Ώρα 11.15. Η πλατεία του Ολύμπιον γεμάτη κατά τα τρία τέταρτα. Ώρα 11.20. Η πλατεία του Ολύμπιον γεμάτη. Ώρα 11.30. Γεμάτος ο α΄ εξώστης. Ώρα 11.45. Γεμάτος και ο β΄ εξώστης. Ηλικίες: 20 (-), 70 (+). Και ο κύριος Ράμφος ξεκινά.
«Αν κάτι επιβάλλεται στην παρούσα κοινωνικοοικονομική κατάσταση, όπου το ζητούμενο είναι η διαφάνεια, με την έννοια της συνειδητοποίησης όσων συμβαίνουν, αυτό δεν είναι η ύπαρξη βιολογικών ανθρώπων, αλλά ενεργών υποκειμένων, δηλαδή πολιτών. Στο μέτρο λοιπόν που οι πολίτες δραστηριοποιούνται για να καλλιεργήσουν τη διαφάνεια, μπορούμε να καταλάβουμε τα πράγματα με τρόπο πιο γόνιμο. Καλούμαστε, συνεπώς, να αντιληφθούμε την πολιτική [στο σημείο αυτό ο επίμονος φωτογράφος μάλλον, ή σίγουρα, άρχισε να εκνευρίζει τον (αμφιλεγόμενο) φιλόσοφο] στη βάση όχι μόνο ανθρώπων που ενεργούν και συμμορφώνονται με διαδικασίες συγκεκριμένες, όπως, για παράδειγμα, με τους θεσμούς, αλλά ανθρώπων που συναιρούν θεσμούς και συναισθήματα. Το ασυναίρετο αυτών των δύο στοιχείων συνιστά την κρίση των πολιτευμάτων».
Εξειδικεύοντας την έννοια «συναισθήματα», ο κύριος Ράμφος σημείωσε ότι εκεί που πρέπει να επικεντρωθεί η προσοχή μας είναι στο πολιτικό σχήμα που τα συνδέει, δηλαδή «στα σύμβολα της πολιτικής ζωής. Όταν καταστρατηγούνται αυτά τα σύμβολα, διαλύονται, παίρνουν μια αρνητική τροπή που οδηγεί σε όλες αυτές τις κρίσεις που βιώσαμε τις τελευταίες δεκαετίες. Άρα, οφείλουμε μια καινούργια ματιά, δηλαδή: Πρέπει να αλλάξουμε εμείς για να βγούμε από την κρίση». Ως παράδειγμα καταστρατήγησης αυτών των συμβόλων, ο κύριος Ράμφος ανέφερε το παράδειγμα των Αγανακτισμένων, όπου οι διαμαρτυρίες δεν κατευθύνονταν προς τους πολιτικούς τόσο, όσο, και κυρίως, προς τα σύμβολα που αυτοί εκπροσωπούσαν (“Να καεί/να καεί/το μπ@@@ η βουλή”)».
ramfos_2
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν κλονίζονται αυτοί οι θεσμοί. «Το παράδειγμα του κυρίου Σώρρα είναι ενδεικτικό», ανέφερε ο ομιλητής, «όχι ωστόσο με την έννοια της εμφάνισης ενός ανθρώπου-σωτήρα, όσο με την έννοια της εμπιστοσύνης που επέδειξαν προς το πρόσωπό του οι πολίτες». «Κάπως έτσι φτάνουμε», επεσήμανε ο κύριος Ράμφος, σε αυτό που ονομάζουμε «παραισθητικό παραλήρημα”, δηλαδή σε μία κατάσταση κατά την οποία το κενό της επιθυμητής ευχαριστήσεως δεν βρίσκει αντίστοιχο στην πραγματικότητα, οπότε, στη σύγκρουση μεταξύ επιθυμίας και πραγματικότητος, διαμορφώνεται ένα στοιχείο ανισορροπίας, με άλλα λόγια ένα στοιχείο παραισθητικού παραληρήματος».
Σημαντικότερο στοιχείο κατά τον κύριο Ράμφο είναι ότι αυτή η ανισορροπία «εκφράζεται με τη μορφή προσφοράς ταυτότητος: με τη μορφή δηλαδή ενός ανθρώπου ο οποίος εμφανίζεται ως σωτήρας και στον οποίο οι πολίτες εναποθέτουν την εμπιστοσύνη τους. Αν δεν το καταλάβουμε αυτό, δεν πρόκειται να κάνουμε τίποτα: Αν η προσφορά ταυτότητας μοιράζεται αφειδώς, τότε προκύπτει η κοινωνική διαίρεση. Κατά αυτόν τον τρόπο η πόλη μεταβάλλεται σε ζούγκλα».
Ιδιαίτερα ο κύριος Ράμφος στάθηκε στο ολέθριο σφάλμα που διαπράττουν οι Έλληνες αιώνες τώρα. Και αυτό ακριβώς το σφάλμα συνίσταται στον υπερτονισμό της μοναδικότητάς μας ως έθνους. «Προσοχή όμως», επεσήμανε ο ομιλητής: «Στον υπερτονισμό της μοναδικότητάς μας, και όχι της ιδιαιτερότητάς μας, καθότι κάθε λαός φέρει το στοιχείο μιας ιδιαιτερότητας εγγεγραμμένης στο ιστορικό της σώμα. Το να επιμένουμε όμως σε προτάσεις όπως “Όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, εσείς τρώγατε βελανίδια”, καταδεικνύει τον βαθμό της ψύχωσης που μας διακατέχει, ψύχωση η οποία ενδεχομένως να χρίζει ψυχιατρικής εξέτασης».
Τι λοιπόν πρέπει να γίνει; «Δεν βρίσκεις φως; Να το φτιάξεις», ήταν η απάντηση του κυρίου Ράμφου. Απάντηση ταυτόσημη με τον τίτλο της διάλεξης, όπως, έπειτα από μιάμιση ώρα, αντελήφθη το πολυπληθές κοινό, το οποίο, έπειτα από την υποβολή ερωτήσεων, διαλύθηκε ησύχως.
Η διάλεξη του κυρίου Ράμφου δόθηκε με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Πολιτική από στόμα σε στόμα». Την εκδήλωση διοργάνωσαν ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος και οι εκδόσεις Αρμός.