Το ταλέντο δεν φτάνει. Η γνώση δεν αρκεί. Η ανάπτυξη των δυνατοτήτων των πολιτών μέσω σκληρής δουλειάς και εκπαίδευσης δεν φέρνει από μόνη της επιτυχία. Χρειάζεται ένα
γενικότερο θετικό περιβάλλον και κυρίως σωστή διοίκηση και συντονισμός.
Στην Βραζιλία η Εθνική Ελλάδος ποδοσφαίρου ήταν πλούσια σε ταλέντο και αξία. Θα μπορούσε να είναι πιο πλούσια, αλλά πολλά άξια παιδιά δεν πήγαν (Αθανασιάδης, Νίνης κ.λπ.) γιατί έπρεπε να συμμετέχουν κολλητοί (Γκέκας, Κατσουράνης κ.λπ.). Από αυτούς που πήγαν Βραζιλία δεν ήταν στο γήπεδο όλοι οι καλύτεροι. Και αυτοί που έπαιξαν είχαν την εντολή του ανεκδιήγητου Σάντος: Άμυνα, για να μην φάμε πολλά γκολ, γιόμες και προσευχές για να έχουμε τύχη.
Αυτός είναι ορισμός του συντηρητισμού που παράγει ανικανότητα, λαθεμένες επιλογές και αποτυχία: Κατ’αρχήν ο Σάντος πιστεύει ότι τα ξέρει όλα. Δεν ακούει, δεν βελτιώνεται. Προτιμάει την «ασφάλεια» του παλιού και των κολλητών (ΕΠΟ –μάνατζερ). Δεν αλλάζει, δεν ψάχνει για νέους ανθρώπους και μεθόδους. Δεν «βλέπει» το μέλλον, το εκρηκτικό ταλέντο, την προχωρημένη γνώση. Τα φοβάται. Εξ άλλου αν αναδειχθούν θα φανερώσουν την απελπιστική του ανεπάρκεια και θα τον καταπλακώσουν. Στην Βραζιλία όσοι άξιοι έπαιξαν σε κάποια διαστήματα αγνόησαν της συμβουλές του για άμυνα και «γιόμες» και ξεδίπλωσαν αρετές. Αυτό έδειξε πιο καθαρά το τίποτα του Σάντος. Και επειδή στο τελευταίο ματς κάτι έπρεπε να κάνει και να πει, εκνευρισμένος και ανεύθυνος, έβρισε τον διαιτητή αποβλήθηκε και έκανε δηλώσεις: «Φταίνε οι ποδοσφαιριστές που δεν με άκουγαν»!!!!
Βλέποντας σήμερα τα παιδιά που τόσο κοπιάζουν, που ξεχύνονται με ενθουσιασμό στις σπουδές και στην εκπαίδευση, που παίρνουν πτυχία, κάνουν διδακτορικά και μετά γίνονται σερβιτόροι ή ξενιτεύονται, σκέφτομαι ότι το φαινόμενο «Σάντος» καλά κρατεί. Θα μπορούσαν να στελεχώσουν και να αλλάξουν την Δημόσια Διοίκηση, τις κοινωνικές δομές, την δημόσια παραγωγικότητα στην ενέργεια, στις συγκοινωνίες, στις επικοινωνίες κ.λπ. Θα μπορούσαν με το κατάλληλο θεσμικό, χρηματοδοτικό και υποστηρικτικό περιβάλλον να συμβάλλουν για την ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό στις υψηλές τεχνολογίες, στον τουρισμό, στον πρωτογενή τομέα, στην έρευνα κ.λπ.
Δεν έχουν όμως τις ευκαιρίες. Οι «Σάντος» που διοικούν δίνουν σαφείς εντολές: Άμυνα, να πληρώσουμε τα δανεικά, να μην καταποντιστούμε. Δεν βλέπουν μπροστά, δεν μαθαίνουν νέα πράγματα, δεν τους ενδιαφέρει η πρωτοτυπία, ο νεωτερισμός. Δεν θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα, προτιμούν την ασφάλεια της ανεπάρκειάς τους και σε θέσεις ευθύνης βάζουν κολλητούς που κατά κανόνα είναι και ανεύθυνοι. Δεν σκέφτονται για νέες μεθόδους, νέους θεσμούς, που θα βάλει μπροστά πρωταγωνιστή τον δημιουργικό, ικανό και εργατικό πολίτη. Ξέρουν εξάλλου ότι μια εκρηκτική κατάσταση στην πρόοδο και στην ανάπτυξη θα αποκαλύψει την γύμνια τους και θα τους στείλει στο σπίτι τους.
Μπορούμε να απαλλαγούμε όμως από τους «Σάντος»; Και βέβαια μπορούμε. Αρκεί ο Γιώργος Σαμαράς, ο Ανδρέας Σάμαρης, τα παιδιά που σπουδάζουν, η νέα γενιά που ψάχνεται για καινούρια πράγματα στα χωράφια και στις τεχνολογίες, αρκεί όλοι αυτοί να παίξουν τη μπάλα που θέλουν και που ξέρουν. Ας τους βοηθήσουμε.
