα (ομάδες παραγωγών ή συνεταιρισμοί) με τα ίδια κριτήρια.
Στο πρόγραμμα ρητά αναφέρεται στο πρόγραμμα ότι ο αγρότης δεσμεύεται να διατηρήσει τη δηλωμένη μονοετή καλλιέργεια για 5 έτη. Ενώ στην περίπτωση πολυετών καλλιεργειών: (α) αν ο αγρότης είναι κάτω των 35 ετών, η δέσμευση διατήρησης της δηλωμένης καλλιέργειας ισχύει για 25 έτη, (β) αν ο αγρότης είναι άνω των 35 οφείλει να διατηρήσει την καλλιέργεια για 5 έτη με δυνατότητα ανανέωσης άλλα 5. Μια προϋπόθεση προς την σωστή κατεύθυνση αφού στόχος είναι η διαχρονική δημιουργία πρωτογενούς παραγωγής και όχι η ευκαιριακή ενασχόληση για ένα πιθανό άμεσο όφελος.
Εν κατακλείδι, το εν λόγω πρόγραμμα κανονικά θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί καθολικά σε όλη την επικράτεια εδώ και πολλά χρόνια. Η σημερινή καθυστερημένη εφαρμογή του αναδεικνύει τόσο την διαχρονική αδράνεια της πολιτείας να εφαρμόσει απλές και παραγωγικές δράσεις όσο και το ευρύ φάσμα ευκαιριών που έχει η ελληνική οικονομία για να ορθοποδήσει με συγκροτημένο τρόπο. Άλλωστε και το κράτος θα αντλήσει έσοδα από την νέα γεωργική ή κτηνοτροφική δραστηριότητα και νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν. Βέβαια μόνο με το κατάλληλο θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο προώθησης των προϊόντων αυτών στην ελληνική και διεθνή αγορά μακριά από κομματικές ή προσωπικές σκοπιμότητες και πολλαπλούς «άνευ ουσίας» μεσάζοντες η προσπάθεια θα στεφθεί από επιτυχία και πραγματική προσφορά στην ελληνική οικονομία.
Του Μάνου Κρανίδη
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc Δημόσια Πολιτική & Διοίκηση Carnegie Mellon Univesity ΗΠΑ , Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου www.mkranidis.gr
