ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΌΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΕΒΑΝΤΑΣ

Μας το έστειλε ο Σταθακόπουλος Ιωάννης, Γεωπόνος Μ.sc...... Ευχαριστούμε πολύ 

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Για την διερεύνηση της οικονομικότητας μιας καλλιέργειας γίνεται ανάλυση τεχνικοοικονομικών στοιχείων από συλλογή και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων για την καλλιέργεια και γίνεται αναφορά:

• Στην Ακαθάριστη πρόσοδο
• Στις μεταβλητές δαπάνες και Σταθερές Δαπάνες
• Στο ακαθάριστο κέρδος
• Στο καθαρό κέρδος
• Στην δαπάνη εγκατάστασης

Στην παρούσα έγινε διερεύνηση της οικονομικότητας σε 20 στρέμματα  αρωματικής καλλιέργειας Λεβάντας και αφορά μέχρι το στάδιο  της ξήρανσης  του τελικού παραγόμενου προϊόντος. Ως εκ τούτου η τιμή ανά κιλό τελικού παραγόμενου προϊόντος αφορά το στάδιο της ξηρής δρόγης.

2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Για τον υπολογισμό των μεταβλητών δαπανών της καλλιέργειας ελήφθησαν υπόψη:

• Το κόστος αγοράς λιπασμάτων για την κάλυψη των ετήσιων Αναγκών της καλλιέργειας  
• Το κόστος αγοράς φυτοφαρμάκων για την κάλυψη των ετήσιων αναγκών της καλλιέργειας σε φυτοπροστασία.  
• Το κόστος της άρδευσης , όπου υπολογίζεται ως εξής: κόστος νερού ανα κυβικό Χ τις συνολικές ετήσιες ανάγκες σε νερό της καλλιέργειας
• Το κόστος της ξένης εργασίας που περιλαμβάνει τόσο την εργασία με μηχανήματα (όργωμα, σβάρνισμα, βοτάνισμα)  όσο κα την εργασία με εργάτες για την εκτέλεση  των εργασιών εγκατάστασης των φυτών (το πρώτο έτος) , της συγκομιδής και της ξήρανσης.
• Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, όπου υπολογίζεται με βάση το κόστος της κιλοβατώρας Χ τις συνολικές (ετήσιες) ώρες λειτουργίας του αντλητικού συγκροτήματος
• Ο τόκος του κεφάλαιου κίνησης όπου λαμβάνεται υπόψη επιτόκιο  4%

Για τον υπολογισμό του σταθερών δαπανών της καλλιέργειας ελήφθησαν υπόψη τα εξής:

·        Το ενοίκιο της γης το οποίο λαμβάνεται υπόψη με 30,00 ευρώ ανά στρέμμα

·        Το κόστος των αποσβέσεων των υποδομών άντλησης του νερού, ήτοι Γεώτρηση, οικίσκος γεώτρησης και αντλία, ο τόκος που επιβαρύνει τις αυτές δαπάνες, υπολογιζόμενος με επιτόκιο 5% καθώς και οι δαπάνες για την συντήρηση του υπολογιζόμενες με 2% επί  των δαπανών απόσβεσης των υποδομών άντλησης του νερού.

·        Το κόστος αποσβέσεων του αρδευτικού δικτύου (δίκτυο εφαρμογής του νερού στον αγρό), ήτοι των αγωγών εφαρμογής και όλων των συσκευών ασφάλειας του δικτύου, ο τόκος παγίου κεφαλαίου 5%  καθώς και οι δαπάνες συντήρησης υπολογιζόμενες με 2% επί των δαπανών απόσβεσης.

Για τον υπολογισμό της δαπάνης απόσβεσης των στοιχείων του πάγιου κεφαλαίου χρησιμοποιήθηκε η σταθερή μέθοδος.

3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Τα οικονομικά αποτελέσματα αναφέρονται σε μια εκμετάλλευση με έκταση 20 στρέμματα και μάλιστα στο τέταρτο έτος παραγωγής της διότι τότε η καλλιέργεια έχει πλέον εισέλθει σε πλήρη απόδοση.

Στον παραπάνω πίνακα για την διερεύνηση της οικονομικότητας της παραγωγής της καλλιέργειας γίνεται ανάλυση από συλλογή και επεξεργασία τεχνικών δεδομένων για την καλλιέργεια και γίνεται αναφορά στην Ακαθάριστη πρόσοδο, στις μεταβλητές και σταθερές δαπάνες, στο Ακαθάριστο κέρδος, στο καθαρό κέρδος και τέλος στην δαπάνη εγκατάστασης. 

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΛΕΒΑΝΤΑΣ 4ο Έτος
Κατηγορία Δαπανών	ΚΟΣΤΟΣ
Απόδοση 4ο έτος	7.000,00
Τιμή (ευρώ/κιλό)	5,00
Επιδοτήσεις ευρώ/στρέμμα	0,00
Α ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΠΡΟΣΟΔΟΣ	35.000,00
Μεταβλητές Δαπάνες
Λιπάσματα	2.814,00
Φυτοπροστασία	244,00
Φυτικό Κεφάλαιο
Άρδευση	1.367,45
Ξένα Εργατικά	2.014,87
Ηλεκτρική Ενέργεια	46,45
Άλλα έξοδα
Καύσιμα Λιπαντικά
Τόκος Κεφαλαίου κίνησης	324,34
Β ΣΥΝΟΛΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ	6.811,10
Σταθερές Δαπάνες
Ενοίκιο γης	600,00
Εργατικά οικογένειας
Αντλητικό συγκρότημα
Αποσβέσεις	1.148,67
Τόκος	28,72
Συντήρηση	22,97
Αρδευτικό δίκτυο
Απόσβεση	953,33
Τόκος	28,72
Συντήρηση	286,00
Γ ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ	3.068,41
ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ Β+Γ	9.879,51
ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ	28.188,90
ΚΑΘΑΡΟ ΚΕΡΔΟΣ	25.120,49
ΚΟΣΤΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ	32.440,00

Στο παρακάτω γράφημα παρατηρούμε ότι η εκμετάλλευση προκειμένου να τροφοδοτεί με σταθερή ποσότητα την αγορά σε παραγόμενο προϊόν, πρέπει, βάση των αποδόσεων της, να εφαρμόζει ένα περίτροπο σύστημα παραγωγής για την επίτευξη του παραπάνω στόχου. Άρα με δεδομένο το ότι το pick της απόδοσης της καλλιέργειας  επιτυγχάνεται στο 4^ο έτος  και συνεχίζεται  σταθερά μέχρι και το 6^ο  όπου στην συνέχεια αρχίζει και φθίνει (Γράφημα 1), θεωρούμε ότι το 4^ο έτος είναι το κρίσιμο έτος  για την έναρξη της εγκατάστασης τη νέας καλλιέργειας. Αυτό ισχύει για την προοπτική εξέλιξης της εκμετάλλευσης.

Γράφημα 1: Οικονομικά αποτελέσματα καθαρού κέρδους εκμετάλλευσης ανά έτος.

Ύστερα από την τεχνικοοικονομική ανάλυση στοιχείών σχετικών με την αρωματική καλλιέργεια της λεβάντας για τα πιο αποδοτικά έτη (4^ο, 5^ο, και 6^ο) της καλλιέργειας προκύπτουν τα παρακάτω:

Οι συνολικές δαπάνες ήτοι σταθερές (31,1%) και μεταβλητές Δαπάνες (68,94%) ανέρχονται στο ποσό των 9.879,51 ευρώ. Ήτοι 493,98 ευρώ ανά στρέμμα.

Οι μεταβλητές δαπάνες ανέρχονται στο ποσό των 340,56 ευρώ / στρέμμα και αποτελούνται από την Λίπανση, την φυτοπροστασία, την άρδευση, τα ξένα εργατικά, την ηλεκτρική ενέργεια και τον τόκο του κεφαλαίου κίνησης.

Μεγάλη συμβολή στην διαμόρφωση του ύψους των μεταβλητών δαπανών έχουν η ξένη εργασία ιδιαίτερο κατά το πρώτο έτος της εγκατάστασης όπου απαιτείται ξένη μηχανική εργασία για την προετοιμασία του χωραφιού και την εγκατάσταση των φυτών (64,67% των μεταβλητών ή 53,79% των ετήσιων δαπανών).

Από το δεύτερο έτος και μετά το ποσοστό της ξένης εργασίας αποτελεί το 29,6% των μεταβλητών δαπανών ή το 20,4% των συνολικών ετήσιων δαπανών.

Οι δαπάνες για την αγορά λιπασμάτων υψηλή συμβολή στην διαμόρφωση του ύψους των μεταβλητών δαπανών (41,3%  των μεταβλητών ή 28,48% των ετήσιων δαπανών).

Η συμβολή των δαπανών για άρδευση ανέρχεται στο 20,07% των μεταβλητών δαπανών  ή στο 13,84% των συνολικών ετήσιων. Αν και η τιμολόγηση του νερού για άρδευση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και τα υφιστάμενα τιμολόγια είναι σε σχετικά χαμηλά επίπεδα ακόμη, εν τούτης, υπολογίζουμε ότι το κόστος του νερού ανά κυβικό θα έχει μια μέση τιμή 0,2846 ευρώ.

Οι σταθερές δαπάνες αποτελούνται από το ενοίκιο της γής, τις δαπάνες απόσβεσης του αντλητικού συγκροτήματος και του δικτύου άρδευσης καθώς και των τόκων των σταθερών δαπανών.

Οι αποσβέσεις του αντλητικού συγκροτήματος και του αρδευτικού δικτύου αποτελούν τα σημαντικότερα στοιχεία των σταθερών δαπανών και ανέρχονται σε 37,4% και 31% αντίστοιχα. Οι δαπάνες για την συντήρηση του δικτύου άρδευσης ανέρχονται σε 9,3%.

Γενικά οι σταθερές δαπάνες συμβάλλουν σημαντικά στην διαμόρφωση του συνολικού ύψους των λειτουργικών λόγω της χρήσης των συγκροτημάτων και του δικτύου. Εάν επιλέγαμε άλλη μέθοδο απόσβεσης αυτό (φθίνουσα)  θα συνέβαινε μόνο τα πρώτα χρόνια  λόγω της σχετικά υψηλής δαπάνης εγκατάστασης τους.

Στα επόμενα χρόνια  το κόστος για  τις εν λόγω δαπάνες θα μειωνόταν δραστικά. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την επιλογή από μέρους της εκμετάλλευσης είτε αύξησης της έκτασης της οπότε θα είχαμε και αύξηση των ετών της οικονομικής διάρκειας της καλλιέργειας είτε με μείωση του μεγέθους των αντλητικών συγκροτημάτων τα οποία έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να ικανοποιήσουν τις ενδεχόμενες μελλοντικές ανάγκες μιας τέτοιας επιλογής.  Το γεγονός αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι με την μείωση των σταθερών δαπανών μειώνεται και το κόστος παραγωγής γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του καθαρού κέρδους και συνεπώς την αύξηση του εισοδήματος της εκμετάλλευσης.

Μείωση στο κόστος παραγωγής μπορεί να προέλθει και από την χρήση κοπριάς στα πρώτα έτη εγκατάστασης της καλλιέργειας σε περίπτωση που αυτή αποφασισθεί να γίνει βιολογική. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την μείωση των δαπανών για αγορά λιπασμάτων κάθε χρόνο, γεγονός που θα μείωνε κατά πολύ τις μεταβλητές δαπάνες και άρα το κόστος παραγωγής.

Σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις εξαρτώνται από την προοπτική που θα θέσει η ίδια η εκμετάλλευση.  (π.χ. παραγωγή αιθέριου ελαίου )

Τα οικονομικά αποτελέσματα είναι θετικά όπως φαίνεται τόσο στον παραπάνω πίνακα όσο και στο γράφημα 1 που αναφέρεται στο καθαρό κέρδος για κάθε έτος σε όλη την οικονομική ζωή  της καλλιέργειας.

Το μέσο καθαρό κέρδος για όλη την οικονομική διάρκεια της καλλιέργειας ανέρχεται στα 868,71 ευρώ ενώ το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης των φυτών, του αντλητικού συγκροτήματος και του δικτύου άρδευσης εξοφλείται τον τέταρτο χρόνο. Το καθαρό κέρδος που απομένει μετά την αφαίρεση του κόστους εγκατάστασης της καλλιέργειας είναι 18.149,43 ευρώ.  Στο σύνολο της οικονομικής ζωής της καλλιέργειας το Καθαρό κέρδος ανέρχεται στα 105.683,47 ευρώ.

Το μέσο καθαρό κέρδος από την καλλιέργεια ανά στρέμμα ανέρχεται σε  587,13 ευρώ ( 105.683,47/9 έτη/20 στρέμματα ).

4. ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η πυκνότητα φύτευσης της καλλιέργειας της λεβάντας ανέρχεται σε 1430 φυτά ανά στρέμμα με μέση απόδοση 300-350 κιλά / στρέμμα από το τρίτο μέχρι το 6^ο έτος οπότε και αρχίζει να φθίνει. Η οικονομική διάρκεια της καλλιέργειας είναι 9 χρόνια.  

Ο έλεγχος της θρέψης πέρα από την βασική λίπανση που γίνεται στην αρχή της εγκατάστασης μπορεί να γίνει μέσα από το σύστημα άρδευσης μειώνοντας έτσι τις δαπάνες σε εργασία και αυξάνοντας τις αποδόσεις.

Οι ανάγκες σε νερό ετησίως της καλλιέργειας κυμαίνονται σε 240,24 κυβικά το καθαρό κέρδος ανά στρέμμα όπως είπαμε και παραπάνω ανέρχεται σε 587,13 ευρώ ανά στρέμμα και η δαπάνη για άρδευση σε 68,37 ευρώ ανά στρέμμα.

Η δαπάνη για την αγορά των λιπασμάτων ανέρχεται σε 140,70 ευρώ ανά στρέμμα και αποτελεί το 28,48% των συνολικών δαπανών. Η δαπάνη αυτή είναι κατά πολύ χαμηλότερη από αυτήν άλλων εντατικών καλλιεργειών. Επί πλέον η χορήγηση του λιπάσματος μέσω του δικτύου άρδευσης ελαχιστοποιεί τόσο το  κόστος εφαρμογής του αλλά και το κόστος για την αγορά του. (χορηγούνται ακριβέστερα οι ποσότητες)

Η δαπάνη για την φυτοπροστασία ανέρχεται σε 12,20 ευρώ ανά στρέμμα και αποτελεί το 3,58% των μεταβλητών δαπανών και το 2,46% του συνόλου των δαπανών.

Η απαιτούμενη εργασία διακρίνονται σε μηχανική και σε χειρωνακτική

Η συνολική απαιτούμενη εργασία των μηχανημάτων είναι 31,27 ώρες. Από αυτές οι 11,27 αφορούν σε αρχικές εργασίες εγκατάστασης  της καλλιέργειας (όργωμα, σβάρνισμα, ενσωμάτωση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων) ενώ οι υπόλοιπες 20 ώρες αφορούν σε καλλιεργητικές φροντίδες βοτανίσματος. Η ημερήσια δαπάνη του ελκυστήρα με τα παρελκόμενα είναι 354,44 ευρώ ενώ ή ωριαία δαπάνη του είναι 3544/6,64=53,38 ευρώ.

Η απαιτούμενη ανθρώπινη εργασία είναι  1504 ώρες εκ των οποίων οι 1430 ώρες αφορούν στην εγκατάσταση της καλλιέργειας ήτοι φύτευση ενώ οι υπόλοιπες 74 ώρες στην συγκομιδή την ξήρανση και την συντήρηση του δικτύου άρδευσης. Το ημερομίσθιο λαμβάνεται ίσο με 35 ευρώ ενώ το ωρομίσθιο διαμορφώνεται σε 35/6,64=5,27 ευρώ.

Η οικογενειακή εργασία απουσιάζει θεωρώντας ότι ό αρχηγός μιας εντατικής εκμετάλλευσης πρέπει να ασχολείται περισσότερο με την διαχείριση της δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στην εμπορία. 

Σταθακόπουλος Ιωάννης, Γεωπόνος Μ.sc.
Εγνατία Οδός Α.Ε.,Τομέας Έργων
6ο χλμ. Θεσσαλονίκης - Θέρμης
Τ.Κ. 57001, Θεσ/νίκη
Τηλ: +30 2310 470 261
Φαξ: +30 2310 475 577