Οταν ο Αρχιμήδης πειραματιζόταν με τον ατέρμονα κοχλία, πριν από περίπου 2.300 χρόνια, σίγουρα δεν φανταζόταν πως η ιδέα του θα μπορούσε στο μέλλον να χρησιμοποιηθεί, αντεστραμμένα μεν, από Ελληνες επιστήμονες για την παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας.
Κι όμως, στα εργαστήρια της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ), εδώ και δυόμισι περίπου χρόνια, ο καθηγητής Βασίλης Στεργιόπουλος μαζί με μια ομάδα επιστημόνων και μεταπτυχιακών φοιτητών έχουν αναπτύξει, βασιζόμενοι στη λειτουργία του ατέρμονα κοχλία, ένα σύστημα φιλικό προς το περιβάλλον που υπόσχεται να αντικαταστήσει τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα.
«Ο κοχλίας ή υδρόβιδα χρησιμοποιείτο για χρόνια και χρησιμοποιείται ακόμη για την άντληση υδάτων. Σκεφτήκαμε να χρησιμοποιήσουμε τον μηχανισμό με παραγωγικό τρόπο, εκσυγχρονίζοντάς τον, αν βέβαια μπορούμε να εκσυγχρονίσουμε τον Αρχιμήδη, ο οποίος παραμένει πάντα επίκαιρος.
Χρησιμοποιούμε, δηλαδή, τον κοχλία ως γεννήτρια ηλεκτρικής ενέργειας, αναγκάζοντάς τον να λειτουργήσει αντίστροφα και βλέπουμε στην πράξη πως μια ιδέα χιλιάδων ετών αποδεικνύεται πρωτοποριακή», εξηγεί ο Β. Στεργιόπουλος.
Ενταγμένος στο συνονόματο πρόγραμμα του υπουργείου Παιδείας «Αρχιμήδης ΙΙΙ», ο μηχανισμός που έχουν αναπτύξει σε συνεργασία τρία ΑΕΙ της χώρας (ΑΣΠΑΙΤΕ, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, αναμένει τη χρηματοδότηση του υπουργείου για να εφαρμοστεί πειραματικά σε μεγάλη κλίμακα.
«Μπορούμε πολύ εύκολα να παράγουμε “πράσινη” ενέργεια, τα μεγέθη της οποίας ανάγονται σε κάποιες χιλιάδες μεγαβάτ. Μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα καθαρά ελληνικό προϊόν, με τη δική μας τεχνολογία και τεχνογνωσία, χωρίς να ζητάμε από τρίτους να παρέχουν υπηρεσίες. Πρόκειται για μια λύση που είναι φθηνότερη από οτιδήποτε άλλο που είναι ανταγωνιστικό και εισαγόμενο», επισημαίνει ο καθηγητής.
Ο κοχλίας του Αρχιμήδη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κεκλιμένη θέση τόσο σε μικρά και μεγάλα ποτάμια όπου υπάρχουν μικρές υψομετρικές διαφορές, σε αρδευτικά και υδρευτικά κανάλια, αλλά και σε πλωτές κατασκευές όπου το σύστημα θα εκμεταλλεύεται την κινητική ενέργεια, δηλαδή τη ροή του νερού.
Αντίστροφα
Κάθε σύστημα αυτού του είδους δεν ξεπερνά τα 3 μέτρα μήκος, ενώ για την κατασκευή δεν απαιτούνται εξεζητημένα υλικά, αλλά μέταλλα όπως το αλουμίνιο.
«Δεν χρησιμοποιούμε τον μηχανισμό ως αντλία όπως ο Αρχιμήδης, αλλά αντιστρέφουμε τη λειτουργία του και τον χρησιμοποιούμε ως υδροστρόβιλο. Το νερό στρέφει τον κοχλία, η γεννήτρια ενεργοποιείται και έτσι παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που μπορεί να διοχετευθεί από εκεί και πέρα στο δίκτυο. Μπορούμε έτσι να δημιουργήσουμε μικρά αρχιμήδεια υδροηλεκτρικά πάρκα», εξηγεί ο καθηγητής.
Ο μηχανισμός λύνει τα χέρια των επιστημόνων και των τεχνικών, καθώς υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν δύο υδροστρόβιλοι σε σειρά, καλύπτοντας έτσι μεγάλες υψομετρικές διαφορές, αλλά και σε παράλληλη διάταξη όταν η παροχή είναι μεγάλη.
Ο Μόρνος είναι μία περίπτωση όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτή η εφαρμογή σε πλωτή διάταξη, ενώ υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις -όπως αυτές του Ευρίπου και της Κεφαλονιάς- όπου στη μία ο κοχλίας μπορεί να ανακτήσει την παλιρροϊκή ενέργεια χωρίς να δημιουργεί εμπόδια στη ναυσιπλοΐα και στην άλλη να εκμεταλλευτεί ένα μοναδικό παγκοσμίως φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί στο νησί.
Στην περίπτωση της Κεφαλονιάς, ένα υπόγειο θαλασσινό ποτάμι που ξεκινά από τις καταβόθρες στο Αργοστόλι διασχίζει εγκάρσια το νησί και εκβάλλει με ορμή στον κόλπο της Σάμης.
Το σπάνιο αυτό φαινόμενο -σύμφωνα με τον Β. Στεργιόπουλο- είναι εκμεταλλεύσιμο, καθώς μπορούν να τοποθετηθούν κοχλίες τόσο στην είσοδο όσο και στην έξοδο του ποταμού.
Φθηνή και ευμετάβλητη λύση
Στην περίπτωση των μικρών υδροηλεκτρικών, όπως εξηγεί ο Β. Στεργιόπουλος, κάθε υδροστρόβιλος είναι μοναδικός και κατασκευάζεται ένα ξεχωριστό μοντέλο για κάθε περίπτωση, γεγονός που εκτοξεύει το κόστος του έργου.
Αντίθετα, οι αρχιμήδειοι κοχλίες μπορούν να παραχθούν μαζικά, να τυποποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν σε πολλές περιπτώσεις, αντικαθιστώντας τα μικρά υδροηλεκτρικά. Παράλληλα, δεν απαιτούνται παρεμβάσεις και μεγάλα έργα, όπως π.χ. φράγματα ή ειδικές μελέτες πολιτικών μηχανικών.
Με αυτό τον τρόπο το κόστος μπορεί να είναι κατά 75% μειωμένο συγκριτικά με ένα αντίστοιχο ομοειδές έργο. «Μπορούμε να αναπτύξουμε στην Ελλάδα την αντίστοιχη βιομηχανία παραγωγής, συμβάλλοντας όχι μόνο στην πράσινη ανάπτυξη αλλά δημιουργώντας ταυτόχρονα πολλές νέες θέσεις εργασίας, ειδικά σ’ αυτή τη δύσκολη οικονομικά περίοδο», αναφέρει ο Β. Στεργιόπουλος.
Πηγή: http://www.elladanews.gr/article/454850-efeyresi-toy-arximidi-briskei-efarmogi-to-2010.html
banner
