Άγρια μανιτάρια και τρούφες του δάσους

Σεμινάριο διαμορφώνει κατευθύνσεις σε νέο δίκτυο καινοτομίας για τα άγρια μανιτάρια και τις τρούφες.

Εκπρόσωποι από διαφορετικές περιοχές της Μεσογείου που σχετίζονται με τα άγρια μανιτάρια και τις τρούφες παραβρέθηκαν σε διεθνή συνάντηση στις περιφέρειες της Castilla y León και Aragón της Ισπανίας στις 19 – 20 Ιουνίου 2018. Στη συνάντηση συμμετείχαν επιστήμονες, τεχνικό προσωπικό, εκπρόσωποι υπουργείων και τοπικής αυτοδιοίκησης, δασικοί υπάλληλοι, μανιταροσυλλέκτες και εκπρόσωποι εταιρειών επεξεργασίας και εμπορίας από την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Κροατία και την Ελλάδα. Από την Ελλάδα εκτός από την εκπρόσωπο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το οποίο αποτελεί εταίρο του προγράμματος, συμμετείχε επίσης ως προσκεκλημένος επισκέπτης ο Δρ Ρήγας Τσιακίρης, επιστημονικός συνεργάτης του Yπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και συντονιστής της ομάδας εργασίας με αντικείμενο τον καθορισμό νομοθετικού πλαισίου για τη διαχείριση και πιστοποίηση των Αυτοφυών Εδώδιμων Μανιταριών της Ελλάδας. Το πρόγραμμα της συνάντησης περιείχε διαλέξεις, επισκέψεις στο πεδίο και εστιασμένες συνεδρίες που σκοπό είχαν τη καταγραφή και ανταλλαγή απόψεων για τη δημιουργία του δικτύου καινοτομίας (iNet) INCREdible για τα άγρια μανιτάρια και τις τρούφες.

Από τους συμμετέχοντες εκφράστηκαν ανησυχίες για το φορολογικό καθεστώς που ισχύει για τα συγκεκριμένα προϊόντα σε κάποιες χώρες και δεν συνάδει με το γεγονός ότι η συλλογή τους αποφέρει ένα συμπληρωματικό εισόδημα σε πολλούς κατοίκους αγροτικών περιοχών που πλήττονται από την εγκατάλειψη και τη φυγή των νέων στα αστικά κέντρα. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που σχετίζονται με τη συλλογή ήταν επίσης ένα από τα θέματα που εξετάστηκαν, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα «καλής πρακτικής» την περιοχή της Castilla y León. Η χορήγηση αδειών εκεί, που θέτει περιορισμούς στον τύπο χρήσης των μανιταριών (άδεια αναψυχής, προσωπική ή εμπορική άδεια συλλογής) και στην ποσότητα των μανιταριών που συλλέγονται. Άρχισε σταδιακά να εφαρμόζεται, με αποτέλεσμα σήμερα οι υπηρεσίες και οι κάτοικοι να έχουν πλήρως προσαρμοστεί σε αυτό το σύστημα και να το θεωρούν αναγκαίο για τη διαχείριση γενικότερα των μη ξυλωδών δασικών προϊόντων καθώς συντέλεσε στη μείωση του παράνομου εμπορίου, στην αύξηση εσόδων από τον τουρισμό και την αειφορική διαχείριση του προϊόντος. Το σεμινάριο περιελάμβανε επισκέψεις στις δειγματοληπτικές επιφάνειες της επαρχίας της Castilla y León (όπου η έρευνα για τα εδώδιμα μανιτάρια συνεχίζεται εδώ και 20 χρόνια), καθώς και σε μια «μυκητολογική ρεζέρβα» – μια προστατευόμενη περιοχή στην οποία δεν γίνεται συλλογή, με σκοπό τη διατήρηση και προβολή αυτοφυών δειγμάτων, προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση γι αυτόν τον πολύτιμο δασικό πόρο.

Η δεύτερη μέρα του σεμιναρίου ήταν αφιερωμένη στην τρούφα. Η συνεδρία πραγματοποιήθηκε στην πόλη Sarrión (Τερουέλ), μια από τις πιο σημαντικές περιοχές παραγωγής τρούφας στην Ισπανία με τη συμμετοχή πλήθους τοπικών καλλιεργητών, των συλλόγων τους καθώς και εμπόρων που τις διακινούν στο εξωτερικό.

Αντίστοιχα σεμινάρια πραγματοποιήθηκαν για καθένα από τα πέντε δίκτυα καινοτομίας του INCREdible, (εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων συμμετείχε στην αντίστοιχη συνάντηση για τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά στην Τυνησία στα τέλη του Ιούνη), ώστε να αναπτυχθεί ένα κοινό αφήγημα και μια πορεία που θα λειτουργήσει ως βάση συνεργασίας κατά τα τρία έτη διάρκειας του έργου και πέραν αυτού. Άλλωστε τα δίκτυα του INCREdible επιτρέπoυν στα μέλη τους να μοιράζονται και να ανταλλάσσουν γνώσεις και εμπειρογνωμοσύνη, προωθώντας τη συνεργασία, την καινοτομία και την νεοφυή επιχειρηματικότητα, ώστε να αναδείξουν την αξία και τη δυναμική των μη ξυλωδών δασικών προϊόντων της μεσογειακής λεκάνης.

Το έργο INCREdible

Το έργο INCREdible σκοπό έχει να στηρίξει συνέργειες μεταξύ της έρευνας και της επιχειρηματικής καινοτομίας για υπηρεσίες σχετικές με τα μη ξυλώδη δασικά προϊόντα στη Μεσόγειο. Ειδικότερα, το INCREdible προάγει τη γνώση και τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών εταίρων, στηρίζοντας καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες και ενισχύοντας την διάδοση της τεχνογνωσίας σε αγροτικές περιοχές, με σκοπό ανάπτυξη ολοκληρωμένων οικονομικών στρατηγικών. Απευθύνεται επίσης στο ευρύ κοινό ώστε να διαδώσει το μήνυμα ότι τα δάση τα οποία διαχειρίζονται με βιώσιμο τρόπο από τους κατοίκους παρακείμενων περιοχών, μπορούν να αποτελέσουν πλουτοπαραγωγικό πόρο παράγοντας δασικά προϊόντα όπως φελλό, ρητίνες, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά και εδώδιμα προϊόντα, όπως άγριους καρπούς, φρούτα του δάσους, μανιτάρια και τρούφες. Η κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα στα δάση της μεσογειακής λεκάνης συμβάλλει επίσης στην πρόληψη των πυρκαγιών.

Το INCREdible οργανώνει δίκτυα καινοτομίας (iNets) για πέντε σημαντικά για τη μεσογειακή λεκάνη προϊόντα: φελλό, καρπούς και φρούτα του δάσους, ρετσίνι, μανιτάρια και τρούφες, καθώς και φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά. Κάθε δίκτυο συγκεντρώνει και κοινωνεί τις καλύτερες πρακτικές που σχετίζονται με την παραγωγή, τη μεταποίηση και το εμπόριο, ενισχύοντας ερευνητικές προοπτικές και πρακτικές εφαρμογές. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και συγκεκριμένα το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών συμμετέχει στα δίκτυα για τα μανιτάρια και τις τρούφες, καθώς και για τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά.

Το ΙNCREDIBLE λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επαγγελματικών οργανώσεων (ιδιοκτήτες & διαχειριστές), Το έργο συντονίζεται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δασών (EFI). Δεκατρείς οργανισμοί από οκτώ χώρες συμβάλουν με τις γνώσεις και την εμπειρία τους σε θέματα σχετικά με τα μη ξυλώδη δασικά προϊόντα: Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δασών (EFI – Συντονιστής), Κέντρο Δασικών Ερευνών του Εθνικού Ινστιτούτου Αγροτικής ‘Έρευνας και Τεχνολογίας Τροφίμων (INIA. Ισπανία), ‘Ένωση για τα Δάση της Μεσογείου (UNAC, Πορτογαλία), ETIFOR, Πανεπιστήμιο της Πάδοβα (EFITOR,Ιταλία), Κροατικό Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (CFRI, Κροατία), Καταλανικό Κέντρο Δασικής Έρευνας και Τεχνολογίας (CTFC, Ισπανία), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (UOI, Ελλάδα), Εθνικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Αγροτικής Ανάπτυξης, Υδάτινων και Δασικών Πόρων (INRGREF, Τυνησία), Κέντρο προώθησης Δασικών Πόρων και Βιομηχανίας της Castile και Leon (CESEFOR, Ισπανία), Ανώτατο Αγρονομικό Ινστιτούτο (ISA, Πορτογαλία), Εθνικό Κέντρο Δασικής Περιουσίας (CNPF, Γαλλία), Ενεργειακά Συστήματα ESSET (ESSET, Βέλγιο), Περιφερειακή Υπηρεσία Δασών για την Ανάπτυξη του Τομέα του Περιβάλλοντος της Σαρδηνίας(FoReSTAS, Ιταλία).

Το INCREDIBLE χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα HORIZON 2020 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της συμφωνίας επιχορήγησης Nº 774632.

Περισσότερες πληροφορίες:
https://www.incredibleforest.net, http://www.efimed.efi.int/portal/projects/incredible
Καλλιόπη Στάρα: kstara@cc.uoi.gr, Αναστασία Τζωρτζάκη: anastasia.tzortzaki@gmail.com

https://dasarxeio.com/