όπου υπάρχει κτισμένη κρήνη(δημόσια βρύση). Η κρήνη της καλαίσθητης πλατείας, της «Βυζαντινής Βρύσης», όπως είναι το όνομα της πλατείας, αποτελεί ένα σημαντικό μεταβυζαντινό μνημείο του 18ου μ.Χ. αιώνος, για την περιοχή. Σε μια εποχή που τα χωριά δεν διέθεταν υδρευτικό δίκτυο, οι κρήνες στις γειτονιές ή τις πλατείες εξυπηρετούσαν τον κόσμο στην προμήθεια νερού και ήταν έργα κοινωφελούς χαρακτήρα.
Αυτό το μνημείο της μεταβυζαντινής περιόδου σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση, είναι ένα κτίσμα με ορθογώνια πρόσοψη. Στη μπροστινή πλευρά της κρήνης, επάνω ακριβώς από τον κρουνό, υπάρχει μια μαρμάρινη επιγραφή που αναφέρει το όνομα του κατασκευαστή της καθώς και την ημερομηνία που ολοκληρώθηκε αλλά και τη θέση ή την τοποθεσία αυτής, «Βασίλης χτίστης 1802 30 Μαΐου Ρυάκι». Στη θέση αυτή πρέπει να προϋπήρχε μια βρύση ήδη από παλαιότερους χρόνους η οποία λόγου της θέσης της πλησίον του δρόμου εξυπηρετούσε και τους περαστικούς.
Χαρακτηριστικό της κατασκευής είναι η εσοχή που σχηματίζεται στη πρόσοψή της από ένα ευρύ τοξωτό άνοιγμα. Η κρήνη είναι στολισμένη με δύο κόκκινους λέοντες που αποτελούν τους φύλακές της, οι οποίοι βρίσκονται αριστερά και δεξιά της μαρμάρινης επιγραφής. Ακριβώς επάνω από τον κρουνό υπάρχει ένα μικρό κογχίδιο ενώ αριστερά και δεξιά του διακρίνονται δύο μεγαλύτερα κογχίδια, που πιθανόν χρησίμευαν για την τοποθέτηση σχετικών κοινόχρηστων σκευών. Στην πίσω πλευρά της κρήνης υπάρχει μια μικρή δεξαμενή (χαζανέ).
Η κρήνη της μεταβυζαντινής περιόδου του Παλαιού Ελευθεροχωρίου Πιερίας είναι ένα σημαντικό μνημείο που αξίζει κανείς να επισκεφτεί.
Δημήτρης Ρουκάς
Επιστημονικός Συνεργάτης Π.Ε. Πιερίας
Υ.Γ. Ευχαριστώ για την συμβολή τους στην ανάδειξη της όμορφη μεταβυζαντινής κρήνης του Παλαιού Ελευθεροχωρίου, τους, κ. Γιώργο Σιδηρόπουλο πρόεδρο της τοπικής κοινότητας, κ. Γιώργο Παρούση σύμβουλος της τοπικής κοινότητας, κ. Σάκη Σπανό κάτοικο της κοινότητας και Δημήτριο Ρούσο πρώην γραμματέα της κοινότητας.
