Ιδιαίτερα επώδυνη εμπειρία αποτελεί το διάστρεμμα της ποδοκνημικής, αυτό που συνηθίζουμε να
λέμε «στραμπούληγμα» του αστραγάλου και καθώς είναι αρκετά
συχνό καλό είναι να
γνωρίζουμε τι κάνουμε όταν το πάθουμε!
Οφείλεται κυρίως σε υπερβολικές πιέσεις,
που ασκούνται στην άρθρωση, ύστερα από λάθος πάτημα, απότομη στροφή του ποδιού
από σκληρό αντικείμενο ή ανώμαλο έδαφος, πτώση από μικρό ύψος ή εξαιτίας
σύγκρουσης ή ανατροπής σε διάφορα αθλήματα.
«Μπορεί το διάστρεμμα αυτό να είναι από
κάτι απλό, με λίγο πόνο, πρήξιμο στην περιοχή και αδυναμία στήριξης, μέχρι πολύ
σοβαρό, με πλήρη ρήξη των συνδέσμων στην έξω ή έσω πλευρά ή ακόμη και στις δύο,
με συνέπεια μικρό ή μεγάλο αιμάτωμα», μας εξηγεί ο Γιώργος Η. Γουδέβενος φυσιοθεραπευτής,
Dr manual medicine, επιστημονικός συνεργάτης Πανεπιστημίου Κρήτης.
«Στα πολύ σοβαρά διαστρέμματα ίσως να
συνυπάρχει με τη ρήξη στους συνδέσμους και πιθανό κάταγμα στα οστά της περόνης
(απ' έξω) ή της κνήμης (από μέσα), τα λεγόμενα σφυρά. Γι' αυτούς τους λόγους η
συμβολή του ειδικού ορθοπαιδικού κρίνεται απαραίτητη και άμεση. Η ακτινογραφία
θα δώσει πληροφορίες για τη βαρύτητα της βλάβης και θα καθορίσει τη μετέπειτα
πορεία».
Σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό
Journal of Sports Medicine, οι νέοι ηλικίας 10-19 ετών έχουν μεγαλύτερα ποσοστά
από τραυματισμούς σε σχέση με τους μεγαλύτερους.
Στους άνδρες είναι πιο συχνά τα
διαστρέμματα στις ηλικίες από 19-25 από ό,τι στις γυναίκες, όμως στις γυναίκες
φαίνεται τα ποσοστά να είναι μεγαλύτερα από την ηλικία των 30 και πάνω.
Πάνω από 50% των διαστρεμμάτων οφείλεται
σε αθλητικούς τραυματισμούς.
• Μπάσκετ
32%
• Τένις
9%
• Ποδόσφαιρο
8%
• Βόλεϊ
3%
• Ράγκμπι
2%
• Διάφορα
σπορ 8%
• Καθημερινές
δραστηριότητες 32%
Τι
πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση διαστρέμματος;
Όπως εξηγεί ο Dr Γουδέβενος, στην
περίπτωση του απλού διαστρέμματος η συντηρητική θεραπεία με περίδεση ή με
ειδικούς νάρθηκες (αερονάρθηκες κτλ), η ανύψωση του ποδιού και ο πάγος είναι
μία κατάλληλη αγωγή για την αποκατάσταση εντός ολίγων ημερών.
«Αν, όμως, το διάστρεμμα είναι πιο σοβαρό,
χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να αποκατασταθεί. Σε πολύ μεγάλες βλάβες των
συνδέσμων ή των οστών, αν κριθεί απαραίτητο από τον ορθοπαιδικό, υπάρχει
πιθανότητα ακόμη και χειρουργικής επέμβασης», επισημαίνει ο ειδικός.
Ποια
είναι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί;
- Αρχικά κινηθείτε ψύχραιμα, ζητώντας
βοήθεια από τους γύρω σας. Μην δοκιμάσετε να πατήσετε το πόδι, γιατί αυτού του
είδους οι δοκιμές μπορεί να αυξήσουν το μέγεθος της βλάβης.
- Ζητήστε πάγο και τοποθετήστε τον στο
σημείο του τραυματισμού τυλιγμένο σε ύφασμα, διαφορετικά θα υποστείτε έγκαυμα.
Η διάρκεια πρέπει να είναι 20' με μικρή διακοπή, και ξανά τοποθέτηση του πάγου
(για 20' πάλι).
- Φροντίστε κατά τη μεταφορά να έχετε
δεμένο το πόδι με ελαστικό επίδεσμο, σε ανάρροπη θέση (δηλαδή πιο ψηλά από το
κεφάλι) και σταθεροποιημένο σωστά, μέχρις ότου σας δει ο ειδικός.
- Εφόσον επιστρέψετε στο σπίτι και η βλάβη
δεν είναι πολύ σοβαρή, θα πρέπει να ακολουθήσετε πιστά τις οδηγίες του γιατρού.
- Η φυσιοθεραπευτική αντιμετώπιση γίνεται
με παγοθεραπεία (μασάζ με πάγο) με κυκλικές κινήσεις. Η αίσθηση στην αρχή είναι
σαν κάψιμο. Αυτό μπορεί να γίνεται για 4-6 φορές την ημέρα από τον ίδιο τον
ασθενή στο σπίτι του. Στόχος είναι η μείωση του πόνου και του πρηξίματος.
Επίσης τα δινόλουτρα (γίνονται σε μικρή μπανιέρα με ελεγχόμενη θερμοκρασία,
όπου σχηματίζονται δίνες νερού) μπορούν να βοηθήσουν στη φάση αυτή.
Εφόσον καλυτερεύετε, μπορείτε να αρχίσετε
ασκήσεις κάμψεων-εκτάσεων (πάνω-κάτω) του άκρου ποδός, που θα κρατούν 10'' από
10 φορές την κάθε κάμψη 2-4 φορές την ημέρα. Μετά τοποθετήστε τον ελαστικό
επίδεσμο ή τον ειδικό νάρθηκα.
- Σε περίπτωση μεγάλου τραυματισμού, η
χρήση βακτηρίας (πατερίτσας) είναι απαραίτητη. Στην αρχή πιθανόν με δύο
πατερίτσες και μετά με μία, από την άλλη πλευρά του υγιούς σκέλους (χιαστί από
το τραυματισμένο πόδι, του οποίου ακουμπά ελαφρά μόνο η φτέρνα).
- Όταν, πλέον, τα στηρίγματα δεν θα
χρειάζονται, ο φυσιοθεραπευτής θα σας δώσει ασκήσεις και θα εφαρμόσει
χειρισμούς κινησιοθεραπείας και μηχανήματα όπως υπέρηχο, ρεύματα αναλγησίας,
laser, δινόλουτρα κτλ, με στόχο την επανάκτηση του εύρους κίνησης και της ενδυνάμωσης
των μυών της περιοχής.
Οι ασκήσεις προς όλες τις κατευθύνσεις δεν
πρέπει να προκαλούν πόνο και πρέπει να έχουν προοδευτικότητα στην ένταση, στην
αντίσταση και στις επαναλήψεις.
Κατόπιν θα κάνετε κυκλικές κινήσεις και,
αφού όλα βαίνουν καλώς, θα σας επιτραπεί να κάνετε επιτόπιο τρέξιμο, στην αρχή
στηριζόμενοι με τα χέρια σας στο τραπέζι, αφήνοντας όσο βάρος επιτρέπει η
κάκωση. Κατόπιν, εφόσον όλα πάνε καλά, συνεχίστε το επιτόπιο τρέξιμο χωρίς
στήριξη.
Τελικό στάδιο είναι οι πλευρικές κινήσεις
(ζιγκ-ζαγκ) και το τρέξιμο, κάνοντας «οχτάρια».
- Όταν αυτό επιτευχθεί χωρίς πόνο,
μπορείτε να επιστρέψετε ελεύθερα στις αθλητικές και στις λοιπές δραστηριότητές
σας. Θα σας δοθούν οδηγίες, που στη φάση αυτή είναι σημαντικές για την πρόληψη
υποτροπής, όπως η σωστή χρήση ελαστικού επιδέσμου, η επιλογή των υποδημάτων
κτλ, ανάλογα με τη δραστηριότητα που θα ακολουθήσετε, ιδιαίτερα εάν είστε αθλητές.
- Τέλος, επειδή κάθε διάστρεμμα
παρουσιάζει τις δικές του ιδιομορφίες, η παρακολούθηση από τον ορθοπαιδικό και
η αποκατάσταση από τον φυσιοθεραπευτή θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για την
επιστημονικά τεκμηριωμένη, σύντομη, σίγουρη και ασφαλή αποθεραπεία του
τραύματός σας.
«Έχει αποδειχθεί ότι οι αυτοσχέδιες
θεραπείες μοιάζουν με αυτοσχέδιες βόμβες... Φροντίστε, λοιπόν, να μη σκάσουν
στα πόδια σας», καταλήγει ο κ. Γουδέβενος.
