Διαταραχές περιόδου: τι τις προκαλεί;

Ξέρετε πότε άρχισε η τελευταία σας περίοδο ή πόσες μέρες διήρκεσε; Αν όχι, ίσως είναι ώρα να αρχίσετε να προσέχετε τον έμμηνο κύκλο σας, γιατί η

καταγραφή του θα σας βοηθήσει αφενός να καταλάβετε τι είναι φυσιολογικό για εσάς, αφετέρου  να αναγνωρίσετε τυχόν σημαντικές αλλαγές που θα μπορούσαν να σημαίνουν κάτι σοβαρό.

Η έμμηνος ρύση (ή εμμηνόρροια ή περίοδος) είναι αποτέλεσμα της πολύπλοκης αλληλεπίδρασης πολλών παραγόντων, άλλοι από τους οποίους πηγάζουν από τον ίδιο τον οργανισμό (π.χ. κεντρικό νευρικό σύστημα, ωοθήκες, μήτρα) και άλλοι είναι εξωγενείς.

Οι περισσότερες γυναίκες έχουν εμμηνόρροια για τέσσερις έως επτά ημέρες κάθε 28 ημέρες (έμμηνος κύκλος), αν και σε γενικές γραμμές θεωρούνται φυσιολογικοί οι κύκλοι από 21 έως 35 ημέρες.

Ωστόσο στο τουλάχιστον 30% των κοριτσιών και των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας παρατηρείται διαταραχή του εμμήνου κύκλου από καιρό σε καιρό, με αποτέλεσμα είτε να έχουν έμμηνο ρύση νωρίτερα ή αργότερα από το αναμενόμενο, είτε να «χάνουν» μία ή περισσότερες περιόδους, να έχει η εμμηνόρροια διάρκεια μικρότερη ή μεγαλύτερη από το σύνηθες, να αλλάζει η ποσότητα ή ακόμα και το χρώμα του αίματος κ.λπ.

Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτού του είδους οι διαταραχές δεν οφείλονται σε κάτι σοβαρό, αλλά μερικές φορές είναι απαραίτητο να γίνει λεπτομερής διερεύνηση γιατί πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα.

Ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life-ΙΑΣΩ (www.gynecologie.gr), εξηγεί ποιες είναι οι πιο χαρακτηριστικές διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές αιτίες τους και πότε πρέπει μια γυναίκα να απευθυνθεί στον γιατρό.

Τί εννοούμε όταν λέμε διαταραχή του κύκλου;

Η διαταραχή του κύκλου σημαίνει μία σειρά από διαφορετικά συμπτώματα ή καταστάσεις που μπορεί να συνυπάρχουν. Έτσι, μιλάμε για διαταραχή του κύκλου όταν:

* Η εμμηνόρροια εμφανίζεται νωρίτερα από τις 21 ημέρες ή αργότερα από τις 35 ημέρες.

* Η γυναίκα χάνει τρεις ή περισσότερες περιόδους στη σειρά, χωρίς να είναι έγκυος, να θηλάζει ή να έχει μπει στην κλιμακτήριο (η κατάσταση αυτή λέγεται αμηνόρροια).

* Η εμμηνόρροια είναι πολύ πιο έντονη ή πολύ πιο μικρή από το σύνηθες.

* Η εμμηνόρροια διαρκεί επί περισσότερο από επτά ημέρες.

* Η περίοδος συνοδεύεται από πόνο, κράμπες, ναυτία ή έμετο (η κατάσταση αυτή λέγεται δυσμηνόρροια).

* Η γυναίκα έχει αιμορραγία ή κηλίδες αίματος μεταξύ των εμμήνων ρύσεων, μετά την εμμηνόπαυση ή μετά το σεξ.

Τί μπορεί να προκαλέσει αυτού του είδους τις διαταραχές;

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να έχουν πολλές και διαφορετικές αιτίες, άλλοτε  αθώες και άλλοτε σοβαρές, που κυμαίνονται από μία εγκυμοσύνη ή ορμονικές διαταραχές έως λοιμώξεις, κακοήθειες, νοσήματα, τραυματισμούς και λήψη ορισμένων φαρμάκων.

Πολύ συνηθισμένες αιτίες είναι το έντονο στρες και παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η απώλεια πολλών κιλών, οι ακραίες δίαιτες, η υπερβολικά έντονη γυμναστική (η αμηνόρροια είναι πολύ συχνή στις αθλήτριες που προπονούνται καθημερινά και σκληρά), μία ασθένεια και οτιδήποτε άλλο διαταράξει τη ρουτίνα της γυναίκας.

Ρόλο μπορεί να παίξει και η έναρξη ή η διακοπή της λήψης αντισυλληπτικών (μερικές γυναίκες χρειάζονται έως και έξι μήνες μετά τη διακοπή έως ότου σταθεροποιηθεί ο κύκλος τους), καθώς και ιατρικά προβλήματα όπως τα ινομυώματα και οι πολύποδες της μήτρας, η ενδομητρίωση, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης και οι διαταραχές πρόσληψης τροφής (νευρογενής ανορεξία και βουλιμία).

Άλλες πιθανές αιτίες είναι η λήψη στεροειδών ή αντιπηκτικών φαρμάκων, οι αιμορραγικές διαταραχές, τα νοσήματα του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός), οι διαταραχές της υπόφυσης του εγκεφάλου που επηρεάζουν την ορμονική ισορροπία του οργανισμού ή ακόμα και οι καρκινικοί όγκοι των ωοθηκών, του ενδομητρίου και του τραχήλου της μήτρας.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η αξιολόγηση στην οποία θα υποβληθεί η γυναίκα εξαρτάται από την ηλικία της, τη διάρκεια της διαταραχής της εμμήνου ρύσεως, το ιατρικό ιστορικό της (ο γιατρός πρέπει να ενημερωθεί για το τι έχει αλλάξει στον έμμηνο κύκλο και την εμμηνόρροια και αν υπάρχουν πρόσθετα συμπτώματα) και τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης.

Οι πρώτες εξετάσεις που συνιστώνται συνήθως είναι υπερηχογραφικός έλεγχος και τεστ Παπανικολάου. Ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις, όπως αιματολογικές (για να αποκλείσει π.χ. το ενδεχόμενο αναιμίας και άλλων ιατρικών διαταραχών), καλλιέργεια κολπικού επιχρίσματος (για να αποκλείσει το ενδεχόμενο λοίμωξης), βιοψία ενδομητρίου (μπορεί να διαγνώσει την ενδομητρίωση, τις ορμονικές διαταραχές ή να εντοπίσει καρκινικά κύτταρα) κ.λπ.

Πότε πρέπει να απευθυνθεί η γυναίκα στον γιατρό;

Συνήθως συνιστάται να ζητηθεί συμβουλή από τον γυναικολόγο ιατρό όταν η γυναίκα έχει οποιοδήποτε από τα συμπτώματα που ακολουθούν:

* Πονάει πολύ στη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως ή μεταξύ των περιόδων.

* Έχει ασυνήθιστα έντονη αιμορραγία (χρειάσθηκε να αλλάξει σερβιέτα ή ταμπόν κάθε ώρα και επί 2 ή 3 συνεχόμενες ώρες) ή αποβάλλει ασυνήθιστα μεγάλα πήγματα αίματος.

* Έχει μη φυσιολογικό κολπικό έκκριμα ή έκκριμα που μυρίζει άσχημα.

* Αναπτύξει υψηλό πυρετό.

* Η περίοδός της διαρκεί περισσότερο από επτά ημέρες.

* Έχει κολπική αιμορραγία ή κηλίδες μεταξύ των περιόδων ή μετά την κλιμακτήριο.

* Η περίοδός της έχει γίνει πολύ ακανόνιστη, ενώ έως πρότινος είχε ομαλό έμμηνο κύκλο.

* Έχει ναυτία ή έμετο στη διάρκεια της εμμηνόρροιας.

* Έχει συμπτώματα συνδρόμου τοξικού σοκ, όπως πυρετό πάνω από 38,8 βαθμούς Κελσίου, έμετο, διάρροια, τάση λιποθυμίας ή ίλιγγο. Το σύνδρομο αυτό είναι μία σπάνια εκδήλωση έπειτα από μόλυνση και έχει παρατηρηθεί σε μερικές γυναίκες οι οποίες, για παράδειγμα, φορούσαν το ίδιο ταμπόν επί πολύ περισσότερες ώρες απ’ όσο έπρεπε.

Εξυπακούεται ότι η γυναίκα θα επισκεφτεί τον γιατρό και αν υποψιάζεται ότι είναι έγκυος και γι’ αυτό έχει διαταραχή της περιόδου της.

Σε ό,τι αφορά στη θεραπεία, αυτή θα εξαρτηθεί από την υποκείμενη αιτία που τυχόν θα ανευρεθεί.