Η Ιστορία της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ Αφιερωμένο σε όσους Θεωρούν ότι η τιμή του Σημαιοφόρου καθίσταται θέμα “τύχης” και “κλήρωσης - Γράφει ο Νικολόπουλος Ε. Κων/νος

Η αρχή της ιστορίας της σημαίας ανάγεται στην Αρχαιότητα. Έτσι, πολύ πριν από τον 6° αιώνα π.Χ., διάφοροι ανατολικοί λαοί (Ασσύριοι, Αιγύπτιοι, Πέρσες, Χετταίοι κ.ά.) χρησιμοποιούσαν κατά τη διάρκεια του

πολέμου διάφορα σύμβολα που συνήθως είχαν θεία προέλευση, τα οποία μεταβλήθηκαν σε εμβλήματα (π.χ. η Κιβωτός των Ιουδαίων, ο αετός ή ο λευκός ίππος των Περσών κ.ά). Τα εμβλήματα αυτά τοποθετούνταν σε κοντάρια, τους «εμβληματοφόρους κοντούς». Στην αρχή τα εμβλήματα ήταν μεταλλικά, αλλά με την πάροδο του χρόνου παριστάνονταν σε τεμάχια υφάσματος. Με τον τρό­πο αυτό δημιουργήθηκαν οι πρώτες σημαίες των αρχαίων χρόνων.

Κατά την Τουρκοκρατία οι επαναστατικές σημαίες έφεραν παράσταση με τον Δικέφαλο Αετό ή με Σταυρό. Στις 26 Φεβρ. 1821 υψώθηκε στο Ιάσιο της Μολδαβίας η πρώτη σημαία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που χρησιμοποίησε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στον ηρωικό αγώνα του κατά των Τούρκων. Στη μία όψη έφερε την εικόνα του Σταυρού και των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και την επιγραφή «Εν τούτω νίκα» και στην άλλη παράσταση του Φοίνικος και την επιγραφή «Εκ της κόνεώς μου αναγεννώμαι». Σχεδόν ένα μήνα αργότερα ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε στη Μονή Αγίας Λαύρας το περίφημο λάβαρο της Επαναστάσεως. Είχε ορθογώνιο σχήμα και απεικόνιση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Κατά την Επανάσταση του 1821 χρησιμοποιήθηκαν ποικίλες σημαίες, στις οποίες σημαίνουσα παράσταση είναι αυτή του Σταυρού. Η Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (1 Ιανουαρίου 1822) καθόρισε ως «χρώματα του Εθνικού σημείου» το «κυανούν και λευκόν» και ως παράσταση αυτή του Σταυρού. Ο αριθμός των 9 λωρίδων της Ελληνικής Σημαίας ανταποκρίνεται, κατά την επικρατέστερη άποψη, στις συλλαβές της γνωστής φράσεως «Ελευθερία ή θάνατος» που αναγραφόταν σε μερικές σημαίες, όταν εξερράγη η Επανάσταση του 1821.

Ο λεπτομερής καθορισμός της Σημαίας μας έγινε κατά καιρούς με διάφορα Διατάγματα, όπως αυτό της 30.7.1828 (Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας) της 4/16 Απρ. 1833 και 28 Αυγ. 1858 (Βασιλεύς Όθων), 28 Δεκ. 1863 (Βασιλεύς Γεώργιος Α') κ.ά. Ο πλέον πρόσφατος σχετικός Νόμος είναι ο υπ' αρ. 851 της 21 Δεκ. 1978, με τον οποίο σαφώς καθορίζονται το σχήμα και οι διαστάσεις του Σταυρού και το πλάτος των εννέα ταινιών (λωρίδων). Βάσει του Νόμου αυτού έχουν καθορισθεί συνολικώς 8 μεγέθη σημαιών και ισάριθμα ύψη κοντών, αναλόγως του προορισμού κάθε σημαίας (επί φρουρίων, δημοσίων και δημοτικών κτηρίων, πρεσβειών, κρατικών οχημάτων και οικιών). Έτσι, το μεν μέγεθος των σημαιών κυμαίνεται από 6,48μ. Χ 4,32μ. μέχρι 0,27μ. Χ 0,18μ. και το ύψος των κοντών μεταξύ 12μ. και 2,6μ. Όταν η σημαία υψώνεται σε δημόσια κτήρια, στρατόπεδα, εκπαιδευτικά ιδρύματα κλπ, ο κοντός φέρει στην κορυφή του λευκή σφαίρα και επ' αυτής Σταυρό. Αν η σημαία υψώνεται σε ιδιωτι­κά γραφεία, οικίες, καταστήματα κλπ. τότε ο κοντός φέρει στην κορυφή του κυλινδρικό τεμάχιο που καμπυλώνεται στο άνω μέρος του. Σε περίπτωση αποκαλυπτηρίων προτομών ή αγαλμάτων, αυτά καλύπτονται με κυανόλευκες ταινίες και όχι με τη σημαία. Σε περίπτωση φθοράς της, η σημαία κατα­στρέφεται διά πυρός, βάσει σχετικής διαδικασίας.

Η Ελληνική Σημαία, ως το πλέον ιερό σύμβολο, μας υπενθυμίζει το χρέος μας έναντι του Έθνους και την υποχρέωση μας να θυσιάζουμε τη ζωή μας, υπερασπιζόμενοι την Ελλάδα.

Η μεγαλύτερη, λοιπόν, τιμή για κάθε Έλληνα και Ελληνίδα είναι ο θάνατος για την Πατρίδα και τη Σημαία μας.

Τι συμβολίζει η Ελληνική σημαία;

Τα χρώματα γαλάζιο και λευκό συμβολίζουν το Γαλάζιο της Ελληνικής θάλασσας και το Λευκό των αφρισμένων κυμάτων.

Οι οριζόντιες γραμμές είναι 9, όσες και οι συλλαβές του συνθήματος της Ελληνικής Επανάστασης, «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ `Η ΘΑΝΑΤΟΣ».

Ο Λευκός Σταυρός συμβολίζει την αφοσίωση των Ελλήνων στην Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη και την συμβολή της Εκκλησίας στον σχηματισμό του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους.

Η Εθνική Σημαία της Ελλάδος αποτελείται από 9 ίσου πλάτους οριζόντιες παράλληλες γραμμές, 5  Κυανές και 4 Λευκές σε διαδοχή, έτσι ώστε η πρώτη και η τελευταία να είναι Κυανές.

Στο πάνω αριστερό τμήμα σχηματίζεται ένα κυανό τετράγωνο, που καταλαμβάνει τις 5 πρώτες γραμμές, μέσα στο οποίο υπάρχει Λευκός Σταυρός.

Η Σημαία αναρτάται πάνω σε λευκό κοντάρι στην κορυφή του οποίου υπάρχει (σε συγκεκριμένες περιπτώσεις) λευκός Σταυρός. Ο τύπος και τα χρώματα (κυανό και λευκό) της Εθνικής Σημαίας καθιερώθηκαν τον Ιανουάριο του 1822 στην Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου.

Στις 15 Μαρτίου 1822 το Εκτελεστικό Σώμα (Κυβέρνηση), όρισε με το Διάταγμα 540, τρεις τύπους Σημαιών: μια Σημαία ξηράς για το Πολεμικό και δυο θαλάσσης για το Εμπορικό-Ναυτικό. Η Σημαία της ξηράς είχε σχήμα τετράγωνο, κυανό κι έφερε έναν λευκό Σταυρό σε όλη της την επιφάνεια. Οι Σημαίες της θαλάσσης είχαν την ίδια μορφή, που διαθέτει η σημερινή Εθνική Σημαία. Μοναδική διαφορά στην Σημαία του εμπορικού ναυτικού ήταν η αντιστροφή των χρωμάτων (κυανό αντί λευκού) στην θέση του Σταυρού. Η Σημαία των εμπορικών πλοίων εξομοιώθηκε με εκείνη των πολεμικών το 1828, όταν αναγνωρίστηκε ότι τα εμπορικά πλοία είχαν λάβει μέρος στον αγώνα ως πολεμικά.

Το 1833 προστέθηκε στις Σημαίες του Στρατού Ξηράς και του Πολεμικού Ναυτικού ο Βαυαρικός Θυρεός, που διατηρήθηκε μέχρι την ανατροπή του Όθωνα το 1862. Με την άφιξη του Γεωργίου Α΄ το 1863 περιελήφθη στις Σημαίες των ανωτέρω σωμάτων το στέμμα που παρέμεινε μέχρι το 1924.

Από το 1864 η Σημαία για τα Τάγματα Πεζικού αποτελείτο από μεταξωτό ύφασμα, που έφερε τριγύρω χρυσά κρόσσια και στο κέντρο του λευκού σταυρού την εικόνα του προστάτη της, Αγίου Γεωργίου.

Οι πολεμικές Σημαίες που ισχύουν σήμερα, είναι για το Ναυτικό η Εθνική Σημαία και για το Στρατό Ξηράς και την Πολεμική Αεροπορία ο τύπος της ορθογώνιας κυανής με το λευκό σταυρό, που εκτείνεται μέχρι τις πλευρές της χωρίζοντάς την σε 4 ίσα τμήματα. Στο κέντρο του Σταυρού η Σημαία του Στρατού Ξηράς φέρει την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, η δε Σημαία της Αεροπορίας την εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ.

Σε όλους τους αγώνες του Έθνους οι Έλληνες πολέμησαν και υπερασπίστηκαν με την ζωή τους το Ιερό αυτό σύμβολο. Μπορεί κανείς να ξεχάσει τον γενναίο σημαιοφόρο, που σκοτώθηκε από εχθρικά πυρά, την στιγμή που έστηνε την Ελληνική Σημαία στην κορυφή του Μπιζανίου το 1912;

Στην μάχη σκοτώθηκαν 10 στρατιώτες, για να μην πέσει η Σημαία στα χέρια του εχθρού. Ο Λοχίας, που είχε απομείνει, όρμησε στο ύψωμα, αγκάλιασε την Σημαία, κατρακύλησε αιμόφυρτος στην πλαγιά και φτάνοντας στον Διοικητή του, στάθηκε όρθιος χαιρέτησε κι ανάφερε: «Κύριε διοικητά, έχω την τιμή να σας παραδώσω την Σημαία». Κι έπεσε νεκρός. Η Ιστορία μας είναι γεμάτη από περιστατικά αυτοθυσίας για την προστασία της Σημαίας μας. 

Αναλογιζόμενοι ότι η Ελληνική Σημαία (γνωστή και ως γαλανόλευκη) πρωτοεμφανίστηκε τον Σεπτέμβριο του 1807 και καθιερώθηκε τον Ιανουάριο του 1822 από την Α΄ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, αντιλαμβανόμαστε ότι η βαμμένη με αίμα ηρώων και τιμημένη με τις ζωές χιλιάδων πολεμιστών σημαία της Ελλάδας, αποτελεί μια από τις παλαιότερες ιστορικά Σημαίες της σύγχρονης εποχής κι ως εκ τούτου της αξίζει η απότιση του ελάχιστου φόρου τιμής της ιστορικής της διαδρομής.

Είναι η ίδια που σηκώθηκε στην ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, η ίδια που έγραψε το ΕΠΟΣ του 40 και η ίδια που ο Ελληνικός Λαός αγωνίζεται σήμερα για την ΔΙΑΣΩΣΗ της.

Νικολόπουλος  Ε. Κων/νος

-Απόφοιτος ΑΣΕΙ (Σ.Σ.Ε)

-Εξειδίκευση σε Ζητήματα Γεωπολιτικής και Ασφάλειας στο Ισλαμικό Σύμπλοκο Τουρκίας-Μέσης Ανατολής του Κ.Ε.Κ / Eθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών