Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Η εκ μέρους του Σάιμον Ο’ Κόνορ, εκπροσώπου του Επιτρόπου του Όλι Ρεν υιοθέτηση των επιχειρημάτων της τρόικας όσον αφορά στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, αποτελεί άλλη μια απόδειξη πως η ΕΕ παραμένει υπό τον έλεγχο του ΔΝΤ και δεν είναι ακόμη σε θέση να διαμορφώσει δική της, ευρωπαϊκή, πολιτική.
Ο κ. Ο’ Κόνορ αναμάσησε τα γνωστά φληναφήματα περί «καταχρηστικών συμπεριφορών» και ανάγκης εξυγίανσης των τραπεζών, οι οποίες τάχα δεν δίνουν δάνεια και ρευστότητα στις επιχειρήσεις (αν και κάθε τόσο ανακεφαλαιοποιούνται)επειδή δεν μπορούν να βγάλουν στο σφυρί μερικές δεκάδες χιλιάδες κατοικίες – τις οποίες μετά δεν θα ξέρουν τι να κάνουν (εκτός κι’ αν ξέρει ο κ. Ο’ Κόνορ…)
Στη συζήτηση, που κάθε τόσο αναζωπυρώνεται και τώρα έχει φθάσει στο παρά πέντε, αξίζει να ληφθούν υπ’ όψη μερικές ειδήσεις των τελευταίων ημερών.
Σύμφωνα με τηλεγράφημα του Αθηναϊκού Πρακτορείου, μόλις στις 27 Νοεμβρίου, ο δήμαρχος και κυβερνήτης του αυστριακού ομόσπονδου κρατιδίου της Βιέννης Μίκαελ Χόιπλ (ο οποίος ΔΕΝ είναι αντιευρωπαϊστής) μίλησε για «επίθεση των Βρυξελλών» στο θέμα της κοινωνικής
κατοικίας, προειδοποιώντας την ΕΕ ότι θα τον βρει απέναντί της.
Ο Χόιπλ, που είναι και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών, παρουσίασε ψήφισμα που συνυπογράφουν 27 δήμαρχοι μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων – ανάμεσά τους το Άμστερνταμ, η Βαρκελώνη, η Βαρσοβία, το Βερολίνο, η Βιέννη, η Βουδαπέστη, οι Βρυξέλλες, το Δουβλίνο, το Ζάγκρεμπ, η Κοπεγχάγη, το Μόναχο, το Παρίσι, η Φρανκφούρτη και η Χάγη.
Ο πρόεδρος της Κομισιόν Μπαρόζο έχει λάβει γνώση του ψηφίσματος, η παρουσίαση του οποίου θα γίνει στη δεύτερη συνάντηση των δημάρχων της ΕΕ στις Βρυξέλλες, στις αρχές του 2014, παρουσία του Επιτρόπου Περιφερειακής Πολιτικής, του Αυστριακού Γιοχάνες Χαν.
Ο δήμαρχος της Βιέννης μάλιστα, μίλησε για ιδεοληψίες και κατηγόρησε την ΕΕ ότι στο όνομα της ανταγωνιστικότητας υπονομεύει την κατασκευή κοινωνικής κατοικίας (βλέπε στα καθ’ ημάς το γεγονός ότι υποχρεωθήκαμε να καταργήσουμε τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας).
Βέβαια, εμείς είχαμε χρεοκοπήσει (κάτι που πολλοί δεν φαίνεται να θέλουν να λάβουν υπ’ όψη), όχι όμως και η Αυστρία, που διαθέτει μια από τις πιο δυναμικές ευρωπαϊκές οικονομίες.
Και όμως. Ο δήμαρχος της Βιέννης εννοεί να προστατεύσει την κοινωνική κατοικία σε μια χώρα που ευημερεί.
Και όταν μιλά για «επίθεση των Βρυξελλών», έχει δίκιο.
Η Σουηδία κατήργησε το 2007 την επιδότηση της κοινωνικής κατοικίας, μετά από προσφυγή ιδιωτών κατασκευαστών στις αρμόδιες αρχές για την προστασία του ανταγωνισμού της ΕΕ.
Στην Ολλανδία, από το 2009 αποκλείονται από την πρόσβαση στην επιδοτούμενη κατασκευή κατοικίας, άτομα με ένα ετήσιο εισόδημα πάνω από 34.000 ευρώ, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα 600.000 πολίτες να χάσουν ξαφνικά αυτό το δικαίωμα.
Ο Χόιπλ υπενθυμίζει πως η κοινωνική κατοικία υπήρξε διακηρυγμένος στόχος ήδη από την εποχή του Μεσοπολέμου για το Δήμο της Βιέννης.
Σημειώνεται ότι η Βιέννη αποτελεί, χάρη στην κοινωνική κατοικία, πρότυπο αρμονικής συμβίωσης του αστικού πληθυσμού, με αποτέλεσμα να είναι η πόλη όπου δεν υπάρχει ούτε ένα γκέτο.
Οι δήμαρχοι των 27 ευρωπαϊκών πόλεων ζητούν από την Κομισιόν να σταματήσει να αναμιγνύεται στο θέμα, αφήνοντας να ρυθμίζεται από τα κράτη-μέλη, στη βάση της αρχής της επικουρικότητας.
Όπως πληροφορηθήκαμε, στη Βιέννη το όριο του ετησίου εισοδήματος για μια επιδοτούμενη κατοικία είναι 42.000 ευρώ κατ' άτομο, διότι αν μια πρόσβαση στο σύστημα επιδότησης ίσχυε μόνον για την πολύ χαμηλών εισοδημάτων κοινωνική τάξη, αυτό θα οδηγούσε σε περιθωριοποίηση.
Μάλιστα, στην αυστριακή πρωτεύουσα, το 60% του πληθυσμού της, (δηλαδή 1,7 εκατομμύρια), κατοικούν σε επιδοτημένες κατοικίες, καθώς έχει δοθεί και στα μεσαία εισοδήματα η δυνατότητα πρόσβασης τόσο σε δημοτικές όσο και στις αποκαλούμενες συνεταιριστικές κατοικίες.
Στις 220.000 δημοτικές κατοικίες κατοικούν σχεδόν μισό εκατομμύριο δημότες και σε αυτές πρέπει να προστεθούν και οι 200.000 επιδοτούμενες συνεταιριστικές κατοικίες ή κατοικίες με επιδοτούμενο ενοίκιο, κάτι που φέρνει τη Βιέννη στην ευρωπαϊκή κορυφή της επιδοτούμενης κατοικίας, ενώ είναι και η μοναδική πόλη που κατασκευάζει με δημοτικά μέσα τόσες πολλές κατοικίες.
Σύμφωνα με τις αρχές της Βιέννης, μια κατάργηση της επιδοτούμενης κατασκευής κατοικιών, θα οδηγούσε ταχύτατα σε εκτίναξη των ενοικίων στα ύψη, πλήττοντας και θέτοντας στο περιθώριο τους οικονομικά αδύναμους.
Στην Ισλανδία
Στις 30 Νοεμβρίου η ισλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα σχέδιο για την ελάφρυνση των χρεών των νοικοκυριών που έχουν συνάψει στεγαστικά δάνεια, η οποία θα φθάνει μέχρι λίγο παραπάνω από τα 24.000 ευρώ για το καθένα από αυτά.
Με τον τρόπο αυτό, το κεντρώο Κόμμα της Προόδου του πρωθυπουργού Σιγκμουντούρ Νταβίντ Γκουνλάουγκσον και το συντηρητικό Κόμμα της Ανεξαρτησίας, που σχημάτισαν κυβέρνηση μετά τις εκλογές του περασμένου Απριλίου, ανταποκρίνονται στην βασική προεκλογική τους υπόσχεση.
Οι διαβουλεύσεις επί του θέματος ξεκίνησαν αμέσως μετά τον σχηματισμό της παρούσας κυβέρνησης συνασπισμού και ολοκληρώθηκαν με την ανακοίνωση του σχεδίου, το κόστος του οποίου υπολογίζεται σε 150 δις κορώνες (σχεδόν 1 δις ευρώ) για τέσσερα χρόνια.
Το κυριότερο μέτρο του σχεδίου είναι η μείωση του κεφαλαίου του δανείου για τα νοικοκυριά που πήραν στεγαστικό δάνειο διασυνδεδεμένο με τον πληθωρισμό (τα περισσότερα, δηλαδή) ανεξαρτήτως εισοδήματος.
Πρόκειται για μια ελάφρυνση των δανείων, που εξαρτάται από το ύψος του δανειζόμενου ποσού, με ανώτατο όριο τα τέσσερα εκατομμύρια κορώνες (24.000 ευρώ). Σημειώστε ότι πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι ισλανδικές τράπεζες χορηγούσαν μόνο δάνεια διασυνδεμένα με τον πληθωρισμό.
Σημειώστε επίσης ότι η κατάρρευση στην Ισλανδία ήταν χρηματοπιστωτική – δηλαδή τραπεζική – και είχε ως αποτέλεσμα την δραματική υποβάθμιση της ισλανδικής κορώνας, με αποτέλεσμα ο θηριώδης πληθωρισμός να στείλει στα ύψη τα χρέη των νοικοκυριών.
«Τώρα, τα δάνεια των νοικοκυριών ισοδυναμούν με το 108% του ΑΕΠ, που είναι υψηλό σε διεθνές επίπεδο (..). Το μέτρο θα ενισχύσει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και θα ενθαρρύνει την αποταμίευση», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η κυβέρνηση.
Η ελάφρυνση (κούρεμα) των δανείων θα ξεκινήσει στα μέσα του 2014 και η ισλανδική κυβέρνηση δεν έδωσε λεπτομέρειες για τις πηγές χρηματοδότησης του σχεδίου, αν και ο Ισλανδός πρωθυπουργός έχει υποστηρίξει ότι δεν αναμένεται αύξηση του δημοσίου χρέους.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Αύγουστο, το ΔΝΤ δημόσια είχε αναφερθεί στις διαφωνίες του με την ισλανδική κυβέρνηση όσον αφορά την οικονομική και την δημοσιονομική της πολιτική, καθώς και για τις προβλέψεις της για την πορεία της οικονομίας της.
Ειδική αναφορά (μετά διαφωνιών, βεβαίως) είχε κάνει στην προσπάθεια της ισλανδικής κυβέρνησης να μειώσει τα χρέη των νοικοκυριών από στεγαστικά δάνεια, υποστηρίζοντας (το ΔΝΤ) ότι κάτι τέτοιο θα αυξήσει την πίεση στα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας.
Και ακούστε τώρα ποιο ήταν τον Αύγουστο (όταν φούντωνε και στην Ελλάδα η συζήτηση για τους πλειστηριασμούς) το βασικό επιχείρημα του ΔΝΤ:
Ότι υπάρχει κίνδυνος τα μέτρα της κυβέρνησης να διευρύνουν το δημοσιονομικό έλλειμμα, χωρίς παράλληλα να τονώσουν την οικονομία, καθώς δεν εστιάζουν επαρκώς στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που πραγματικά έχουν ανάγκη.
Και πως θα πρέπει να επιδοτούνται οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες – κάτι που παραπέμπει στη γνωστή λογική ότι την κοινωνική πολιτική πρέπει να την κάνει το κράτος και όχι οι τράπεζες – τις οποίες κάθε τόσο τρέχουν όλοι να διασώσουν ανά τον πλανήτη.
«Ο τρέχων στόχος για το 2014, ένας ισοσκελισμένος προϋπολογισμός, ενδέχεται να τεθεί υπό πίεση εξαιτίας των πολυδάπανων προεκλογικών υποσχέσεων, όπως αυτών που αφορούν τις μειώσεις φόρων και την ελάττωση του χρέους των νοικοκυριών, υποσχέσεων των οποίων η χρηματοδότηση παραμένει αβέβαιη», ανέφερε το ΔΝΤ, που ζήτησε επίσης μείωση των αγροτικών επιδοτήσεων και αύξηση του ΦΠΑ.
Στην Ιταλία
Στις 8 Νοεμβρίου, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ενρίκο Λέττα (κεντροαριστερός που συγκυβερνά με την κεντροδεξιά) επιβεβαίωσε ότι οι Ιταλοί δεν θα καταβάλουν φέτος φόρο πρώτης κατοικίας.
«Η απόφαση να καταργήσουμε την πρώτη και την δεύτερη φετινή δόση του φόρου για την κύρια κατοικία έχει ήδη ληφθεί και δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω. Η κάλυψη του κενού στα έσοδα που θα προκύψει είναι δύσκολη, όπως τόνισε και ο υπουργός Οικονομικών Φαμπρίτσιο Σακομάνι, αλλά εργαζόμαστε για να λύσουμε το πρόβλημα», δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός.
Υπενθυμίζεται ότι η καταβολή της πρώτης δόσης είχε ανασταλεί τον Ιούνιο, μετά την επιμονή της κεντροδεξιάς, η οποία είχε δεσμευτεί γι' αυτό προεκλογικά – αν και η Κεντροαριστερά προτιμούσε να επικεντρωθεί η κυβέρνηση στην στήριξη του ταμείου ανεργίας και στην έγκριση νέων κινήτρων για προσλήψεις εργαζομένων.
«Η απόφαση να καταργήσουμε την πρώτη και την δεύτερη φετινή δόση του φόρου για την κύρια κατοικία έχει ήδη ληφθεί και δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω. Η κάλυψη του κενού στα έσοδα που θα προκύψει είναι δύσκολη, όπως τόνισε και ο υπουργός Οικονομικών Φαμπρίτσιο Σακομάνι, αλλά εργαζόμαστε για να λύσουμε το πρόβλημα», δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός.
Υπενθυμίζεται ότι η καταβολή της πρώτης δόσης είχε ανασταλεί τον Ιούνιο, μετά την επιμονή της κεντροδεξιάς, η οποία είχε δεσμευτεί γι' αυτό προεκλογικά – αν και η Κεντροαριστερά προτιμούσε να επικεντρωθεί η κυβέρνηση στην στήριξη του ταμείου ανεργίας και στην έγκριση νέων κινήτρων για προσλήψεις εργαζομένων.
Μέχρι την ημέρα που ο Λέττα έκλεισε το θέμα, στην Ιταλία υπήρχε μια συζήτηση σχετικά με το πού θα βρεθεί το ποσό που θα λείψει (3,7 δις ευρώ), από την μη καταβολή φόρου για την πρώτη κατοικία.
Στην Ισπανία
Στις 15 Οκτωβρίου, η τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας σταμάτησε την πρώτη έξωση οικογένειας που δεν μπορούσε πλέον να ικανοποιήσει το στεγαστικό της δάνειο, ως εναρκτήρια πράξη για την εφαρμογή ενός μέτρου σύμφωνα με το οποίο επιτρέπεται η αφαίρεση από τις τράπεζες της εκμετάλλευσης ορισμένων κατοικιών για μία περίοδο το ανώτατο έως τριών ετών, αποκλείοντας έτσι το ενδεχόμενο έξωσης των πιο ευάλωτων οικονομικά οικογενειών.
Η οικογένεια που πρώτη επωφελήθηκε ήταν ένα ζευγάρι με δύο παιδιά, με την σύζυγο να κερδίζει μόλις 400 ευρώ τον μήνα εργαζόμενη ως οικιακή βοηθός και τον μακροχρόνια άνεργο σύζυγο να λαμβάνει το κρατικό βοήθημα των 420 ευρώ.
Η δυσμενής οικονομική τους κατάσταση δεν τους επέτρεπε να αποπληρώνουν το στεγαστικό τους δάνειο και το διαμέρισμά τους «είχε περιέλθει σε μία διαχειριστική εταιρεία, εν όψει της έξωσής τους».
Με την επιβολή του μέτρου που από τον περασμένο Απρίλιο έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση της Ανδαλουσίας, (ενός παραδοσιακού προπυργίου των Σοσιαλιστών με μεγάλη ανεργία) η οικογένεια θα μπορεί να καταβάλλει ενοίκιο ισόποσο με το 25% των εισοδημάτων της.
Σύμφωνα με τον νόμο αυτό, οι τράπεζες και οι εταιρίες ακινήτων που κατέχουν κλειστά διαμερίσματα είναι αναγκασμένες να τα ενοικιάσουν, διαφορετικά κινδυνεύουν με πρόστιμο έως και 9.000 ευρώ.
Η συντηρητική κυβέρνηση Ραχόι, όχι μόνο δεν έκρυψε τη διαφωνία της, αλλά και προσέφυγε στη Δικαιοσύνη.
Τη διαφωνία της εξέφρασε και η Κομισιόν, που τον Ιούνιο αναφέρθηκε στις επιπτώσεις στην αγορά ακινήτων, που κατέρρευσε μετά τη φούσκα του 2008 και στην αποθάρρυνση των επενδυτών (οι γνωστές καραμέλες).
Αυτό δεν εμπόδισε το τοπικό κοινοβούλιο να νομοθετήσει στα τέλη του Σεπτεμβρίου, ψηφίζοντας υπέρ του νόμου για την «Κοινωνική Λειτουργία της Κατοικίας».
Βεβαίως, το πρόβλημα βρίσκεται στην αδυναμία της Κομισιόν να ελέγξει την κατάσταση.
Το 2009, τα ενυπόθηκα δάνεια στην ΕΕ είχαν φθάσει στα 6,126 δις ευρώ – ποσό ίσο προς το 52,3% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Υπολογίζεται μάλιστα πως το 70% των νοικοκυριών στην ΕΕ κατόρθωσαν να έχουν πρόσβαση σε μια κατοικία ακριβώς επειδή έλαβαν στεγαστικό δάνειο, με υποθήκη την ίδια την κατοικία που αγόρασαν.
Και το καταπληκτικότερο όλων:
Σύμφωνα με σχετική ευρωπαϊκή έκθεση (Ιουλίου 2010), σχεδόν το 50% των στεγαστικών δανείων που δόθηκαν στην ΕΕ το 2007 και το 2008, δόθηκαν χωρίς… επαλήθευση εισοδήματος!
Δηλαδή, για να εξηγούμαστε:
Κάποιοι έπαιρναν δάνεια κρύβοντας το γεγονός ότι με βάση τα εισοδήματά τους δεν θα ήσαν σε θέση να τα αποπληρώσουν.
Κάποιοι έδιναν αφειδώς δάνεια – κατά τη γνωστή ρήση ανώτατου (θηλυκού) στελέχους μεγάλου διεθνούς χρηματοπιστωτικού οργανισμού «εκείνο τον καιρό και ουρακοτάγκος να περνούσε έξω από την τράπεζα, θα τον δανείζαμε»!
Και κάποιοι (οι αρμόδιοι κρατικοί και ευρωπαϊκοί θεσμοί) δεν έλεγχαν τίποτε.
Συγγνώμη, αλλά πριν πληρώσουν οι πρώτοι, πρέπει να πληρώσουν οι δεύτεροι και οι τρίτοι…
Σύμφωνα με σχετική ευρωπαϊκή έκθεση (Ιουλίου 2010), σχεδόν το 50% των στεγαστικών δανείων που δόθηκαν στην ΕΕ το 2007 και το 2008, δόθηκαν χωρίς… επαλήθευση εισοδήματος!
Δηλαδή, για να εξηγούμαστε:
Κάποιοι έπαιρναν δάνεια κρύβοντας το γεγονός ότι με βάση τα εισοδήματά τους δεν θα ήσαν σε θέση να τα αποπληρώσουν.
Κάποιοι έδιναν αφειδώς δάνεια – κατά τη γνωστή ρήση ανώτατου (θηλυκού) στελέχους μεγάλου διεθνούς χρηματοπιστωτικού οργανισμού «εκείνο τον καιρό και ουρακοτάγκος να περνούσε έξω από την τράπεζα, θα τον δανείζαμε»!
Και κάποιοι (οι αρμόδιοι κρατικοί και ευρωπαϊκοί θεσμοί) δεν έλεγχαν τίποτε.
Συγγνώμη, αλλά πριν πληρώσουν οι πρώτοι, πρέπει να πληρώσουν οι δεύτεροι και οι τρίτοι…
