Πως δημιουργείται & πως χάνεται το χρήμα…
Τα ποσά των χρημάτων που δανείζουν οι Τράπεζες δεν προέρχονται από κάπου αόριστα, δεν γεννιούνται στο εθνικό
νομισματοκοπείο, όπως νομίζουν ίσως οι περισσότεροι η κάπου στις Βρυξέλλες, αλλά δημιουργούνται “μαγικά” από τις ίδιες τις Εμπορικές Τράπεζες μέσω της διαδικασίας της έγκρισης δανείων, της πίστωσης και της χρέωσης του δανειολήπτη. Εν ολίγοις, το χρέος γεννά χρήμα.
Το μόνο που χρειάζεται το τραπεζικό σύστημα για να καλύψει τους ισολογισμούς του, είναι εγγυήσεις για τον δανεισμό, εμπράγματες η μη. Ουσιαστικά το σύγχρονο τραπεζικό σύστημα δημιουργεί χρήματα απ’ το τίποτα.
Παράδειγμα:
Εστω ότι η επιχείρηση Χ ζητά απο την εμπορική τράπεζα Ψ ένα δάνειο των 100.000 ευρώ. Η τράπεζα την δανείζει, αρκεί το ποσό αυτό να βρίσκεται εντός πλαισίου των κεφαλαίων στα υπέρ του ελαχίστου αποθεματικά της, που καθορίζονται από τους κανόνες της κεντρικής τράπεζας. Η εμπορική τράπεζα λοιπόν παρέχει το δάνειο και εμφανίζει στο λογαριασμό κατάθεσης της επιχείρησης Χ, 100.000 ευρώ.
Σε αντάλλαγμα η τράπεζα παίρνει την υπόσχεση της επιχείρησης μέσω εμπράγματων υποθηκών η επιχειρησιακών σχεδίων για εγγυήσεις, ότι θα αποπληρώσει τις 100.000 στο μέλλον μαζί με το επιτόκιο. Αυτή την “υπόσχεση” πληρωμής η τράπεζα την καταχωρεί στο ενεργητικό του ισολογισμού της σαν Δάνειο. Η τράπεζα μόλις δημιούργησε νέο χρήμα & θα το αποσύρει σταδιακά μόλις το δάνειο αποπληρωθεί.
Μετέτρεψε κάτι που δεν ήταν χρήμα, την υποχρέωση δηλαδή αποπληρωμής ενός δανείου, σε καταθέσεις ενός πελάτη της με μια απλή λογιστική εγγραφή. Το χρήμα όμως αυτό υποτίθεται ότι ανακυκλώνεται στην αγορά με πολλαπλά οφέλη.
Η τράπεζα Ψ βέβαια θα πρέπει να είναι προσεκτική, έτσι ώστε τα αποθεματικά της που είναι υποχρεωμένη να κρατάει από ένα ορισμένο ποσοστό των καταθέσεών της, να μη γίνουν αρνητικά για μεγάλο χρονικό διάστημα.
(Σ’αυτό το σημείο βρίσκονται οι Ελληνικές τράπεζες τώρα & το έχουν ξεπεράσει, αφού δεν μιλάμε απλά για αποθεματικά αλλά για επισφαλείς απαιτήσεις-δάνεια που φθάνουν πλέον το ένα τρίτο των κεφαλαίων τους που βρίσκονται στη στήλη παθητικό & καθαρή θέση. Το πως & το γιατί τα γνωρίζουμε όλοι λίγο πολύ.)
Το χρέος αυτό επιβαρύνεται με τόκους. Αν η τράπεζα δεν μπορέσει να αντιστρέψει την κατάσταση γρήγορα, το χρέος δεν θα μπορεί να αποπληρωθεί και η τράπεζα θα χρειαστεί:
α) η να προβεί σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς,
β) η να προχωρήσει άμεσα σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου,
γ) η κατά το ευρωπαικό κακέκτυπο σε λύσεις bail in & bail out (κρατική επιβάρυνση),
δ) η να χωριστεί σε good & bad bank όπου στη δεύτερη περίπτωση, το κράτος πάλι επωμίζεται τη ζημιά,
ε) η να χρεοκοπήσει, & τα περί εξασφαλισμένων καταθέσεων μέχρι ύψους 100.000 ευρώ, είναι μάλλον μια αστεία ιστορία που εφευρέθηκε για το μίνιμουμ της τραπεζικής πίστης.
α) η να προβεί σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς,
β) η να προχωρήσει άμεσα σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου,
γ) η κατά το ευρωπαικό κακέκτυπο σε λύσεις bail in & bail out (κρατική επιβάρυνση),
δ) η να χωριστεί σε good & bad bank όπου στη δεύτερη περίπτωση, το κράτος πάλι επωμίζεται τη ζημιά,
ε) η να χρεοκοπήσει, & τα περί εξασφαλισμένων καταθέσεων μέχρι ύψους 100.000 ευρώ, είναι μάλλον μια αστεία ιστορία που εφευρέθηκε για το μίνιμουμ της τραπεζικής πίστης.
Η όλη διαδικασία δημιουργίας χρήματος είναι το πιο εκπληκτικό ταχυδακτυλουργικό τέχνασμα ever.
Το δύσκολο είναι να κρατηθούν ισορροπίες, να αποφευχθούν λαμογιές για χάρη “ημετέρων” να προβλεφθούν επερχόμενες υφεσιακές καταστάσεις που λειτουργούν ως πτωτικά σπιραλ για όλους & να αποφευχθούν επικίνδυνες επενδύσεις σε χρηματοοικονομικά σκουπίδια για δήθεν γρήγορο κέρδος, που τελικά αποφέρει μόνο ζημιές.
Στο τελευταίο οφείλεται η πρόσφατη παγκόσμια κρίση, που κάθε άλλο παρά τελείωσε, όσο οι σκελετοί στα ντουλάπια των τραπεζών παραμένουν.
