Θέμα του μυθιστορήματος οι διώξεις των Τούρκων εναντίον των Ελλήνων (5-6 Σεπτεμβρίου 1955) και η συρρίκνωση του ελληνικού στοιχείου της Κωνσταντινούπολης
του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΛΦΑ
Η Μαρίκα η Ταταυλιανή, μια Πολίτισσα κυρά, λογία μα και μποέμισσα, μέσα από την μακρά αφήγηση του βίου της, αναφέρεται παράλληλα, άλλοτε περιληπτικά κι άλλοτε διεξοδικά, σε περιστατικά και σε πρόσωπα, με έμφαση στην κοινωνική ζωή των Ρωμιών και των Τούρκων και στις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά και συμπολιτών της που ανήκουν σε άλλες μειονοτικές ομάδες, οι οποίες συνδιαμορφώνουν την ανθρωπογεωγραφική ταυτότητα της Πόλης του περασμένου αιώνα. Ο λόγος της διακόπτεται συχνά από σπαρακτικά ιντερμέδια της διαταραγμένης μνήμης της που είναι στοιχειωμένη απ’ τα ανεπούλωτα τραύματα της συνταρακτικής για την πολίτικη ομογένεια –μα και για όλη την Ρωμιοσύνη– εποχής του προσχεδιασμένου τουρκικού πογκρόμ του Σεπτεμβρίου του 1955 εναντίον κάθε ρωμαίικου στοιχείου, το οποίο –με την συνεπικουρία και άλλων μέτρων που είχαν προηγηθεί ή ακολούθησαν τα Γεγονότα– οδήγησε στην συρρίκνωση της ελληνορθόδοξης κοινότητας της Κωνσταντινούπολης.
Τα παραπάνω είναι γραμμένα στο οπισθόφυλλο του βιβλίου για να δώσουν στον αναγνώστη μια αίσθηση του περιεχομένου του. Είναι ωστόσο λίγα και ανεπαρκή γιατί από αυτήν την παράθεση των γεγονότων (τα οποία σημειωτέον βασίζονται και σε ασφαλή βιβλιογραφία ελλήνων και τούρκων ιστορικών) λείπει το ουσιαστικότερο: το πώς όλα αυτά μετατρέπονται σε λογοτεχνία, λείπουν δηλαδή όλα αυτά που κάνουν τον Θωμά Κοροβίνη έναν σπουδαίο δάσκαλο του μύθου και έναν καλύτερο δάσκαλο της αυθεντικής γλωσσικής απόδοσης χιλιάδων μικροπραγμάτων τα οποία και συνιστούν την αληθινή προσφορά της λογοτεχνίας. Κι αυτό γιατί στο μυθιστόρημα συναντάμε και ακούμε φωνές, μυρωδιές, ψαράδες, επαγγέλματα και σπίτια στα οποία ζούνε και δρουν έλληνες, τούρκοι, αρμένοι αλλά και οι λαοί της ανατολής.
Στο βιβλίο θα συναντηθούν ακόμη—με έναν τρόπο που μόνον η λογοτεχνία μπορεί να επιτύχει—μάστορες και τσιράκια, Καζαντζίδης και Μουρέν, ο Καραγκιόζης, ο Βόσπορος και η μαγεία του, η Παναγία του Μπεσίκτας, τα γατάκια της Χάλκης, δερβίσηδες και καταστροφές ναών, τα σκυλιά της Πόλης, αντιθέσεις Ελλήνων και Τούρκων, οι ευθύνες των Άγγλων, η δειλία των Ρωμιών, ο Αθηναγόρας και τέλος η συρρίκνωση της ομογένειας.
Για το βιβλίο μιλούν: Ο Θωμάς Κοροβίνης, ο Βασίλης Καραγιάννης, συγγραφέας, εκδότης του περιοδικού «Παρέμβαση» και Αντώνης Κάλφας, ποιητής, φιλόλογος. Ο φιλόλογος και δεξιοτέχνης μουσικός Νίκος Αποστολίδης (λύρα, ούτι) μάς θυμίζει ήχους των Ελλήνων της Μικρασίας. Αποσπάσματα από το βιβλίο διαβάζουν οι ηθοποιοί Κατερίνα Παρλίτση και Γιώργος Χανδόλιας ενώ μετά την εκδήλωση ακολουθούν μεζέδες, κρασί και περισσότερη συζήτηση.
