Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Όπως επίσης ήδη έχω γράψει, το ΔΝΤ, ζαλισμένο από τα αλλεπάλληλα και επί σειράν ετών λάθη του, έχει ήδη δρομολογήσει από τον Σεπτέμβριο του 2011 μια διαδικασία «εκσυγχρονισμού των εργαλείων του».
Η εκ μέρους του επικεφαλής οικονομολόγου του Ταμείου, Μπλανσάρ, αναγνώριση του τελευταίου (αλλά προφανώς όχι έσχατου) λάθους, πρέπει να χρησιμοποιηθεί από την κυβέρνηση στις επικείμενες διαπραγματεύσεις, όταν η τρόικα (της οποίας προΐσταται ο κ. Τόμσεν του ΔΝΤ) φθάσει στην Αθήνα στα τέλη του μήνα.
Επί του προκειμένου, ας έχουμε και το νου μας, μήπως ο κ. Τόμσεν καταφθάσει περισσότερο αεράτος από πριν, μετά την ανώδυνη συνάντησή του με τον κ. Τσίπρα στην Ουάσιγκτον, εκεί στην «κοιλιά του κήτους».
Ας ρίξουμε μια ματιά – για να τα έχουμε πρόχειρα:
Τα «λάθη» του 2010
Στις 4 Νοεμβρίου 2010, μιλώντας στο ραδιοφωνικό δίκτυο Europe 1, ο κ. Μπλανσάρ, αναθεώρησε προς τα κάτω τις ίδιες τις προβλέψεις του ΔΝΤ που είχαν μόλις δημοσιοποιηθεί (στις αρχές Οκτωβρίου) με την εξαμηνιαία έκθεση του Ταμείου και σύμφωνα με την οποία η παγκόσμια ανάπτυξη υπολογιζόταν στο 4,8% το 2010 και στο 4,2% το 2011.
Πριν προλάβει να στεγνώσει το μελάνι της έκθεσης, ο Μπλανσάρ κατέβαζε το ποσοστό κάτω του 4% και πιο κοντά στο 3%.
Η πλάκα είναι πως και η εξαμηνιαία εκείνη έκθεση του ΔΝΤ, διόρθωνε προηγούμενο «λάθος», αναθεωρώντας προς τα κάτω προηγούμενη πρόβλεψή του (του Ιουλίου 2010)!
Υπάρχει κι’ άλλη πλάκα: Όταν τον Σεπτέμβριο του 2010 είχε ανακοινωθεί πως η ευρωζώνη είχε εμφανίσει ανάπτυξη κατά 4% το τελευταίο τρίμηνο του 2010 και στο ερώτημα αν το χρονοδιάγραμμα που έχει αποφασίσει η Ευρώπη για τη μείωση των ελλειμμάτων κάτω από το 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2013 είναι κάπως αυστηρό, ο Μπλανσάρ απαντούσε με άνεση: «Το ουσιαστικό ζήτημα δεν είναι τόσο το έτος ή ο ακριβής αριθμός».
Προφανώς! Διαφορετικά πώς θα μπορούσε να αναγνωρίζει τα λάθη του;
Αλλά από τον Μάιο του 2010, είχε δηλώσει πως «ο κίνδυνος ελλοχεύει στην περίπτωση, που κάτω από την πίεση των αγορών, ορισμένες χώρες δείχνουν υπερβάλλοντα ζήλο για λιτότητα».
Την ίδια εποχή, στις 25 Μαΐου του 2010, στην εφημερίδα La Tribune, ο Μπλανσάρ είχε πει ότι «οι ευρωπαϊκές χώρες δεν χρειάζεται να πάρουν τόσο δραστικά μέτρα όσο η Ελλάδα» και πως η Ελλάδα πρέπει να επιδείξει αποφασιστικότητα στην εφαρμογή του σχεδίου που συμφωνήθηκε με την ΕΕ και το ΔΝΤ, διότι «δεν έχει άλλη εναλλακτική από το να υιοθετήσει τα μέτρα λιτότητας»!
Μύλος!
Στις 27 Ιουνίου 2010, με αποκλειστική συνέντευξή του στο Βήμα», ο ίδιος ο Τόμσεν δήλωνε με απόλυτη βεβαιότητα: «Τα πράγματα θα χειροτερέψουν πριν βελτιωθούν», αρνούμενος αναδιαπραγμάτευση του χρέους, υποστηρίζοντας ότι το τραπεζικό σύστημα είναι σταθερό και εκτιμώντας ότι η χώρα μας θα επέστρεφε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2012.
Ήταν κι’ αυτό ένα λάθος…
Διότι στις 16 Ιουλίου του 2010, στην ενδιάμεση αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, το ΔΝΤ, υποστήριζε πως «οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν πιέσεις σχετικά με τη ρευστότητά τους, αλλά με τη βοήθεια της ΕΚΤ η κατάσταση είναι υπό έλεγχο».
Μετά, στις 15 Σεπτεμβρίου 2010, επομένη της εκταμίευσης της δεύτερης δόσης, με την πρώτη έκθεση – αποτίμηση του μνημονίου, το ΔΝΤ διακήρυσσε πως… «δεν δικαιολογούνται επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα», ότι η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος βρίσκεται σε καλό δρόμο, η δημοσιονομική εξυγίανση προχωρά ικανοποιητικά και ξεπερνά τους στόχους που είχαν τεθεί, εξισορροπώντας έτσι το έλλειμμα που καταγράφεται στο τοπικό επίπεδο.
Και βέβαια, σύμφωνα με την έκθεση, «η ύφεση εξελίσσεται όπως είχε προβλεφθεί».
Άρα, για το ΔΝΤ (και τον κ. Μπλανσάρ), τότε δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με τον πολλαπλασιαστή της ύφεσης.
Στις 18 Δεκεμβρίου 2010, μαζί με την εκταμίευση της τρίτης δόσης, το ΔΝΤ έδινε στη δημοσιότητα την τριμηνιαία αξιολόγησή του, ζητώντας ουσιαστικά μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα και σημειώνοντας ότι «ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούσε η ελληνική αγορά εργασίας συνέβαλε την τελευταία δεκαετία στη δυσανάλογη αύξηση μισθών και στην απώλεια της ανταγωνιστικότητας. Για το λόγο αυτό, οι μισθοί πρέπει να ευθυγραμμιστούν περισσότερο με την παραγωγικότητα. Μεσοπρόθεσμα, οι μισθολογικές εξελίξεις στην Ελλάδα θα διέπονται από βελτιώσεις της παραγωγικότητας».
Τα λάθη του 2011
Σε έκθεσή του που δημοσιοποίησε στις 26 Ιανουαρίου του 2011, το ΔΝΤ ανακοίνωνε ότι μέτρα λιτότητας θα εφαρμόσουν και οι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες προκειμένου να μειώσουν τα ελλείμματά τους.
Για την Ελλάδα ζητούσε περαιτέρω περικοπή μισθών και συντάξεων στον δημόσιο τομέα.
Το «λάθος» δεν υπήρχε καν στον ορίζοντα…
Στις 15 Μαρτίου του 2011, το ΔΝΤ, με την ενδιάμεση έκθεσή του, ανακοίνωνε πως «η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα για περισσότερο χρόνο του αρχικώς εκτιμώμενου» και πως «θα διέλθει το χειρότερο σημείο στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου φέτος», ενώ στην ακριβώς προηγούμενη έκθεση, που είχε δημοσιευθεί τον Δεκέμβριο του 2010, το ίδιο σημείο τοποθετείτο χρονικώς «μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2011».
Σπουδαία τα λάχανα! Το ΔΝΤ είχε πέσει έξω κατά ένα εξάμηνο!
Στην έκθεσή του που δημοσιοποίησε στις 11 Απριλίου του 2011, το ΔΝΤ προέβλεπε για την Ελλάδα επιστροφή στην ανάπτυξη το… 2012 με ποσοστό 1,1%.
Την έκθεση εκείνη είχε παρουσιάσει ο γνωστός μας πλέον κ. Μπλανσάρ, ο οποίος μάλιστα μας είχε καθησυχάσει, λέγοντας πως «χρειάζεται χρόνος για να αποδώσουν τα προγράμματα σταθεροποίησης της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας» και προσθέτοντας «ότι και οι τρεις χώρες έχουν ξεκαθαρίσει την πρόθεσή τους να εξυπηρετήσουν πλήρως τα δάνειά τους».
Στην ίδια έκθεση, επαινούνταν τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η ΕΚΤ, όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «επειδή περιόρισαν την κρίση χρέους στην ευρωζώνη, που παρουσιάστηκε πριν από περίπου ένα έτος, απειλώντας προς στιγμήν να θέσει εν αμφιβόλω την ανάκαμψη της ίδιας της διεθνούς οικονομίας, που εξερχόταν από τη δεινότερη ύφεσή της σε ένα βάθος χρόνου εξήντα ετών».
Στις 20 Ιουνίου 2011, το ΔΝΤ απειλούσε να μην καταβάλει την πέμπτη δόση του δανείου, αν το Ταμείο δεν βεβαιωθεί πως «το πρόγραμμα είναι σε καλό δρόμο».
«Σε καλό δρόμο σημαίνει ότι οι ελληνικές αρχές έχουν συμφωνήσει σε ένα πακέτο μέτρων που θα βάλει το πρόγραμμα σε καλό δρόμο», μας ενημέρωσαν από το ΔΝΤ.
Τότε, προφανώς δεν υπήρχε «λάθος»…
Την ίδια περίοδο, από το ΔΝΤ μας ενημέρωναν επίσης ότι το Ταμείο αντιτίθεται σε μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους – αργότερα διαπίστωσαν πως είχαν κάνει λάθος και τάχθηκαν αναφανδόν υπέρ του «κουρέματος», διαβεβαιώνοντας επί τούτου και προσφάτως τον κ. Τσίπρα.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 2011, το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις του για το ανώτατο επίπεδο του δημόσιου χρέους της Ελλάδας στο 189% του ΑΕΠ το 2012, έναντι του 172%, που ανέφερε στην τελευταία του πρόβλεψη τον Ιούνιο.
Την ίδια ώρα αναθεωρούσε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη, στο 1,6% το 2011 και στο 1,1% το 2012, έναντι αντιστοίχως 2% και 1,7% που προέβλεπε προηγουμένως.
Με την έκθεση του Δεκεμβρίου 2011, το ΔΝΤ ζητούσε μέτρα 25 δις ευρώ για το διάστημα 2012-2015, αποκαλύπτοντας ότι και τα πρόσθετα μέτρα ύψους 7,7 δις ευρώ που θα απαιτηθούν για το διάστημα 2013-2014 θα προέλθουν από συντάξεις, κοινωνικά επιδόματα και αμυντικές δαπάνες.
Τα λάθη του 2012
Στις 6 Φεβρουαρίου 2012, μόλις πριν από έναν χρόνο δηλαδή, ο Μπλανσάρ, που φαίνεται ότι δεν είχε ακόμη δει το «λάθος», μιλώντας σε συνέδριο στο ίδρυμα Κάρνεγκι στην Ουάσινγκτον, επέμενε στο «λάθος», υποστηρίζοντας ότι «είναι απαραίτητο η Ελλάδα να προσπαθήσει να μειώσει το μισθολογικό της κόστος σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, αν θέλει να ανακάμψει η οικονομία της».
«Δεν υπάρχουν μυστικά εδώ. Πρέπει είτε να αυξηθεί σημαντικά η παραγωγικότητα κατά πολύ και γρήγορα και να διατηρηθεί σε μετριοπαθή επίπεδα η αύξηση των μισθών, είτε πρέπει να μειωθούν οι μισθοί», είπε. «Είναι ξεκάθαρο ότι (οι Έλληνες) πρέπει να κάνουν και τα δύο. Όμως οι διαρθρωτικές αλλαγές που μπορούν να γίνουν στην Ελλάδα --και βλέπουμε πολλούς τομείς όπου η παραγωγικότητα θα μπορούσε να αυξηθεί-- χρειάζονται χρόνο για να εφαρμοστούν. Οπότε μία χώρα όπως η Ελλάδα πρέπει ενδεχομένως να κάνει κάτι και για τους μισθούς».
Άλλωστε, μόλις λίγες μέρες νωρίτερα, το ΔΝΤ είχε παραδώσει στην τότε κυβέρνηση έκθεση με προτάσεις για αλλαγές στο ΦΠΑ με την καθιέρωση ενιαίου συντελεστή 19% ή 21%, αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης και περικοπές σε φοροαπαλλαγές, όπως οι εκπτώσεις τόκων στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας, την ένταξη των αγροτών στον ΦΠΑ.
Στις 16 Μαρτίου 2012, με έκθεσή του, το ΔΝΤ ζήτησε άλλα 14 δις ευρώ, προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2013 και 2014 και η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στο 4,5% του ΑΕΠ το 2014.
Επομένως, ζητούσε κι’ άλλα μέτρα, καθώς ούτε τότε υπήρχε κάποιο «λάθος».
Στις 3 Οκτωβρίου του 2012, μιλώντας στον ουγγρικό ιστότοπο www.portfolio.hu., ο Ολιβιέ Μπλανσάρ είχε δηλώσει πως ο κύκλος της διεθνούς οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε το 2008 ενδέχεται να κλείσει μετά από μια ολόκληρη δεκαετία, αλλά δεν θα είναι, όπως είπε, μια χαμένη δεκαετία – οπότε, δεν πρέπει να είχε γίνει κάποιο «λάθος».
Ξανά μύλος!
Οπότε, μετά από όλα αυτά, ο κ. Μπλανσάρ μπορούσε (στις 3 Ιανουαρίου 2013) να δηλώσει πως στην Ελλάδα έγινε ένα μνημειώδες λάθος!
Λάθη παντού!
Και για να μην νιώθουμε κόμπλεξ, το ΔΝΤ δεν κάνει μόνο λάθη στην Ελλάδα.
Η επέμβασή του στην Ασία προκάλεσε την συναλλαγματική κρίση του 1997 και η παρουσία του στο Μεξικό, το 1995, οδήγησε στην απόλυτη φτωχοποίηση τη χώρα.
Στη Λεττονία προκλήθηκε συρρίκνωση της οικονομίας και έκρηξη ανεργίας.
Στη Ρουμανία, την Ουκρανία και την Ουγγαρία προκάλεσε κατακόρυφη πτώση του ΑΕΠ.
Στην Αργεντινή γνώρισε το μεγαλύτερο φιάσκο του και από όσο γνωρίζουμε μόνο στη Βραζιλία έφερε αποτελέσματα.
Το ίδιο το ΔΝΤ «τρέφεται» από τη κρίση, αφού πριν από την κρίση του 2008, είχε (το ΔΝΤ) εμφανίσει έλλειμμα που κάλυψε με την αύξηση των δανείων που άρχισε να δίνει.
Το 2009 το έλλειμμά του βρισκόταν στα 246 εκ δολάρια και αν δεν επήρχετο η κρίση, το Ταμείο θα… φαλίριζε, αφού το 2010 θα παρουσίαζε μαύρη τρύπα της τάξης των 367,5 εκ δολαρίων!
Και το δικό μας λάθος
Μετά από όλα αυτά, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως ποτέ κανείς δεν έκανε τόσο πολλά λάθη σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, όσο το ΔΝΤ, ο Μπλανσάρ, ο Στρος-Καν, η Λαγκάρντ…
Πλην όμως, με την άδειά μας! Όλων!
Αρκεί να θυμηθούμε ότι στις 24 Απριλίου του 2010, επομένη της ημέρας προσφυγής στο ΔΝΤ, συνέβη «η μεγαλύτερη μετακίνηση οπαδών στην ιστορία του ποδοσφαίρου», όταν οι οπαδοί του Άρη εξεστράτευσαν στην Αθήνα για τον αγώνα με τον ΠΑΟ!
Ήταν τότε που (οπλισμένος με ένα θηριώδες εκλογικό ποσοστό 43%), ο κ. Παπανδρέου εξεστράτευε στο ΔΝΤ και το ΔΝΤ ετοίμαζε την εκστρατεία του στην Ελλάδα…
