Γράφει ο 29-26 --
Οι ελληνικές μετοχές υποτιμήθηκαν βαθιά την τελευταία τριετία. Η μεγαλύτερη ελληνική τράπεζα, η Εθνική, από τα 24 ευρώ του Οκτωβρίου του 2009, κατέληξε στα 89 λεπτά τον Ιούνιο του '12. Αυτό σημαίνει ότι έχασε περισσότερο από το 96% της αξίας της. Κάπως έτσι κινήθηκαν και οι μεγαλύτερες ελληνικές εταιρίες ασχέτως εταιρικών αποτελεσμάτων και οικονομικών μεγεθών.
Στην διακυβέρνηση Παπανδρέου, όποιος, μέσω των παραγώγων, επένδυσε στην πτώση και την απαξίωση έγινε πάμπλουτος. Δείκτες, μετοχές, κεφαλαιοποιήσεις και κέρδη σχεδόν εκμηδενίστηκαν. Εταιρίες-μεγαθήρια έγιναν συνοικιακά mini-market. Τα οικονομικά μεγέθη ακολούθησαν, αν όχι διαμόρφωσαν, την κατρακύλα της κοινωνικής ευημερίας που κάποτε υπήρχε.
Όπως και στη ζωή όμως, έτσι και στο χρηματιστήριο, όλα είναι κύκλοι. Ότι πέφτει ανεβαίνει και το αντίστροφο. Οι τιμές των μετοχών διαμορφώνονται από τις προσδοκίες των επενδυτών και όχι από τις πραγματικές συνθήκες. Όλοι κοιτούν την τάση και όχι το επίπεδο της στιγμής. Έτσι λίγες μέρες πριν τις δεύτερες εκλογές -και αφού η χώρα φαινόταν να αποφεύγει την διακυβέρνηση ενός ακροαριστερού συνοθυλεύματος- άρχισε ένας ανοδικός κύκλος για το χρηματιστήριο, αυτός που κρατάει μέχρι και σήμερα.
Η χώρα φαίνεται να έχει εισέλθει σε μια περίοδο σταθερότητας, προϋπόθεση απαραίτητη για επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη. Όλοι ρωτούν που θα τελειώσει αυτό, καλά-καλά αν έχει αρχίσει ένας ανοδικός κύκλος για το χρηματιστήριο. Η απάντηση είναι πως ναι, φαίνεται να έχει αρχίσει. Και φαίνεται αυτήν την εντύπωση να ενστερνίζονται και οι ξένοι θεσμικοί που σιγά-σιγά επιστρέφουν στην Ελλάδα και εμπιστεύονται τις ελληνικές μετοχές.
Τον Οκτώβριο του 2009, λίγες ημέρες μετά τις εκλογές, διακόπηκε βίαια η ανοδική κίνηση του ελληνικού χρηματιστηρίου. Για ανεξήγητο -τότε- λόγο, ξέκοψε από την ανοδική πορεία των διεθνών αγορών και τράβηξε την μοναχική πορεία της πτώσης που κράτησε μέχρι και τις τελευταίες εκλογές. Μερικούς μήνες μετά, μαθαίναμε από το ακριτικό Καστελόριζο τον λόγο αυτής της μεταστροφής, πράγματα που -εκ του αποτελέσματος- φαίνεται πως γνώριζαν από την αρχή τα ξένα χαρτοφυλάκια, που φρόντισαν εγκαίρως να αποχωρήσουν από το Χ.Α.
Η μόνη λογική εξήγηση είναι ότι συνεχίζουμε ετεροχρονισμένα το ανοδικό κύμα που ξεκίνησε το 2009. Η τριετής ανάπαυλα Παπανδρέου μπόρεσε μόνο να καθυστερήσει και όχι να ακυρώσει αυτό το κύμα. Την στιγμή που οι χρηματαγορές παγκοσμίως βρίσκονται κοντά σε ιστορικά υψηλά, εμείς ξεκινάμε από τον πάτο. Ένα λογικό σενάριο λέει ότι όταν αυτοί θα διορθώνουν εμείς θα ανεβαίνουμε ακάθεκτοι. Θα έχουμε πάλι αντίθετη πορεία. Και κάπου εκεί ψηλά ίσως να συναντηθούμε. Όλα αυτά βέβαια με κάποιες προϋποθέσεις.
Η χώρα βρίσκεται μπροστά σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι: Από τη μία μπορεί να περπατήσει την πορεία που έκαναν όλες οι σύγχρονες ευρωπαϊκές χώρες, συνεχόμενη ανάπτυξη και σωστές δομές ώστε σιγά-σιγά να φτάσουμε στα δικά τους επίπεδα μισθών και διαβίωσης. Από την άλλη μπορεί να διαλέξει τον άκρατο λαϊκισμό, την άποψη που λέει ότι τα δικαιούμαστε όλα και τα δικαιούμαστε τώρα, κούφια λόγια άνευ περιεχομένου που τα παρουσίασε και ο ίδιος ο Παπανδρέου προεκλογικά και οδήγησαν στο απόλυτο χάος.
Η πορεία του Χ.Α θα κριθεί από την επιτυχή πολιτική διαχείριση των πραγμάτων. Αν όλα κυλήσουν φυσιολογικά, αν υπάρξει μια υποτυπώδης σοβαρότητα και η ανάπτυξη έρθει γεμίζοντας το πορτοφόλι του μέσου Έλληνα τότε και αυτός θα βάλει πλάτη. Θα κάνει υπομονή αν το επίπεδο ζωής του επανέλθει σε ανεκτά επίπεδα και θα γυρίσει την πλάτη σε κάθε λογής τσαρλατάνους που επωφελούνται της γενικής αναρχίας.
Αν η πολιτική τάξη δεν μπορέσει, για ακόμη μια φορά, να προβλέψει τα πράγματα και απλά συνεχίσει να τεμαχίζει την κοινωνία σε όλο και μικρότερα κομμάτια τότε οι αντοχές όλων θα τελειώσουν. Και θα έρθει η ώρα των αδιεξόδων. Η ώρα της ‘’ανάπτυξης’’ χωρίς χρηματοδότηση που διαφημίζουν όσοι είναι εκτός χορού. Άποψη που μόνο αφελείς, ανόητοι και θυμωμένοι μπορούν να πιστέψουν. Άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ότι οι φτωχές χώρες πτωχεύουν, είτε με σκληρό νόμισμα είτε με δικό τους. Άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ότι το 1987 η χώρα γλίτωσε παρά τρίχα την πτώχευση -παρά την δραχμή που είχε ως νόμισμα-, καθώς κόντεψαν να τελειώσουν τα συναλλαγματικά διαθέσιμα. Και μετά ξεκίνησε η περίφημη "λιτότητα" του Αντρέα που δεν τελείωσε ποτέ.
Άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τι είναι τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που καθορίζουν την θέση της χώρας στον κόσμο. Οτι δεν μπορείς να εισάγεις ούτε ένα κιλό φέτα αν αυτά σου τελειώσουν. Και μπορεί να τελειώσουν είτε με ευρώ, είτε με δραχμή, εξαρτάται από την παραγωγή και τις επενδύσεις, πράγματα που φαίνεται να αποστρέφονται οι εμπνευστές των εύκολων λύσεων. Και όλα αυτά δεν τα γνωρίζουν οι οπαδοί των λαϊκιστών γιατί δεν είναι δουλειά τους να τα γνωρίζουν. Ο καθένας κουβαλάει τον δικό του σταυρό καθημερινά και δεν έχει όρεξη για πολλά πολλά. Βλέπει το πορτοφόλι του και καταλαβαίνει, δεν θέλει θεωρίες και πολλά λόγια.
Από την άλλη ίσως να πρέπει να βιωθούν όλα αυτά για να γίνουν μάθημα, ελάχιστοι φαίνεται να είναι σε θέση να προβλέψουν την τύχη τέτοιων εγχειρημάτων ή είναι πολύ θυμωμένοι για να το κάνουν. Η εμπειρία της κυβέρνησης Παπανδρέου δεν φαίνεται να έγινε μάθημα ικανό να δείξει την καταστρεπτική δύναμη του λαϊκισμού. Ίσως θέλουμε μεγαλύτερη δόση.
Γι' αυτό πρέπει αυτή η κυβέρνηση, ίσως η τελευταία κανονική του τόπου, να αφήσει τα λόγια και να περάσει στην πράξη. Να μετατρέψει την ανούσια και χιλιοειπωμένη λέξη ''ανάπτυξη'' σε πραγματικό χρήμα που θα μπει στα πορτοφόλια των ανθρώπων. Που θα γεμίσει τον τόπο εργοστάσια και την κοινωνία εργαζόμενους. Που θα αφήσει τα μικροκομματικά και θα πιάσει τα εθνικά. Σε διαφορετική περίπτωση η χώρα δεν θα μοιάζει σε τίποτα με αυτήν που ξέρουμε, πολύ πιο σύντομα απ' όσο νομίζουμε.
