Η μάχη δόθηκε εναντίον των ναζιστικών γερμανικών δυνάμεων κατοχής που από
τον Απριλη του 1941, δυο χρόνια πριν, εισέβαλαν στην Ελλάδα και την κατέλαβαν, διορίζοντας
τις δικες τους προδοτικές κυβερνήσεις.
Η κύρια και μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση , το ΕΑΜ, ιδρύθηκε με την
πρωτοβουλία του ΚΚΕ που, αν και παράνομο, προσέφερε την οργανωτική και πολιτική
του εμπειρία και τα καλυτέρα παιδιά του σ’ αυτόν τον δύσκολο και γεμάτο
κινδύνους αγώνα κατά της ναζιστικής και φασιστικής κατοχής.
Στις αρχές του 1943 το αντάρτικο άρχισε να φουντώνει και οι επιθέσεις κατά
των κατοχικών δυνάμεων γινοντουσαν όλο και πιο πυκνές.
Είχαν ήδη γίνει κτυπήματα του ΕΛΑΣ στον Άγιο Δημήτριο και τη Μορνα.
Η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης –Αθήνας γινόταν όλο και πιο συχνά στόχος
των αντάρτικων επιθέσεων …Το γερμανικό επιτελείο αποφάσισε να αντιδράσει. Μετά
από τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των γιουγκοσλάβων ανταρτών στη Βοσνία,
μετέφεραν δυνάμεις τους στην Ελλάδα για να ξεκινήσουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις
και εδώ.
Τουλάχιστον 5000 γερμανοί στρατιώτες
με βαρύ οπλισμό και τη βοήθεια των γερμανοντυμενων Ελλήνων του Πουλου εξόρμησαν στην ορεινή
Πιερία. Ξεκίνησαν από την περιοχή Λαμίας –Δομοκού και μετά ήρθαν στην περιοχή
του Όλυμπου-Πιεριων , για να πάρει σειρά μετά το Βέρμιο.
Στις 16 του Απριλη του 1943 βομβάρδισαν το Λιτόχωρο, σκότωσαν κατοίκους και
έκαψαν σπίτια.
Η ΜΑΧΗ ΣΤΑ «ΤΑΧΝΙΣΤΑ»
Στις 18 του Απριλη του 1943 τα γερμανικά στρατεύματα
στρατοπεδευσαν στην Κάτω Μηλιά , ενώ οι αντάρτες του ΕΛΑΣ είχαν πιάσει τα γύρω υψώματα. Ο ΕΛΑΣ επιτίθεται και μπαίνει στο χωριό . Σκοτώνεται
ένας γερμανός αξιωματικός και μερικοί στρατιώτες. Η μάχη όμως είναι άνιση. Οι
αντάρτες υπερέχουν στον ανταρτοπόλεμο, υστερούν όμως σε μάχη εκ παρατάξεως με
έναν τακτικό , αριθμητικά υπέρτερο και καλυτέρα εξοπλισμένο, στρατό.
Το τμήμα του Παντελή Μυλωνά εγκλωβίζεται και παρά τον αντιπερισπασμό άλλων αντάρτικων
δυνάμεων πληρώνει βαρύ φόρο αίματος για την απελευθέρωση της πατρίδας.
Είκοσι οκτώ μαχητές του ΕΛΑΣ πέφτουν μαχόμενοι τον ξένο κατακτητή.
Οι δυνάμεις των γερμανών εξορμούν στα Πιερία και τον Όλυμπο .
Πίσω τους αφήνουν καμένη γη.
Δεκατέσσερα χωριά και ένα μοναστήρι του Όλυμπου και των Πιεριων πυρπολούνται
εν μέρει ή ολοκληρωτικά. Μεταξύ αυτών είναι και το Λιτόχωρο, η Λεπτοκαρυά , η Κάτω
Μηλιά , ο Άγιος Δημήτριος και το μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου.
Ο ΕΛΑΣ ελίσσεται και αποσύρεται προς την Πίνδο , με σκοπό να διατηρήσει τις
δυνάμεις του προς το παρόν και να επανέλθει αργότερα
Το γερμανικό επιτελείο δεν είχε αυταπάτες ότι θα ξεμπέρδευε τόσο εύκολα από
το αντιστασιακό και απελευθερωτικό κίνημα. Στόχος του ήταν να χτυπήσει βάσεις
ανταρτών, να εξασφαλιστούν προσωρινά οι μεταφορικοί άξονες που εξυπηρετούσαν το
γερμανικό στρατό, να τιμωρήσει τα χωριά και να τρομοκρατήσει τον άμαχο πληθυσμό
που ενίσχυαν τους αντάρτες και να παρασύρει Έλληνες στην συνεργασία μαζί του.
Η μάχη στα «Ταχνιστα» μπορεί να στοίχισε ακριβά στον ΕΛΑΣ , έδειξε όμως ότι
το ένοπλο αντιστασιακό κίνημα ήταν αποφασισμένο να αντιμετωπίσει στα ίσια τους γερμανούς
κατακτητές και τους συνεργάτες τους. Χάθηκε μια μάχη, κερδήθηκε όμως ο πόλεμος
της απελευθέρωσης δυο χρόνια μετά.
Ο ΕΛΑΣ συνέχισε την ένδοξη αγωνιστική παράδοση των ανυπότακτων κατοίκων της
περιοχής σε κάθε ξένη κατοχή και της έδωσε νέο νόημα και ποιότητα.
Η μάχη αυτή έχει περάσει στις πιο λαμπρές σελίδες της τοπικής ιστορίας,
έστω και αν η επίσημη ιστοριογραφία την αποσιωπά ή την υποβαθμιζει..
Η εκπαιδευτική κοινότητα έχει υποχρέωση να την αναδείξει , να την μελετήσει
και να διδάξει στη νέα γενιά το αγωνιστικό μήνυμα που στέλνουν τα 28 παλληκάρια
από τον τάφο τους.
ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ (παράρτημα Κατερίνης)
