Από τη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, σχετικά με την 31η Μαΐου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, ανακοινώνονται
τα εξής:
Στις 31 Μαΐου κάθε έτους ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO)εορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (World No Tobacco Day).Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε το 1987 μετά από την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας. Ο στόχος ήταν τραβήξει την παγκόσμια προσοχή, ως προς το κάπνισμα και την εξάπλωση του ως επιδημία , επισημαίνοντας εκείνους τους παράγοντες κινδύνου για την υγεία που σχετίζονται με τον καπνό. Ακόμη θέλησε να πληροφορήσει τους καταναλωτές για τις στρατηγικές των καπνοβιομηχανιών και του εμπορίου για την προσέλκυση πελατών. Τελικός στόχος όλων αυτών των κινήσεων και στρατηγικών είναι η μείωση της κατανάλωσης του καπνού ώστε να προστατευτούν οι μελλοντικές γενεές από τις συνέπειες στην υγεία.
Τα στοιχεία είναι καταιγιστικά. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ:
• Περίπου 6 εκατομμύρια θάνατοι/έτος οφείλονται σε χρήση ή έκθεση στον καπνό. Από αυτούς τους θανάτους περισσότεροι από 5 εκατ. είναι χρήστες ή πρώην χρήστες και περί τις 600.000 μη καπνιστές που όμως εκτίθενται στον καπνό! 1,6 εκατ. θάνατοι μπορούν να προληφθούν
• Στο 63% όλων των θανάτων από τα μη μεταδιδόμενα νοσήματα(NCDs) ο δεύτερος μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου μετά την αρτηριακή υπέρταση είναι το κάπνισμα!
• Σκοτώνει 1/10 ενήλικες. Κανένα καταναλωτικό προϊόν δεν σκότωσε και δεν σκοτώνει τόσους πολλούς ανθρώπους παγκοσμίως όσους ο καπνός. 100 εκατ. άνθρωποι πέθαναν τον 20ο αιώνα και αναμένεται να αυξηθούν οι θάνατοι πάνω από 6 δισεκ. τον 21ο .
• Αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για καρκίνο
• Η εξάρτηση από τον καπνό, κατά τον Π.Ο.Υ, χαρακτηρίζεται σαν μια «χρόνια κατάσταση στον τομέα των ψυχικών διαταραχών»(κατηγορία ICD -10).
Το ισχυρότερο εργαλείο για την ανάπτυξη των στρατηγικών ελέγχου και καταπολέμησης της επιδημίας του καπνίσματος σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι το FCTC ,δηλαδή ,« Σύμβαση Πλαισίου Εργασίας για τον Ελεγχο του Καπνού» (Framework Convention on Tobacco Control) του Π.Ο.Υ, που είναι και το φετινό θέμα του εορτασμού .Επιλέχθηκε αυτό το θέμα για να τονίσει την συνολική σημασία του Συμφώνου(FCTC) ώστε να προωθηθεί η δράση του και να υπογραμμιστούν οι υποχρεώσεις των μελών του. Οι κατευθυντήριες γραμμές της Σύμβασης αποτελούν την βάση πάνω στην οποία οι χώρες μέλη εργάζονται για να θέσουν υπό έλεγχο το θέμα του καπνού. Κατά τον Π.Ο.Υ ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας απαιτεί και μια παγκόσμια αντιμετώπιση.
Η Σύμβαση έχει υπογραφεί στις 16/6/2003 και τέθηκε σε ισχύ στις 27/2/2005. Συμμετέχουν 172 χώρες και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάδα το έχει υπογράψει από το 2003 αλλά τέθηκε σε ισχύ στις 27/1/2006.
Το 78% των μελών του έχει καθιερώσει ένα Εθνικό Σύστημα Ελέγχου του καπνού.
Έτσι ο Π.Ο.Υ μέσω της Σύμβασης (FCTC) δημιούργησε έναν οδηγό- βάση, (m power) που περιέχει μέτρα που θα βοηθήσουν σε επίπεδο χώρας και κατ’ επέκταση σε παγκόσμιο επίπεδο στην μείωση της ζήτησης του καπνού και των καπνικών προϊόντων.
Είναι επομένως ένα Παγκόσμιο Όργανο για τον έλεγχο του καπνού που περιέχει νομικά κατοχυρωμένες δεσμεύσεις για τα μέλη του και παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για τις πολιτικές ελέγχου του καπνού σε όλα τα επίπεδα .
Το mpower αποτελεί το ακρωνύμιο των δράσεων αυτών που συνοπτικά είναι:
M.(monitor) Παρακολούθηση της χρήσης του καπνού και πολιτικές πρόληψης
P.(protect) Προστασία από το κάπνισμα
O.(offer) Παροχή βοήθειας σε αυτούς που θέλουν να διακόψουν την χρήση του καπνού
W.(warn) Προειδοποίηση για τους κινδύνους από τον καπνό
E.(enforce) Ενίσχυση των ποινών σε διαφημίσεις τσιγάρων, προαγωγείς και σπόνσορες
R .(raise) Αυξημένοι φόροι καπνού.
Η κατανόηση των προβλημάτων που προκύπτουν από την χρήση του καπνού και η περαιτέρω μελέτη τους, μπορούν να βελτιώσουν τους τρόπους διαχείρισης αυτού του παγκόσμιου προβλήματος. Η δε πρόληψη, απαιτεί μόνο ακριβή και αυστηρά μέτρα.
Η παρακολούθηση (monitoring) διοχετεύει πληροφορίες στις Αρχές της Δημόσιας Υγείας στην εκπόνηση των πολιτικών υγείας . Οι πληροφορίες αυτές θα αφορούν:
• Την έκταση του προβλήματος στην χώρα
• Την αφύπνιση του κοινού, ώστε να υιοθετήσει στο μέλλον συμπεριφορές που στοχεύουν στον περιορισμό της χρήσης του καπνού
• Την αλλαγή στην χρήση του καπνού μέσα από πολιτικές και προγράμματα
• Την Κυβερνητική παρέμβαση ως προς τον έλεγχο του καπνίσματος όπως π.χ την υψηλή φορολογία, τους ελεύθερους από κάπνισμα χώρους, την απαγόρευση της διαφήμισης κ.λ.π
Στις χώρες με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα η χρήση του καπνού είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη .Οι χώρες αυτές αποτελούν στόχο των καπνοβιομηχανιών και αναμένεται ότι μέχρι το 2030 το 80% του αριθμού των θανάτων παγκοσμίως θα σχετίζεται με την χρήση του καπνού σε αυτές τις χώρες.
Το κόστος υγείας για τα νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα είναι αξιοσημείωτο. Τα νοσήματα αφορούν κυρίως ενήλικες σε παραγωγική ηλικία. Το προσδόκιμο ζωής μειώνεται, όπως και τα χρόνια με καλή υγεία που αναμένεται να ζήσει κάποιος .Με αυτόν τον τρόπο η οικονομική επιβάρυνση είναι μεγάλη τόσο για την οικογένεια όσο και για τους ασφαλιστικούς φορείς με συνολικό αντίκτυπο στα Συστήματα Υγείας.
Επομένως ο έλεγχος του καπνού δεν είναι απλά θέμα και προτεραιότητα της Δημόσιας Υγείας αλλά το κλειδί για την ανάπτυξη μιας χώρας.
Ο Π.Ο.Υ μέσω της Σύμβασης (FCTC) στα άρθρα 6-14 προτείνει μέτρα για την τιμή, την φορολογία, την αναγραφή του περιεχομένου στην συσκευασία σύμφωνα με τους κανονισμούς, την ετικέτα, την διαφήμιση και εμπορία κ.λ.π.
Στα άρθρα 15-17 αναφέρει τρόπους για την μείωση της ζήτησης όπως π.χ να μην πωλούνται τσιγάρα σε ανηλίκους, και επίσης τρόπους για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας.
Παρέχει οικονομική στήριξη σε εναλλακτικές δραστηριότητες και καλύπτει και άλλα ενδιαφέροντα πεδία. Για να γίνουν όλα αυτά πρέπει οι χώρες μέλη να περάσουν την απαιτούμενη νομοθεσία και καλούνται:
Οι κυβερνήσεις των μελών της Σύμβασης
Οι Μ.Κ.Ο
το Κοινό
μαζί με τον Π.Ο.Υ και το FCTC WHO να απαντήσουν στην πρόκληση αυτή της επιδημίας του καπνού με στόχο την ευημερία, την προστασία της Δημόσιας Υγείας και την ανάπτυξη. Να εντάξουν την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος στην καθημερινότητα.
