Μέσα στην αρνητική συγκυρία ενός ενδεχόμενου GREXIT, της επιβολής των capital controls, των επανειλημμένων εκλογικών αναμετρήσεων, της μειωμένης αξιοπιστίας της χώρας μας διεθνώς, οι ελληνικές παραγωγικές και εξαγωγικές επιχειρήσειςαπέδειξαν έμπρακτα ότι μπορούν και στα δύσκολα. Σύμφωνα με τα σημερινά δημοσιευμένα προσωρινά στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι ελληνικές εξαγωγές (πλην καυσίμων) έκλεισαν με θετικό πρόσημο το 2015, σημειώνοντας αύξηση κατά 8,2% συγκριτικά με το 2014, μετά από μια τετραετία στασιμότητας. Σε αξία υπολογίζονται σε €18,3 δις. Η μεταβολή αυτή, σε συνδυασμό με την στασιμότητα στις εισαγωγές αγαθών (πλην καυσίμων), επέτρεψαν τη βελτίωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 7,3% ή κατά €1,1 δις.
Πίνακας 1. Ελληνικό εξωτερικό εμπόριο εμπορευματικών συναλλαγών
(ποσά σε εκατ.€
χωρίς καύσιμα)
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
Εισαγωγές
|
33.659
|
31.012
|
30.030
|
32.434
|
32.680
|
Εξαγωγές
|
16.896
|
16.936
|
16.866
|
16.907
|
18.288
|
Εμπορικό Ισοζύγιο
|
(16.764)
|
(14.076)
|
(13.164)
|
(15.527)
|
(14.392)
|
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ/ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ-ΣΕΒΕ
Παρά την κάμψη του ρυθμού της ανόδου στις πωλήσεις μας στο εξωτερικό (χωρίς πετρ) που παρατηρήθηκε μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων τον Ιούλιο 2015 (τον Οκτώβριο και Νοέμβριο 2015 οι εξαγωγές μας σε σχέση με ένα χρόνο πριν ήταν χαμηλότερες), τον Δεκέμβριο 2015 η αύξηση των εξαγωγών της χώρας δείχνει να επανακάμπτει, με άνοδο κατά +2,7% συγκριτικά με τον Δεκέμβριο 2014. Αυτό τελικά οδήγησε σε συνολική αύξηση των εξαγωγών μας (χωρίς πετρ) το 2015 σε σχέση με το 2014 κατά 8,2%.
Διάγραμμα 1. Ετήσια μεταβολή ελληνικών εξαγωγών ανά κλάδο, πλην καυσίμων, σε αξία (εκατ. ευρώ), 2014-2015
Το 2015 όλοι οι βασικοί κλάδοι, πλην των πρώτων υλών κατέγραψαν ανοδικές τάσεις συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Πιο συγκεκριμένα, εντυπωσιακή για το 2015 είναι η αύξηση στις εξαγωγές λιπών και ελαίων, με προϊόν αιχμής το ελαιόλαδο, καθώς η αύξηση σε αξία ανήλθε σε σχεδόν μισό δις. ευρώ και σε ποσοστιαία βάση ξεπέρασε το 120%, συγκριτικά με το 2014. Μάλιστα, οι εξαγωγές του κλάδου με την επίδοση του 2015, καταγράφουν ρεκόρ πενταετίας. Σε αξία εξίσου σημαντική είναι και η αύξηση εξαγωγών βιομηχανικών ειδών, η οποία ανήλθε σε €370 εκατ., καθώς των μηχανημάτων και υλικών μεταφορών (+14%). Οι υπόλοιποι κλάδοι που κινήθηκαν ανοδικά το 2015 ήταν τα ποτά & καπνά (+12%) και τα τρόφιμα & ζώα ζωντανά (+3,4%).
Το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι πώς θα αντιδρούσαν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις και πόσο θα αυξάνονταν οι εξαγωγές αν δεν υπήρχαν τα αμέτρητα προβλήματα των τελευταίων ετών, αλλά και για πόσο καιρό ακόμα θα αντέξουν υπό αυτές τις πιέσεις. Το μείζον πρόβλημα παραμένει η ρευστότητα, η οποία έχει επιδεινωθεί δραστικά μετά την εφαρμογή των capital controls. Παρόλο που αυτά χαλαρώνουν, η οριστική άρση τους είναι αναγκαία συνθήκη για να επανέλθει η εμπιστοσύνη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας και μονόδρομος για να αρχίσει να αποκαθίσταται σταδιακά η ρευστότητα στις επιχειρήσεις.
Αρνητικά στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο εσωτερικό της χώρας επιδρά σε κάθε περίπτωση η υπέρμετρη αύξηση της φορολογίας, αλλά και η μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό, που παρά το ότι είναι αναγκαία, εστιάζει κατεξοχήν σε εκτόξευση των εισφορών που θα κληθούν να καταβάλλουν οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες. Η υπερφορολόγηση, μέσα στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η υπερβολικά μεγάλη αύξηση των εισφορών, έχει έντονα αντιαναπτυξιακό χαρακτήρα. Πέραν αυτού όμως είναι και αναποτελεσματική, διότι θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε αύξηση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, με αποτέλεσμα τα προσδοκούμενα έσοδα να μην επιτευχθούν και πιθανότατα να είναι χαμηλότερα από τα υφιστάμενα, αναγκάζοντας σε βάθος χρόνου την επιβολή περαιτέρω μέτρων. Επιπλέον, η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε μία κοινωνική αναστάτωση, η οποία επιδεινώνει ακόμα περισσότερο την άσχημη κατάσταση της χώρας μας, καθώς μεγάλο πλήθος κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων βρίσκεται στους δρόμους. Ιδιαίτερα η διατάραξη των οδικών συγκοινωνιών και με το εξωτερικό, λόγω του κλεισίματος των δρόμων από τους αγρότες και της αποχής των φορτηγών, οδηγεί σε επιδείνωση της προσπάθειας των επιχειρήσεων να εξάγουν τα προϊόντα τους και δημιουργεί για μια ακόμη φορά αρνητικό κλίμα στους πελάτες του εξωτερικού.
Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την έλλειψη εξαγωγικής στρατηγικής της ελληνικής παραγωγής λειτουργούν αρνητικά στη διατήρηση των παραγωγικών εξωστρεφών επιχειρήσεων στην Ελλάδα και στη δημιουργία ενός φιλοεπενδυτικού κλίματος. Αντ’ αυτού παρατηρείται τους τελευταίους μήνες μια έντονη επιφύλαξη από επενδυτές, με αποτέλεσμα πιθανές αποεπενδύσεις και συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης της χώρας.
Η αύξηση των εξαγωγών κατά 8,2% το 2015 δείχνει ότι οι Έλληνες εξαγωγείς μπορούν. Θα πρέπει όμως να γίνει επιτέλους αντιληπτό προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η ανάκαμψη δε μπορεί να προέλθει χωρίς την παραγωγική και εξωστρεφή ανασυγκρότηση της χώρας, τη διασφάλιση ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος με σταθερό φορολογικό και ασφαλιστικό καθεστώς, την ενίσχυση της ρευστότητας με ανταγωνιστικό κόστος χρήματος, την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων και την υλοποίηση ριζικών τομών και μεταρρυθμίσεων. Μόνο με αυτούς τους τρόπους θα ενισχυθεί η βιομηχανία και η μεταποίηση, θα αυξηθούν οι εξαγωγές, θα ενισχυθεί ενδοκλαδικά και διακλαδικά το εμπόριο στο εσωτερικό της χώρας και θα μειωθεί η ανεργία.
