Την τελευταία δεκαετία και ειδικότερα τα τελευταία 2-3 χρόνια, ο κυβερνοχώρος (cyberspace) έχει καταστεί ξεχωριστό και διακριτό θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων,
χαρακτηριζόμενο από τους δικούς του κανόνες και τη δική του δυναμική. Ο κυβερνοχώρος αποκαλείται και η 5η διάσταση της άμυνας, μετα την ξηρά, τη θάλασσα, τον αέρα και το διάστημα.
Η σημασία και ο ρόλος του κυβερνοχώρου ως ξεχωριστό πεδίο μάχης αντανακλάται στο γεγονός ότι μεγάλος αριθμός κρατών έχουν σχεδιάσει, αναπτύξει και υλοποιήσει κυβερνοστρατηγικές και έχουν εντάξει τον κυβερνοχώρο στην ευρύτερη εθνική στρατηγική ασφαλείας τους.
Ανάμεσα στις χώρες που έχουν αναπτύξει κυβερνοστρατηγικές είναι η Σλοβακία, η Τσεχία, η Γαλλία και φυσικά οι Ηνωμένες Πολιτείες το Ισραήλ, η Ιαπωνία. Μέσα στην επόμενη δεκαετία, ο κατάλογος των χωρών που θα έχουν αναπτύξει αμυντικές και επιθετικές κυβερνοδυνατότητες, αναμένεται να μεγαλώσει δραματικά.
Η ανάπτυξη και χρήσιμοποίηση ιών και κακόβουλων λογισμικών (viruses and malwares) τύπου Stuxnet και Flame με σκοπό να επιφέρουν σοβαρό πλήγμα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αποτελούν το επίκεντρο πρόσφατων δημοσιευμάτων του τύπου του εξωτερικού. Ειδικότερα, οι New York Times, σε πρόσφατο δημοσίευμά τους περιγράφουν με λεπτομέρεια τη δυναμική και τις δυνατότητες των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο. Συνοπτικά, τα χαρακτηριστικά του κυβερνοπολέμου είναι τα εξής:
- Ασαφής γεωγραφικός προσανατολισμός
- Απρόβλεπτος και θεωρητικά αόρατος
- Σχετικά χαμηλό κόστος αλλά με δυνατότητα πρόκλησης σοβαρότατου πλήγματος
- Απουσία κανόνων/πρωτοκόλλου λειτουργίας
Λόγω του γεγονότος ότι διανύουμε την εποχή της πληροφορίας και της μαζικής ψηφιοποίησης δεδομένων, τα κράτη ολοένα και θα εξαρτώνται σε μεγαλύτερο βαθμό από το διαδίκτυο για την εύρυθμη λειτουργία τους. Επομένως, ο κυβερνοπόλεμος αποτελεί πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη απειλή και δύναται να προκαλέσει σοβαρό πλήγμα σε όλα τα επίπεδα της κρατικής λειτουργίας. Πιο συγκεκριμένα, στο στρατιωτικό επίπεδο, ο κυβερνοπόλεμος απειλεί την υποκλοπή κρίσιμων πληροφοριών στρατιωτικής φύσεως που αφορούν στο στρατηγικό/τακτικό επίπεδο των ενόπλων δυνάμεων του κράτους.
Στο πολιτικό επίπεδο, οι κυβερνοεπιθέσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διενέργεια ψυχολογικών επιχειρήσεων/προπαγάνδας εναντίον της κρατικής οντότητας. Ανάλογα, στο οικονομικό επίπεδο, το κυβερνοσαμποτάζ στοχεύει στη διατάραξη της οικονομικής λειτουργίας του κράτους, αλλά και της ιδιωτικής/επιχειρηματικής οικονομικής δραστηριότητας. Τέλος, σε καθαρά προσωπικό επίπεδο, η κυβερνοεπίθεση απειλεί το δικαίωμα της προστασίας της ιδιωτικής επικοινωνίας και δραστηριότητας στο διαδίκτυο.
Είναι βέβαιο πως ο κυβερνοχώρος θα αποτελέσει σημαντικό θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων κατά τις επόμενες δεκαετίες. Χρειάζεται ανάλυση και συνεπώς προσαρμογή στα νέα δεδομένα της ψηφιακής εποχής η οποία ανέδειξε τον κυβερνοχώρο ως διακριτό πεδίο επιχειρήσεων, η οποία θα συνεισφέρει τα μέγιστα στη διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας των κρατών και των εκσυγχρονισμό των θεσμών και υπηρεσιών τους.
Νικολόπουλος Ε. Κων/νος
-Απόφοιτος ΑΣΕΙ (Σ.Σ.Ε)
-Εξειδίκευση σε Ζητήματα Γεωπολιτικής και Ασφάλειας στο Ισλαμικό Σύμπλοκο Τουρκίας-Μέσης Ανατολής του Κ.Ε.Κ / Eθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
