Σε τόμο θα δημοσιευτούν σύντομα τα 191 κεραμικά που εντοπίστηκαν στη Μεθώνη, την αρχαιότερη αποικία των Ερετριέων στον βορρά.Τα περισσότερα από τα αγγεία αυτά χρονολογούνται μεταξύ 730
και 700 π. Χ., εποχή από την οποία σώζονται ελάχιστα παραδείγματα ελληνικής γραφής, πολύ περισσότερο στη Μακεδονία, όπου τα ενεπίγραφα ευρήματα είναι εξαιρετικά σπάνια.
«Είμαι το ποτήρι του Ακεσάνδρου και όποιος μου το κλέψει θα χάσει τα μάτια του». Αυτό πιθανόν έγραφε ο ιδιοκτήτης του αγγείου από συμπόσιο, που βρέθηκε στις ανασκαφές της Μεθώνης Πιερίας, θέλοντας να αστειευτεί αλλά και να αποτρέψει.
Το παραπάνω κείμενο, αν και δεν σώζεται ολόκληρο, είναι σίγουρο ότι θα συζητηθεί πολύ, όπως και οι υπόλοιπες επιγραφές, χαράγματα και εμπορικά σύμβολα από τα 191 κεραμικά που εντοπίστηκαν στη Μεθώνη.
Η αρχαία Μεθώνη Πιερίας
Ποιά όμως ήταν η αρχαία Μεθώνη Πιερίας; Σε τι γλώσσα μιλούσαν; Γιατί όλα τα παραπάνω είναι τόσο σημαντικά; Σ’ αυτά τα θέματα, και κυρίως στο γλωσσικό, αναφέρθηκαν οι ομιλητές της χτεσινής εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής.
Οργανωτής το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ), το ίδρυμα που με τη βοήθεια του ΕΣΠΑ και του υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, θα εκδώσει τον τόμο, θα δημιουργήσει ηλεκτρονική βάση στο Διαδίκτυο για την καταχώρηση του πολύπλευρου υλικού και θα προχωρήσει στην πραγματοποίηση ενός διεθνούς συνεδρίου (τον Ιούνιο στη Θεσσαλονίκη) και μιας ημερίδας (τον Οκτώβριο), ώστε να εμπλουτιστεί η διεθνής βιβλιογραφία και να προωθηθεί η επίλυση αμφιλεγόμενων γλωσσολογικών και ιστορικών ζητημάτων.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Γιάννης Τζιφόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και Επιγραφικής του ΑΠΘ, ο οποίος αναφέρθηκε στις ανασκαφές που έγιναν στο λεγόμενο «Υπόγειο» της Μεθώνης, έναν χώρο διαστάσεων 3,60 Χ 4,20 μ. και βάθους 11,5 μ., που συνιστά «κλειστό εύρημα». Πρόκειται για όρο που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι για να δηλώσουν δύο πράγματα: ότι η ανασκαφή του έχει περατωθεί και ότι η χρονολόγησή του μπορεί να προσδιοριστεί με σχετική ασφάλεια.
Πάνω από 1.200 ενεπίγραφα αντικείμενα συγκεντρώθηκαν από τις ανασκαφές στη βόρεια Πιερία, τα οποία θα καταγραφούν και θα μελετηθούν, προκειμένου να εκδοθούν το πιθανότερο σε ηλεκτρονική μορφή. Από αυτά, ο Γιάννης Τζιφόπουλος, ο ανασκαφέας της περιοχής Ματθαίος Μπέσιος και ο μελετητής Αντώνης Κοτσώνας, ξεχώρισαν 191 ενεπίγραφα αντικείμενα. Ένα μικρό σύνολο αγγείων, με επιγραφές, εμπορικά σύμβολα και χαράγματα, που δεν αντιπροσωπεύει ούτε την ποικιλία ούτε τον τεράστιο όγκο του υλικού από την ανασκαφή του Υπογείου.
Λυρικά κείμενα
Τι μαρτυρούν όμως τα αντικείμενα αυτά και κυρίως οι επιγραφές που αναφέρουν ονόματα, αστεϊσμούς, ακόμα και λυρικά κείμενα, όπως το ιαμβικού ρυθμού ποίημα στον σκύφο του Ακεσάνδρου;
Ο καθηγητής του ΑΠΘ δίνει την εξήγηση: «Η σημασία τους είναι τεράστια και αποδεικνύουν ότι η Μεθώνη και η ευρύτερη Μακεδονία αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του ενιαίου ελληνικού αιγαιακού χώρου κατά τις κρίσιμες περιόδους της Εποχής του Σιδήρου (1050 με 700 π.Χ.) και της αρχαϊκής εποχής, από το 700 ως το 480 π. Χ., περίοδοι που διαμόρφωσαν τη δυναμική εμφάνιση της Μακεδονίας στα κλασικά χρόνια.
Η μαρτυρία των ενεπίγραφων αντικειμένων από τη Μεθώνη μας υποχρεώνει να τροποποιήσουμε αν όχι να ανατρέψουμε αρκετές παγιωμένες αντιλήψεις για την ελληνική γλώσσα, τους Έλληνες στη Μακεδονία, τον δεύτερο ελληνικό αποικισμό, το εμπόριο της κεραμικής κυρίως των πρώιμων εμπορικών αμφορέων, την εμφάνιση του αλφάβητου στην Ελλάδα, τον αλφαβητισμό και την εγγραμματοσύνη, τις απαρχές της λογοτεχνίας, τα εμπορικά, συμποτικά και άλλα περιβάλλοντα ανάπτυξης της γραφής».
Το μεγαλύτερο μέρος της ενεπίγραφης κεραμικής που βρέθηκε στο «Υπόγειο» ανάγεται στα τέλη του 8ου και στις αρχές του 7ου αι. π. Χ.
Χρονολογείται δηλαδή σε μια εποχή κατά την οποία οι ελληνικές επιγραφές είναι ακόμα λιγοστές. «Το ότι επιγραφές, ανάμεσά τους και μια έμμετρη, όπως και αλφαβητικά και μη χαράγματα και εμπορικά σύμβολα βρέθηκαν στην Μεθώνη, στην περιφέρεια του τότε αρχαίου ελληνικού κόσμου, ανοίγει νέους δρόμους για όσους ασχολούνται με τα πρώτα βήματα του ελληνικού αλφαβήτου.
Τα ενεπίγραφα κείμενα από τη Μεθώνη φαίνεται να μην ανήκουν σε ένα και μόνο αλφάβητο και πιθανόν ενισχύουν την άποψη αυτών που πρεσβεύουν ότι το ελληνικό αλφάβητο θα πρέπει να γεννήθηκε σε μια παλιότερη από τη συνήθως προτεινόμενη εποχή», δήλωσε στη δική του ομιλία ο ακαδημαϊκός Μιχάλης Τιβέριος, καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
http://portalpierias.gr/archives/2080
