ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΟΥΛΗΣ (1921-2017) Ένας άρχοντας της τοπικής αυτοδιοίκησης

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

Σ΄ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΟΥΛΗΣ

(1921-2017)

Ένας άρχοντας της τοπικής αυτοδιοίκησης

Γράφει

ο Σωτήριος Δ. Μασταγκάς

Στις 15 Ιαν 2017, πλήρης ημερών, αναχώρησε για την αιωνιότητα ο Ιωάννης Κούκουλης, ένας άξιος Κοινοτάρχης, που υπηρέτησε το Λιτόχωρο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στην οποία αφιερώθηκε με όραμα, συνέπεια, ήθος και αγωνιστικό πνεύμα.

Μέρες που διανύουμε αλλά και μέρες που θα έρ­θουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν είναι δυνατόν να μην ανατρέξουμε σε ανθρώπους που άφησαν σφραγίδα στην τοπική κοινωνία και δυνάμωσαν τη φωνή του Λι­τοχώρου. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ο Πρόεδρος της Κοινότητος Λιτοχώρου Ιωάννης Κούκουλης.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματά του: η διαχρονική συ­νέπεια στις αρχές του, η ειλικρίνεια, η εργατικότητα, η αγάπη για τον τόπο και για τους συμπολίτες του. Η ει­κό­να που άφησε σ’ όλους εμάς αλλά και στην ιστορία ως Πρόεδρος, είναι αυτή που όρθιος στο τιμόνι της Κοινότητος και για 9 ολόκληρα χρόνια οδήγησε το Λι­τό­χωρο στη δύσκολη πορεία της διαδρομής από τη μι­κρή κώμη της δεκαετίας του 1950 στον μελλοντικό δυ­ναμικό Δήμο. Ένας άνθρωπος της αυτοδιοίκησης, συ­νε­τός και έντιμος.

Ο Ιωάννης Κούκουλης γιος του Κωνσταντίνου Κού­κου­λη (1877-1944) και της Ακριβής Πειστικού(1889-1958) γεννήθηκε στο Λιτόχωρο το 1921. Ήταν μονα­χο­παίδι. Είχε παππού τον Αθανάσιο Ιωάννου Πει­στι­κό (1860-1931), ονομαστό δάσκαλο και πρόσωπο των γραμ­μάτων, που δίδαξε επί 16 χρόνια στα σχολεία των Γιαν­νιτσών και διετέλεσε διευθυντής των δημοτικών σχολείων του Λιτοχώρου.  Η έφεση στα γράμματα και τη γνώση καλλιεργήθηκε από τα πρώτα μαθητικά του χρό­νια από τον δάσκαλο παππού. Ο πατέρας του Κων­στα­ντίνος πρώτα εργαζόταν στη Θεσσαλονίκη, όμως το 1918, λόγω των έκρυθμων καταστάσεων της πόλης, εγκα­ταστάθηκε μόνιμα στο Λιτόχωρο, όπου μέχρι τον πό­λεμο του 1940 διατηρούσε ιδιόκτητο καφενείο, το «ΠΑΡ­ΘΕΝΩΝ», στην κεντρική πλατεία, εκεί όπου σή­με­ρα είναι το μαγαζί του Φιλώτα Παπακω­ν­στα­ντίνου.

Το 1933 τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στο Λιτό­χω­ρο και συνέχισε τις εγκύκλιες σπουδές στο εξατάξιο Β΄ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης, το οποίο βρίσκεται στην οδό Ικτίνου της Αγίας Σοφίας. Επρόκειτο για ένα αξιό­λογο Γυμνάσιο, όπως βιογραφείται από τους μαθη­τές του. Αποφοιτήσας, κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων ενε­γράφη το 1940 στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Σπουδών (ΑΣΟΕ) των Αθηνών. Ήταν συμ­φοιτητής  με τον Λιτοχωρίτη Ιωάννη Τσιτσιρίκο, γιο του παπά Κωνσταντίνου Τσιτσιρίκου, ιερέα του Αγίου Δη­μητρίου. Δυστυχώς, λόγω του ελληνοϊταλικού πο­λέ­μου και της Γερμανικής κατοχής, από το πρώτο έτος εγκα­τέλειψε τις σπουδές.

Σημαντική είναι η συμμετοχή και προσφορά του Ιωάννη Κούκουλη στα χρόνια 1941-1944 στην Εθνική Αντίσταση του Λιτοχώρου. Ένας φλογερός πατριώτης, συ­νετός, εργατικός και επίμονος ανέπτυξε αντικα­το­χι­κή δράση με τους συμπατριώτες του. Παρά το νεαρόν της ηλικίας του, η καταξίωση στο πρόσωπό του ήταν κα­θολική. Οργανωμένος στο ΕΑΜ Λιτοχώρου διετέλεσε αντιπρόεδρος της οργάνωσης, λαϊκός επίτροπος (εισαγ­γε­λέας), υπεύθυνος σε τομείς δράσης. Ήταν γενικά απο­δεκτός.

Τον Μάιο του 1946 προσελήφθηκε μόνιμος υπάλ­λη­λος, ως λογιστής, στην Ένωση Γεωργικών Συνεται­ρι­σμών Πιερίας στην Κατερίνη. Η περίοδος αυτή ήταν πο­λύ σημαντική για το αγροτικό κίνημα και τους συ­νε­ται­ρισμούς, λόγω της αναδιάρθρωσης της καλ­λιερ­γή­σι­μης γης και των αγροτικών μεταρρυθμίσεων. Επί 35 σχε­δόν χρόνια υπηρέτησε πιστά τόσο το αγροτικό συ­νε­ταιριστικό κίνημα όσο και τις διοικητικές θέσεις της Ένωσης Συνεταιρισμών Πιερίας. Από το 1949 (Οκτώ­βριος) μέχρι το 1951 (Άνοιξη) εκπλήρωσε τις στρα­τιω­τικές του υποχρεώσεις ως γραφέας του Πυροβολικού.

Ως οικογενειάρχης ευτύχησε να έχει σύζυγο την Αι­κα­τερίνη Τσαχαλίνα (1929-2011) και να δημιουργήσουν μα­ζί μια εξαιρετική οικογένεια με τρεις κόρες, την Ακριβή (1952), τη Βασιλική (1954) και την Κωνσταντί­να (1959-1979).

Στα 1951 μετατέθηκε στο Λιτόχωρο, στο τοπικό πα­ράρτημα της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Πιε­ρίας που ήταν αρμόδιο για τους παραγωγούς της κω­μόπολης. Το τοπικό γραφείο βοήθησε στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής και στη βελτίωση των εισο­δημάτων των παραγωγών-μελών.

Ένα εκλεκτό άτομο της λιτοχωρίτικης κοινωνίας, με εξαίρετο ήθος και χαρακτήρα, διορατικός και ορα­μα­τι­στής συγχρόνως. Χάριν της χαρισματικής ιδιοσυγκρα­σίας του ο Ιωάννης Κούκουλης βρέθηκε δύο φορές στον προεδρικό θώκο της Κοινότητος Λιτοχώρου από το 1955 μέχρι το 1964. Άφησε σημαντικό και πλούσιο έρ­γο, φήμη ενάρετου Προέδρου Κοινότητος και άξιου αν­θρώπου. Στις κοινοτικές εκλογές της 21^ης Νοεμβρίου 1954 μια ομάδα έντιμων Λιτοχωριτών με επικεφαλής τον Ιωάννη Κούκουλη, ένιωσαν την ανάγκη και είχαν τη βούληση να αναλάβουν τις τύχες του Λιτοχώρου και να δώσουν μια νέα πορεία στην κοινοτική αρχή. Επι­κε­φαλής του συνδυασμού «ΕΝΩΣΙΣ - ΕΡΓΑΣΙΑ  - ΠΡΟ­Ο­ΔΟΣ» ο Ιωάννης Κούκουλης κέρδισε τις εκλογές και ανέ­λαβε Πρόεδρος της Κοινότητος από 1-1-1955. Πάλι στις επόμενες εκλογές της 5^ης Απριλίου 1959, επι­κε­φα­λής του συνδυασμού «ΕΡΓΑ», εκλέχτηκε για δεύτερη φορά Πρόεδρος με ένα συντριπτικό ποσοστό ψήφων.

Πρέπει να τονίσουμε ότι, παράλληλα με το αξίωμα του Προέδρου της Κοινότητος Λιτοχώρου, εξακο­λουθού­σε να ασκεί και τα καθήκοντα του υπαλλήλου της Ένω­σης Γεωργικών Συνεταιρισμών στο γραφείο της κω­μόπολης, κάτι που επιτρεπόταν από τον νόμο την επο­χή εκείνη. Πρόεδρος της Ένωσης Πιερίας ήταν ο γεω­πόνος Γεώργιος Γεωργουλής και διευθυντής ο Δημήτριος Καλακάνης, Λιτοχωρίτες και οι δύο. Κατά την προ­εδρική του θητεία διετέλεσε για πολλά χρόνια Γραμ­ματέας της Τοπικής Ένωσης Δήμων-Κοινοτήτων (ΤΕΔΚ) Πιερίας, επί προεδρίας του Δημάρχου Κα­τερίνης Βασιλείου Ταβαντζή.

Επιγραμματικά τα έργα 1955-1964

Στα πρακτικά συνεδριάσεων και αποφάσεων του Κοινοτικού Συμβουλίου υπάρχουν όλα τα πεπραγμένα της προεδρίας του. Ήταν μια εποχή δύσκολη με ανύ­παρ­κτα κονδύλια αλλά και σχέσεις πλήρους εξάρτησης της τοπικής διοίκησης από την κεντρική εξουσία, μια επο­χή δύσκολη αλλά και καθοριστική για την μετέ­πει­τα πορεία του τόπου. Στα χρόνια που ήταν στο πη­δάλιο του Λιτοχώρου ο Ιωάννης Κούκουλης, έγιναν ανα­πτυ­ξιακά βήματα, ξεκίνησαν και ολοκληρώθηκαν έργα υποδομής, τέθηκε σε εφαρμογή πρόγραμμα ανα­μόρ­φωσης της κωμόπολης.

● Έγινε διανομή οικοπέδων σε άστεγους κατοί­κους στην περιοχή της Αγίας Μαρίνης (προσφυγάτικα) και στη βόρεια πλευρά στο Χοροστάσι.

● Ολοκληρώθηκε η διανομή γαιών (κλήρων) σε άπορους δημότες στο αποξηραμένο Έλος Βαρικού.

● Ξεκίνησαν αρδευτικά έργα. Δημιουργήθηκε ο ΤΟΕΒ Λιτοχώρου και διοχετεύθηκαν τα νερά της Το­πό­λιανης και του Ενιπέα στην περιοχή της Πλάκας.

● Εξασφάλισε την παραμονή και λειτουργία του εξαταξίου Γυμνασίου Λιτοχώρου. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της θητείας του. Το Γυμνάσιο ήταν δημοσυντήρητο, με εισφορές και χορηγίες των κα­τοί­κων, συσσίτια για μαθητές κλπ.

● Συνεχίστηκε η παραχώρηση δημοτικών εκτάσεων για τη στέγαση των στρατοπέδων, που είχε ξεκι­νή­σει επί Προεδρίας Αθανασίου Σιτζιούκη. Η πα­ρα­χώ­ρηση γινόταν «προς χρήσιν» και όχι «κατά κυριό­τη­τα».

● Αποπερατώθηκε η ανέγερση των εξωκλησιών του Αγίου Ιωάννου και των Αγίων Αποστόλων, με τη συν­δρομή του Συλλόγου των εν Θεσσαλονίκη Λιτο­χω­ρι­τών.

● Εγκρίθηκε η κατασκευή εργοστασίου επεξερ­γα­σίας δασικής ξυλείας στη θέση Γρίτσα.

● Ανακαινίσθηκε ριζικά το υδραγωγείο της πηγής Τσιμπίλη.

● Συντηρήθηκε και επεκτάθηκε με προσωπική εργασία το δίκτυο υπονόμων.

● Εξωραΐστηκαν οι δημοτικοί χώροι (πάρκα, πλα­τεία, δρόμοι κλπ.) για την άνετη διαμονή των παραθε­ρι­στών.

● Τέθηκε η ιδέα της αναστύλωσης της κατε­στραμ­μένης παλαιάς Ιεράς Μονής Αγίου Διονυσίου εν Ολύ­μπω.

● Υποδέχτηκε στο Λιτόχωρο στις 27-7-1963 τον Οι­κουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα. Ήταν η πρώτη επί­σκεψη Οικουμενικού Πατριάρχη.

● Επαναλειτούργησε το υδροηλεκτρικό εργοστά­σιο. Το πρώτον, ο ηλεκτροφωτισμός του Λιτοχώρου από τον ιδιωτικό υδροηλεκτρικό σταθμό διήρκησε από το 1937 μέχρι το 1947. Από το 1947 μέχρι το 1957 η κω­μόπολη δεν είχε ηλεκτρικό ρεύμα. Επί προεδρίας Αθανασίου Σιτζιούκη (1951-1954) αγοράστηκαν από τον ιδιώτη οι εγκαταστάσεις. Τα έτη 1957-1959  επα­να­λειτούργησε ο υδροηλεκτρικός σταθμός ως κοινοτική επιχείρηση, οπότε το 1959 η ΔΕΗ αγόρασε το εργο­στά­σιο και το αναδιοργάνωσε. Το 1965 το Λιτόχωρο συν­δέ­θηκε με το εθνικό δίκτυο της ΔΕΗ.

Κατά γενική ομολογία επί των δύο θητειών του Ιωάν­νη Κούκουλη έγιναν σημαντικά έργα που έλυσαν προ­βλήματα και σε μεγάλο βαθμό βελτίωσαν την ποιό­τητα ζωής των πολιτών, δίνοντας ταυτόχρονα δείγμα γρα­­φής για το πώς πρέπει να διοικούνται οι κοι­νό­τη­τες. Στις κοινοτικές εκλογές της 5ης Ιουλίου 1964 δεν συμ­­με­τείχε ως υποψήφιος Πρόεδρος, λόγω του «ασυμ­βι­­βά­στου». Η νέα εκλογική νομοθεσία προέβλεπε ότι οι υπάλ­­ληλοι των Συνεταιρισμών έχουν κώλυμα στην εκ­λο­­­γή τους σε κοινοτικές, δημοτικές και πολιτικές θέ­σεις.

Το 1964 συνέχισε την επαγγελματική ιδιότητα του υπαλλήλου της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Πιε­ρίας, εγκατασταθείς μόνιμα στην Κατερίνη με την οικο­γέ­νειά του. Την 15-12-1973 τοποθετήθηκε Διευθυ­ντής της Ένωσης, πόστο που άσκησε μέχρι το 1982, οπότε συνταξιοδοτήθηκε. Ως συνταξιούχος προσέφερε τις υπηρεσίες του, λόγω εμπειρίας, για 2 τετραετίες ως σύμβουλος στο διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου Υπαλλήλων Συνεταιριστικών Οργανισμών(ΤΑΥΣΟ).

Επανήλθε στα δημοτικά, πλέον, πράγματα του Λι­τοχώρου ως υποψήφιος δήμαρχος στις δημοτικές εκλο­γές της 17^ης Οκτωβρίου 1982, επικεφαλής του συνδυα­σμού «ΛΙΤΟΧΩΡΟ 1982 – ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΟΥΛΗΣ». Όμως τα μεταπολιτευτικά κοινοτικά ήθη, οι νέοι άν­θρω­ποι και κυρίως οι νέες πολιτικές καταστάσεις ήταν τα εμπόδια για την εκλογή του.

Ένας διεκδικητής και δημιουργικός άνθρωπος της αυτο­διοίκησης, ένας συνετός και ανεξίκακος πολίτης. Ευθυ­τενής, λεπτός, ωραίος στους τρόπους και τη συζή­τη­ση, ευχάριστος, ανοιχτόκαρδος, οξυδερκής, παρατη­ρη­τικός. Για όλους, όσοι τον γνωρίσαμε από κοντά, απο­τελεί πρότυπο. Τον Αύγουστο του 2010 σε συνο­μι­λία με τον συντάκτη του παρόντος άρθρου εξομο­λο­γή­θηκε: «Θεωρώ πετυχημένη την κοινοτική θητεία μου. Είμαι περήφανος για το έργο που προσέφερα. Η ζωή μου ως Πρόεδρος του Λιτοχώρου ήταν να προσφέ­ρω. Αντιμετώπισα μια πτωχή κατάσταση. Ξέρεις τι εί­ναι να είσαι Πρόεδρος σε ένα πτωχό χωριό; Η περίο­δος τότε ήταν δύσκολη και για το Λιτόχωρο και για την Ελλάδα. Όταν ανέλαβα Πρόεδρος, το Λιτό­χω­ρο είχε 800 μουλάρια και οι κάτοικοι ήταν ναυ­τικοί, μετανάστες, κτηνοτρόφοι και γεωργοί. Η υπε­ρα­ξία των ακινήτων και της γης που παρατηρείται σήμερα, δεν υπήρχε επί των ημερών μου».

Θα μείνει ζωντανός στη μνήμη μας, γιατί όπως αναφέρει ο στοχαστής «οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνον όταν λησμονούνται».

Αιωνία του η μνήμη.