ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

         Με την Πορεία Μνήμης, χθες, Κυριακή 20 Μαρτίου 2016, κορυφώθηκαν οι εκδηλώσεις για τα θύματα του Ολοκαυτώματος της Θεσσαλονίκης, υπό τον τίτλο «Ποτέ Ξανά. 73 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το στρατόπεδο Άουσβιτς – Μπίρκεναου».

Η Πορεία, η οποία ξεκίνησε στις 11.30 από την Πλατεία Ελευθερίας με τελικό προορισμό τον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό, διοργανώνεται για τέταρτη συνεχή χρονιά από το Δήμο Θεσσαλονίκης, την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ενώ φέτος συμμετέχουν το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος και το Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό και Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης.

Με την άφιξη της πορείας στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό, πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια του Δείκτη Μνήμης της Συνοικίας Μπάρον Χιρς, ο οποίος δημιουργήθηκε το 1892 από την Ισραηλιτική Κοινότητα για τους αστέγους της. Όπως αναγράφεται στο κείμενο του Δείκτη, ο συνοικισμός αναδείχθηκε σε τόπο μαρτυρίου για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, καθώς αποτέλεσε το σημείο συγκέντρωσής τους για τη μεταφορά 50.000 ψυχών στο στρατόπεδο – κολαστήριο του Άουσβιτς-Μπίρκεναου.

Ακόμη, στο χώρο του Σταθμού  εκτέθηκαν τα έργα μαθητών από επτά σχολεία της πόλης, εμπνευσμένα από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, ενώ στους εκατοντάδες πολίτες και επισήμους που συμμετείχαν, μοιράστηκε συμβολικά από ένα λουλούδι, το οποίο εναπόθεσαν στις ράγες των τρένων.

            Στην έναρξη της εκδήλωσης, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, διάβασε το μήνυμα του προέδρου της Βουλής, Νίκου Βούτση, στο οποίο επισημαίνεται ότι η Βουλή των Ελλήνων, για πρώτη φορά φέτος, με αφορμή την επέτειο απελευθέρωσης του Άουσβιτς στις 27 Ιανουαρίου 1945 από το σοβιετικό στρατό, τίμησε τη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Ο Πρόεδρος της Βουλής χαιρέτισε τη σημερινή Πορεία Μνήμης για τους αδικοχαμένους συμπατριώτες μας ως πράξη ιστορικής αυτογνωσίας, τονίζοντας παράλληλα ότι η Θεσσαλονίκη έχει πολλά να κερδίσει, αναγνωρίζοντας το παρελθόν της ως Μαρτυρική Πόλη.

Στο χαιρετισμό που απηύθυνε ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, τόνισε ότι η πόλη οφείλει να υπενθυμίζει διαρκώς στον εαυτό της και στους άλλους, ότι το 1943 το σώμα της ακρωτηριάστηκε. “Επιθυμούμε ως δημοτική Αρχή να σπάσει η σιωπή, να ακουστούν οι πολλές φωνές του παρελθόντος. Και γι’ αυτό κοπιάζουμε. Προχωρήσαμε στην καθιέρωση αυτής της ημέρας μνήμης γιατί αναγνωρίζουμε τη συμβολή των Εβραίων μας σε αυτό που εμείς είμαστε σήμερα. Οι Εβραίοι μας δεν ήταν μόνο ο δικός μας άλλος. Ήταν κάτι περισσότερο, κομμάτι των πολλών δικών μας εαυτών. Ήταν Εβραίοι το θρήσκευμα και ταυτόχρονα Έλληνες, Ευρωπαίοι και Θεσσαλονικείς. Ως τέτοιοι λοιπόν μας λείπουν, και για αυτό όλοι εμείς, Έλληνες και Ευρωπαίοι και Θεσσαλονικείς, τους μνημονεύουμε ξανά και ξανά”.

Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης συνέδεσε τη μαύρη εκείνη σελίδα της ιστορίας με το σημερινό αγώνα των προσφύγων, λέγοντας χαρακτηριστικά: “Κάθε γενιά έχει το δικό της στοίχημα αλληλεγγύης να κερδίσει: πριν από 63 χρόνια σε αυτήν εδώ την πόλη, μια γενιά Γερμανών έχασε το δικό της. Και μια γενιά Ελλήνων Χριστιανών φοβήθηκε να πάρει θέση. Σήμερα, μια άλλη γενιά πασχίζει να κερδίσει το δικό της στοίχημα. Οι πρόσφυγες δεν είναι οι Εβραίοι της εποχής μας. Ούτε και εμείς είμαστε οι Ναζί της. Όμως οι πρόσφυγες μπορούν να γίνουν οι «Εβραίοι μας» −αν το θέλουν και αν το θέλουμε. Μπορούν δηλαδή να γίνουν οι δικοί μας «Έλληνες», «Ευρωπαίοι», και «Θεσσαλονικείς», ο νέος δικός μας άλλος, το νέο κομμάτι του δικού μας, καλύτερου εαυτού. Και ίσως τότε, και η πόλη μας να ξαναβρεί το βηματισμό της. Ίσως να έχουμε γίνει καλύτεροι”.

            Η επιτετραμμένη της Πρεσβείας του Ισραήλ στην Ελλάδα, Τάμμυ Μπεν Χαΐμ,  ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η φράση “Ποτέ Ξανά” οφείλει να είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό σύνθημα, να αντιπροσωπεύει δηλαδή την ανάληψη ευθύνης. “Πρέπει να συνεχίσουμε να δουλεύουμε, όπως κάνει ο Δήμαρχος και η Ισραηλιτική Κοινότητα της πόλης για να διατηρηθεί η ιστορία και η μνήμη αυτών των ανθρώπων ζωντανή. Ωστόσο, πρέπει επίσης να κοιτάζουμε μπροστά και να μάθουμε από αυτά τα τρομερά γεγονότα και από αυτούς τους λίγους γενναίους που εργάστηκαν για να σώσουν εκείνους που διώκονταν. Έχουμε υποχρέωση σε όσους είναι αδύναμοι, σε όσους υποφέρουν και σ’ αυτούς που ψάχνουν καταφύγιο”.

            Στο χαιρετισμό του ο Δήμαρχος του Τελ Αβιβ - Γιάφο, Ρον Χουλνταΐ, πόλης αδελφοποιημένης με τη Θεσσαλονίκη, εκτίμησε ότι το κακό που σκότωσε έξι εκατομμύρια Εβραίους και πολλούς άλλους στα ναζιστικά στρατόπεδα, είναι ακόμη εδώ και είναι απειλή για την παγκόσμια ειρήνη. “Το μόνο που μπορεί να εγγυηθεί ότι το Άουσβιτς δεν θα επαναληφθεί είναι ο συνεχόμενος αγώνας ενάντια στο φασισμό, στο ρατσισμό και στο μίσος προς τους ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από εμάς. Αυτό κάνετε εδώ στη Θεσσαλονίκη, κάθε χρόνο. Και γι’ αυτό είμαστε τόσο ευγνώμονες σε σας” είπε ο κ.  Χουλνταΐ, ο οποίος μίλησε με θερμά λόγια για τη στάση που τηρεί απέναντι στο Ολοκαύτωμα ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης. “Σήμερα, η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις του παρελθόντος. Είναι μια πόλη, ο Δήμαρχος της οποίας, ο Γιάννης Μπουτάρης, έχει θέσει υψηλές προδιαγραφές γενναιότητας και ηθικής. Αυτός είναι ο άνθρωπος, που μπροστά στις ανερχόμενες δυνάμεις των φασιστών και των αντισημιτών, εμφανίστηκε στην τελετή ορκομωσίας του νέου Δημοτικού Συμβουλίου φορώντας το κίτρινο άστρο που οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης είχαν υποχρεωθεί να φορέσουν κατά την ναζιστική κατοχή”.

            Η αναπληρώτρια Πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αριάνα Στογιαννίδου, από την πλευρά της αναφέρθηκε στη νεοσύστατη έδρα Εβραϊκών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής, στην οποία το τελευταίο εξάμηνο διδάσκονται μαθήματα εβραϊκής ιστορίας. “Με βαθειά συναίσθηση της ευθύνης του απέναντι στην ιστορία, το ΑΠΘ υπήρξε συν-δημιουργός μαζί με το Δήμο Θεσσαλονίκης, της σημερινής Ημέρας Μνήμης. Αναγνωρίζοντας την ευθύνη μας απέναντι στην αποκατάσταση της μνήμης και το χρέος μας απέναντι στους δολοφονηθέντες Εβραίους φοιτητές του Πανεπιστημίου μας, θα συνεχίσουμε να συμβάλουμε στην προσπάθεια. Ελπίδα μας είναι οι νέοι και οι νέες μας να αποκτήσουν κριτική σκέψη, δημοκρατικό φρόνημα, ιστορική γνώση και προπαντώς αυτογνωσία. Ιδιαιτέρως την ιστορική αυτή στιγμή που η πόλη μας, η Ελλάδα και η Ευρώπη ολόκληρη δοκιμάζεται για τον ανθρωπισμό, τη δημοκρατία και τις καταστατικές της αρχές, οφείλουμε να δώσουμε ένα παράδειγμα ήθους, δημοκρατίας και σεβασμού της ετερότητας” κατέληξε η κ. Στογιαννίδου.

Ο Πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, στον χαιρετισμό του τόνισε ότι για την διαρκή καταπολέμηση του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας, πρέπει να έχουμε τη γνώση και να είμαστε έτοιμοι να μην υποπέσουμε στο ίδιο λάθος της αδιαφορίας, της υιοθέτησης μιας στάσης ουδέτερης μιας και το θέμα “δεν αφορά εμάς – δεν μας αγγίζει”. “Αν το κάνουμε τότε είναι σαν να προσκαλούμε όλους όσοι είναι διατεθειμένοι να επαναφέρουν τον εφιάλτη, με τη συνεργασία,  όπως τη δεκαετία του 1940, ατόμων πρόθυμων να συνδράμουν την «Τελική Λύση»” είπε ο κ. Σαλτιέλ για να συμπληρώσει ότι αξίες όπως ο σεβασμός, η κατανόηση, η συνύπαρξη, η ελευθερία έκφρασης, δεν πρέπει να αίρονται από το φόβο απέναντι στο διαφορετικό,  από την αδιαφορία, και το μίσος. “Με αυτόν τον τρόπο, που όμως προϋποθέτει συνεχή εγρήγορση και παράγει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, μπορούμε βάσιμα να ελπίζουμε ότι αυτό που συνέβη 73 χρόνια πριν, όταν θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες, παραμερίστηκαν, αγνοήθηκαν …. έσβησαν. … δεν θα επαναληφθεί”.

Παρών στην εκδήλωση Μνήμης ήταν και ο επικεφαλής του International March of the Living, Ααρόν Ταμίρ, ο οποίος υπενθύμισε ότι σε  λίγες εβδομάδες, πολλές χιλιάδες ανθρώπων απο 50 χώρες του κόσμου θα μαζευτούν στο μεγαλύτερο νεκροταφείο του εβραϊκού λαού, στο Άουσβιτς-Μπίργκεναου, για να μνημονεύσουν, να θυμηθούν και να στείλουν το ξεκάθαρο και δυνατό μήνυμα “Ποτέ Ξανά!”. “Θα συνεχίσουμε να κάνουμε αυτή την πορεία και να θυμίζουμε κάθε χρόνο και σε κάθε ευκαιρία που έχουμε: μπορεί να ξανασυμβεί αν όλοι εμείς, σε κάθε γωνιά της γης δεν επαγρυπνούμε και δεν δίνουμε την προσοχή που χρειάζεται στα διάφορα κινήματα, οργανώσεις ή και χώρες ακόμη, που παράγουν το μίσος, την μισαλοδοξία και δεν σέβονται τις βασικές αρχές και τα δικαιώματα των άλλων λαών και ανθρώπων” ανέφερε ο κ. Ταμίρ.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ένα σύντομο δρώμενο που παρουσίασε το το τμήμα Γ2 του 2^ου Πειραματικού Γυμνασίου Θεσσαλονίκης, εμπνευσμένο από έργο του Αζίζ Νεσίν, με εμψυχώτρια τη φιλόλογο Κλεονίκη Δρούγκα, καθώς και με τη  χορωδία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, η οποία ερμήνευσε ένα απόσπασμα από τον Ψαλμό του Δαυίδ.