Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΑΚΡΥΡΑΧΗΣ.
Μία από τις πιο αξιόλογες μονές της Πιερίας είναι η Παναγία Μακρυράχη, στην περιοχή της Παλιόστανης. Παμπάλαιες παραδόσεις αναφέρουν ότι η Ιερά Μονή της Παναγίας Μακρυράχης, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ιδρύθηκε στα βυζαντινά χρόνια. Κάποιοι
υποστήριζαν ότι χτίστηκε το 10ο αιώνα, ενώ ορισμένοι άλλοι το 14ο αιώνα. Η μονή παλιότερα είχε μετόχι μέσα στον Κολινδρό, αφιερωμένο στην Παναγία.Το 1822, στα πλαίσια της μεγάλης εθνεγερσίας στην περιοχή του Ολύμπου και των Πιερίων εναντίον της τουρκικής κατοχής, το μοναστήρι καταστράφηκε από τους Τούρκους.
Μετά όμως από λίγα χρόνια ξανακτίστηκε το 1840 από τους κατοίκους των γύρω χωριών. Κάποιοι ιστορικοί της εποχής αναφέρουν ότι το μοναστήρι λειτούργησε για λίγα χρόνια, ως γυναικείο αλλά λόγω της τουρκικής τρομοκρατίας, οι μοναχές αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν.
Έτσι άρχισε από το 1850-55, σιγά σιγά η παρακμή του μοναστηριού. Από την εποχή αυτή μέχρι και το 1880 διάφοροι καπετάνιοι χρησιμοποιούσαν σαν καταφύγιο το μοναστήρι. Για να προστατέψουν μάλιστα από τους κλέφτες και τους Τούρκους τα ιερά κειμήλια του μοναστηριού, τα μετέφεραν στο μοναστήρι Ξηροχωρίου Ευβοίας (σημερινή Ιστιαία) όπου συνεχίζουν να βρίσκονται μέχρι σήμερα.
Αυτή η κατάσταση ερήμωσης και εγκατάλειψης διάρκεσε μέχρι τη δεκαετία του ’30. Μια προσπάθεια επαναλειτουργίας του έγινε το 1934 όταν περαστικοί καλόγεροι εργάστηκαν για τη συντήρηση και τη διατήρηση των κτιρίων, αλλά και αυτοί το εγκατέλειψαν για άγνωστους σε εμάς λόγους.
Στα χρόνια της κατοχής (1940-1944) και των εμφυλίων πολέμων το μοναστήρι από ιερό προσκύνημα μετατράπηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης κρατουμένων των Γερμανών, και υπέστη σοβαρές ζημιές.
Το 1945 έγινε απόπειρα ανατίναξής του από τους Γερμανούς, χωρίς επιτυχία, γιατί είχαν πληροφορίες ότι βρήκαν καταφύγιο Έλληνες στρατιώτες. Το 1972 λόγω της φθοράς που υπέστη με το πέρασμα των χρόνων κατεδαφίστηκε. Πιστεύουμε ότι θα μπορούσαν να γίνουν κάποια έργα υποδομής και αναστήλωσης, ώστε να σωθούν κάποια κτίσματα που ανάγονται σε παλιότερες εποχές.
Ευτυχώς όμως εδώ και λίγα χρόνια το μοναστήρι ξαναλειτουργεί. Με τις κατάλληλες διορθώσεις έχει γίνει πολύ ωραίο. Στο μοναστήρι τώρα βρίσκονται τρεις μοναχές προστάτες της εικόνας της Παγαγίας, ενώ αποτελεί το κέντρο προσκύνησης των κατοίκων όλης της Πιερίας.
