Να αλλάξει ο νόμος περί ευθύνης υπουργών;
Συνέντευξη του Χάρη Τζαμακλή στην εφημερίδα «DOCUMENTO» (25/2/2018)
1. Ποια
η άποψή σας για το καθεστώς που διέπει την ευθύνη των υπουργών βάσει του άρθρου
86 του Συντάγματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε από τη συνταγματική αναθεώρηση του
2001 με κύριο εμπνευστή τον Ευάγγελο Βενιζέλο; Τι θα αλλάζατε, τι θα
διατηρούσατε;
Το διέπον την (ποινική) ευθύνη των υπουργών
νοµοθετικό πλαίσιο, δηλαδή το άρθρο 86 του ισχύοντος Συντάγµατος και ο ν.
3126/2003, αποδεικνύεται ανεπαρκές στις περισσότερες των περιπτώσεων. Η
πραγµατικότητα αυτή συγκρούεται µε το κοινό περί δικαίου αίσθηµα των πολιτών
και προκαλεί ρωγµές στο πολιτικό σύστημα, οι οποίες έχουν άµεση αντανάκλαση
στην οµαλή λειτουργία των θεσµών του κοινοβουλευτικού πολιτεύµατος. Το πρώτο που χρήζει αναθεώρησης είναι η
συντοµότατη αποσβεστική προθεσµία. Αυτή η προθεσµία, συγκρινόµενη µε τις
κοινές παραγραφές του Ποινικού Κώδικα, είναι προκλητική και προσκρούει σε άλλες
συνταγµατικές διατάξεις. Οµοίως, πρέπει να επανεξεταστεί αν η ίδια η Βουλή
πρέπει ή όχι να εµπλέκεται στη διαδικασία ή αν αρκεί η εµπλοκή µόνο της
δικαστικής εξουσίας.
2.
Θεωρείτε δικαιολογημένη την κοινωνική αγανάκτηση που προκαλεί η αποσβεστική
προθεσμία που προβλέπεται στο σύνταγμα;
Ναι, είναι δικαιολογηµένη η αγανάκτηση της
κοινωνίας. Πέρα από τη σύγκρουση µε το κοινό περί δικαίου αίσθηµα, η
φτωχοποίηση µεγάλων στρωµάτων της κοινωνίας εντείνει τα αισθήµατα οργής και
αγανάκτησης, γεγονός που µπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες για την ίδια τη δηµοκρατία
και τους θεσµούς της.
3.
Αποτελεί λύση να δικάζονται οι πολιτικοί όπως ακριβώς και οι απλοί πολίτες;
Η ενασχόληση µε τα κοινά είναι εθελοντική. Το Σύνταγµα
στηρίζεται στην αρχή της ισότητας των πολιτών. Ενδεχοµένως αυτή η αποσβεστική
προθεσµία να αποτελεί και «κίνητρο» για τέλεση αδικηµάτων, υπό την έννοια ότι ο
τελών αδίκηµα να θεωρεί ότι έχει πολλές πιθανότητες να µείνει ατιµώρητος.
Εποµένως, υπό τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις αποτελεί αναγκαιότητα να
δικάζονται οι πολιτικοί όπως ακριβώς και οι απλοί πολίτες.
4.
Μήπως ο νόμος και οι σχετικές διατάξεις του συντάγματος για την ευθύνη των
υπουργών είναι μέσο αυτοπροστασίας του πολιτικού συστήματος;
Το πολιτικό σύστηµα µπορεί και πρέπει να
αυτοπροστατευτεί, θέτοντας κανόνες ηθικότερης διακυβέρνησης, επιµελέστερης
επιλογής προσώπων κ.λπ. Η υπηρέτηση του δηµόσιου συµφέροντος από θέσεις
αυξηµένης ευθύνης δεν µπορεί να τείνει στην εξυπηρέτηση ιδίων συµφερόντων
–οικονοµικών και άλλων– αυτών που το υπηρετούν. Η πολιτική δεν είναι επάγγελµα
και όσοι την αντιλαµβάνονται έτσι είναι αχρείαστοι. Θα συνιστούσε αναγκαία
µεταρρύθµιση η αποδοχή της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ στη συνταγµατική αναθεώρηση που
αφορά τον περιορισµό της θητείας των βουλευτών σε δύο βουλευτικές περιόδους
αντί για απεριόριστες. Σε ό,τι αφορά το ερώτηµά σας, αν ανακαλέσουµε στη µνήµη
µας το γεγονός ότι η αναθεώρηση του Συντάγµατος το έτος 2001 χαρακτηρίστηκε
συναινετική, ψηφισθείσα από 268 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της Ν∆, πιθανόν οι
σχετικές δια- τάξεις να ενείχαν και το στοιχείο της αυτοπροστασίας του –τότε–
πολιτικού συστήµατος.
