Στην Ημαθία πρώτη είναι η δενδροκομία, στις Σέρρες οι μεγάλες καλλιέργειες (παρά τους περιορισμούς των περιβαλλοντικών συνθηκών Ramsar και Natura 2000), στην Πιερία τα πουλερικά, η αμπελουργία και τα κηπευτικά.
Αυτά είναι τα αγροτικά προϊόντα που προτιμώνται προς καλλιέργεια, σε συγκεκριμένες περιοχές της βόρειας Ελλάδας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του Αλεξάνδρειου Τεχνολογικού και Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλονίκης (ΑΤΕΙΘ).
Η μελέτη αναδεικνύει τις τάσεις εξειδίκευσης που παρουσιάζουν οι νομοί της κεντρικής Μακεδονίας στην καλλιέργεια συγκεκριμένων αγροτικών προϊόντων.
Βέβαια, οι σχετικοί συντελεστές εξειδίκευσης παραμένουν, ακόμη, σχετικά χαμηλοί. Ταυτόχρονα, όμως, συνεχίζεται η συγκέντρωση σε κλάδους, όπως το βαμβάκι και τα ζαχαρότευτλα, οι οποίοι ευνοήθηκαν από τις επιδοτήσεις, παρότι χαρακτηρίζονται από υψηλές απαιτήσεις σε φυτοφάρμακα και λιπάσματα και ασκούν πιέσεις στα τοπικά οικοσυστήματα.
Την έρευνα εκπόνησαν οι Βαγής Σαμαθρακής (καθηγητής ΑΤΕΙΘ), Ουρανία Νόττα (αναπληρώτρια καθηγήτρια ΑΤΕΙΘ), Αθανάσιος Ράγκος (επιστημονικός συνεργάτης ΑΤΕΙΘ) και Ευθυμία Αυγένου (τεχνολόγος γεωπόνος).
Η έρευνα, με αντικείμενο τις τάσεις εξειδίκευσης και συγκέντρωσης αγροτικών προϊόντων στην κεντρική Μακεδονία, πριν από την οικονομική κρίση, παρουσιάστηκε σήμερα, στη διάρκεια του 11ου Διεθνούς Συνεδρίου της Εταιρίας Οικονομολόγων Θεσσαλονίκης (ΕΟΘ), που διοργανώθηκε σε συνεργασία με το ΑΤΕΙΘ.
Οι συντελεστές εξειδίκευσης
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η οποία αξιοποίησε δεδομένα της ακαθάριστης αξίας της παραγωγής για επιλεγμένα έτη της περιόδου 1982-2006, ο νομός που παρουσιάζει τον υψηλότερο συντελεστή εξειδίκευσης διαχρονικά είναι εκείνος της Ημαθίας, γεγονός αναμενόμενο, λόγω της επικράτησης της δενδροκομίας, σε όλες σχεδόν τις περιοχές του.
«Η δενδροκομία παρουσιάζει διαχρονικά ιδιαίτερα υψηλή συγκέντρωση στην περιφέρεια (0,54-0,68, έναντι π.χ., 0,12-0,40 στη Θεσσαλονίκη), λόγω της ύπαρξης του πυρήνα παραγωγής νωπών φρούτων στο νομό Ημαθίας - κυρίως - και στο νομό Πέλλας δευτερευόντως. Η επικράτηση της δενδροκομίας σ’ αυτές τις περιοχές οφείλεται στην έντονη προστασία των κλάδων από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), καθώς και στις κατάλληλες εδαφοκλιματικές συνθήκες», αναφέρουν οι μελετητές.
Σχετικά χαμηλός παραμένει ο συντελεστής εξειδίκευσης των υπόλοιπων νομών σε όλα σχεδόν τα εξεταζόμενα έτη. Η διαχρονική εξέταση των συντελεστών από τους ερευνητές αναδεικνύει:
-Την εξειδίκευση του νομού Σερρών σε μεγάλες καλλιέργειες, η οποία, όμως, δε συνάδει με τις επιδιώξεις περιβαλλοντικής προστασίας για το νομό, λόγω της ύπαρξης της προστατευόμενης από διεθνείς συμβάσεις (RAMSAR, Δίκτυο ΦΥΣΗ 2000) λίμνης Κερκίνης.
-Την εξειδίκευση του νομού Ημαθίας σε δενδροκομία, παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών και χοιροτροφία.
-Στην Πέλλα, η σημασία της δενδροκομίας και ορισμένων βιομηχανικών φυτών αυξάνεται σε σχέση με άλλους κλάδους.
-Η Πιερία παρουσιάζει σαφή τάση εξειδίκευσης σε πουλερικά, αμπελουργία και κηπευτικά.
-Στη Θεσσαλονίκη, οι εδαφοκλιματικές και εγγειοδιαρθρωτικές συνθήκες ευνοούν την παρουσία μεγάλου αριθμού κλάδων παραγωγής, ενώ, συγχρόνως, το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον ενθαρρύνει την πραγματοποίηση επενδύσεων σε διάφορους κλάδους παραγωγής.
-Στο Κιλκίς, ο χαμηλός συντελεστής εξειδίκευσης οφείλεται στην επικράτηση μεγάλου αριθμού κλάδων ζωικής παραγωγής και στο χαμηλό ποσοστό αρδευόμενης έκτασης.
-Ο σταθερά σχετικά υψηλός συντελεστής εξειδίκευσης του νομού Χαλκιδικής σχετίζεται με την επικράτηση παραδοσιακών για την περιοχή κλάδων παραγωγής.
Οι προτάσεις
Μεταξύ των κλάδων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιφέρεια είναι η αμπελοκαλλιέργεια: κι όμως, παρουσιάζει μειωτική τάση ως προς τη συγκέντρωσή της, έχοντας φτάσει σε επίπεδα "ναδίρ" το 2003. Η μείωση ήταν, σύμφωνα με τους ερευνητές, καρπός της ασκηθείσας πολιτικής. Λόγω των περιορισμών που ετέθησαν τη μετά το 2000 χρονική περίοδο, εκριζώθηκε μεγάλος αριθμός αμπελώνων. Εντούτοις, ο κλάδος διαθέτει σημαντικές προοπτικές για την περιφέρεια, ιδιαίτερα σε πυρήνες περιοχών που διαθέτουν δυνατότητες παραγωγής οίνων ποιότητας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι μεγάλες καλλιέργειες επικρατούν σήμερα στις περισσότερες εκτάσεις της κεντρικής Μακεδονίας, παρουσιάζοντας σχετικά χαμηλούς συντελεστές συγκέντρωσης. Πρόκειται για προστατευόμενους από την ΚΑΠ κλάδους, των οποίων οι προοπτικές συνέχισης σχετίζονται με την εξέλιξη της ασκούμενης πολιτικής τιμών.
«Οι στρατηγικές γι’ αυτούς τους κλάδους μπορούν να σχεδιαστούν σε επίπεδο Περιφέρειας, διότι οι επιπτώσεις από τη μείωσή τους θα επηρεάσουν με σχετικά ομοιόμορφο τρόπο το σύνολο των παραγωγών […] Οι κλάδοι με υψηλό βαθμό συγκέντρωσης (ελαιόλαδο, αγελαδοτροφία, χοιροτροφία και πτηνοτροφία) μπορούν να αποτελέσουν εργαλεία για την άμβλυνση εγγενών προβλημάτων της ελληνικής γεωργίας, με την ανάπτυξη παραγωγικών συστημάτων ποιότητας [...]», επισημαίνουν οι μελετητές.
Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις και στρατηγικές, σε κάθε περίπτωση, οφείλουν να διαφοροποιούνται σε επίπεδο νομού, ειδικά μάλιστα δεδομένων των διαφορών στους συντελεστές εξειδίκευσης.
Ο δε υψηλός βαθμός συγκέντρωσης κλάδων με επιπτώσεις στο περιβάλλον οφείλει να λαμβάνεται υπόψη σε κάθε περίπτωση. Η παρουσία τέτοιων πυρήνων, ιδίως σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, απαιτεί το σχεδιασμό ειδικών προγραμμάτων, στα πλαίσια εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Πληροφορίες του ΑΠΕ
Πηγή:http://www.agronews.gr/content/view/62436/67/lang,el/
banner
