Πρ. Παυλόπουλος: «Καθοριστική η βοήθεια των κατοίκων της Χαλάστρας στον ελληνικό στρατό για την έκβαση του α’ βαλκανικού πολέμου»
Οι δηλώσεις κατά τις εκδηλώσεις των Ελευθερίων της Χαλάστρας και την ανακήρυξή του προέδρου της Δημοκρατίας ως επίτιμου δημότη του Δήμου Δέλτα.
Με λαμπρότητα που αρμόζει στη σημασία των ιστορικών γεγονότων γιορτάστηκαν το Σάββατο τα Ελευθέρια της Χαλάστρας, με την παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλου. Ο Δήμαρχος Ευθύμιος Φωτόπουλος τον υποδέχθηκε στις 10.30 και μετά την απόδοση τιμών από το άγημα του Γ’ Σώματος Στρατού μετέβησαν στην Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Χαλάστρα, όπου τελέστηκε πανηγυρική Δοξολογία χοροστατούντος του Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος και με την παρουσία του Μητροπολίτη Νεαπόλεως – Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα.
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετέβη στο νεοαναγερθέν μνημείο προς τιμήν των κατοίκων της Κουλιακιάς (Χαλάστρας) «οι οποίοι με πρωτεργάτη το Γιώργη Νταλιγκάρη στις 22 και 23 Οκτωβρίου 1912 κατασκεύασαν γέφυρες για να διαβεί ο ελληνικός στρατός τον Αξιό ποταμό και να εισέλθει πρώτος στη Θεσσαλονίκη ως απελευθερωτής», όπου κατά την τελετή αποκάλυψης της αναθηματικής στήλης κατέθεσε στεφάνι. Στη συνέχεια παρακολούθησε παρέλαση των σχολείων της Χαλάστρας (1ο, 2ο και 3ο Δημοτικό, Γυμνάσιο, ΓΕΛ και ΕΠΑΛ Χαλάστρας), του 1ου Συστήματος Προσκόπων, του Χορευτικού Τμήματος του Κοινωνικού και Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Δέλτα, του Συλλόγου Πολιτισμού και Δράσεων «Η Χαλάστρα», οι αθλητικοί σύλλογοι καράτε Shotokan Χαλάστρας και καράτε Shotokan "Παρμενίων".
Στη δήλωσή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε τα εξής: «Τιμούμε σήμερα τη μνήμη των ηρωικών κατοίκων της Χαλάστρας, που με τον πατριωτισμό τους, την αποφασιστικότητά τους και την ανεπανάληπτη επινοητικότητά τους κατάφεραν, στο διήμερο της 22ας και της 23ης Οκτωβρίου 1912, να δαμάσουν κι αυτά ακόμα τα στοιχεία της φύσης, δηλαδή τα νερά του ορμητικού Αξιού ποταμού, κατασκευάζοντας εκ των ενόντων γέφυρες, προκειμένου να διευκολύνουν την προέλαση του Ελληνικού Στρατού προς την Θεσσαλονίκη, την οποία αυτός, τελικώς, εγκαίρως απελευθέρωσε. Το παράδειγμά τους μας διδάσκει, μέσα σ’ αυτήν την οδυνηρή κρίση που μαστίζει τον τόπο και τον Λαό μας, ότι οφείλουμε να υπηρετούμε το Εθνικό Συμφέρον και να χαράζουμε το μέλλον μας ενωμένοι, ανυποχώρητοι κι έχοντας πλήρη επίγνωση του χρέους μας έναντι του Έθνους και της Πατρίδας».
Νωρίτερα, ο Δήμαρχος Δέλτα καλωσόρισε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και μεταξύ άλλων τόνισε: «Η γεφύρωση του Αξιού αποδεικνύεται όχι μόνο από προφορικές μαρτυρίες αλλά και από τα έγγραφα του ελληνικού στρατού. Η σημασία του συγκεκριμένου γεγονότος είναι εξαιρετικά μεγάλη, δεδομένης: α) της αδυναμίας των γεφυροσκευών του στρατού να είναι στην κατάλληλη θέση την κρίσιμη στιγμή, β) της απειλής του βουλγαρικού στρατού να εισέλθει πριν τον ελληνικό στρατό στη Θεσσαλονίκη και γ) του επακόλουθου κινδύνου να καταστεί ο Αξιός ποταμός το σύνορο του ελληνικού κράτους. Το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός της Χαλάστρας δεν έχει μάχη, δεν έχει αίμα, δεν έχει πεσόντες, δεν έχει στρατιώτες καν. Όμως έχει απλούς πολίτες. Έχει ανιδιοτελή προσφορά. Έχει ψυχή. Έχει καθήκον. Έχει Ελλάδα! Είναι μια ιστορία που ενώνει! Είναι μια ιστορία που δείχνει τι θα πει ‘‘πάνω απ’ όλα η πατρίδα’’, ‘‘πάνω απ’ όλα η ελευθερία’’. ‘‘Πάνω απ’ όλα οι αρχές και τα ιδανικά’’». Ο κ. Φωτόπουλος έκλεισε με τα λόγια του Νίκου Καζαντζάκη «γιατί το μεγάλο χρέος της πατρίδας μας δεν είναι οικονομικό, αλλά αφορά αρχές και αξίες: ‘‘Το πρώτο σου χρέος, εχτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει’’».
Κατά την εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας στο χώρο του μνημείου, ο πρώην Δήμαρχος κ. Γρ. Χαντές είπε, μεταξύ άλλων: «Η παρουσία σας σήμερα στον τόπο μας, επικυρώνει με τον εγκυρότερο τρόπο αλλά και αποκαλύπτει ευρύτερα ένα γεγονός, το οποίο χρόνια αναμένει την ιστορική δικαίωση του. Λαμπρύνετε με την επίσκεψης σας πολλούς πανελλήνια γνωστούς τόπους αγώνων και θυσιών. Το γεγονός ότι αποδεχθήκατε την πρόσκληση του Δημάρχου μας, να επισκεφθείτε και να προσδώσετε την προσήκουσα τιμή και σ’ ένα ιστορικό γεγονός, το οποίο αφορά στην περιοχή μας, αποδεικνύει το ενδιαφέρον σας και την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδετε σε γεγονότα σημαντικά μεν για την πορεία της Μακεδονίας, αλλά όχι καθιερωμένα στην συλλογική συνείδηση. Γι’ αυτό ομολογώ ότι με αισθήματα χαράς, τιμής, ευγνωμοσύνης και σεβασμού υποδεχόμαστε για πρώτη φορά στα Ελευθέρια της Χαλάστρας τον πρώτο πολίτη της πατρίδας μας, τα αισθήματα αυτά είναι γνήσια και αληθινά και όχι τυπικά σημεία προσφώνησης του ύπατου αξιώματος».
Επίτιμος Δημότης Δήμου Δέλτα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Μετά την παρέλαση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετέβη στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου (στο συνεδριακό Κέντρο Σίνδου) όπου πραγματοποιήθηκε η τελετή ανακήρυξης του σε Επίτιμο Δημότη Δήμου Δέλτα. Κατά την είσοδό του ξεναγήθηκε από τον διευθυντή του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα κ. Β. Νικόλτσιο στις εκθέσεις «Η Ευζωνική Στολή» - συλλογή Α. και Λ. Χαΐτογλου και «Η Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων» από το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Μάλιστα, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας επιδείχθηκε προθήκη με το ρολόι και τα παράσημα του Ελβετού Antoine Bic (παρουσία του εγγονού του!), μηχανοδηγού του τρένου που μετέφερε τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο από τη Σίνδο στη Θεσσαλονίκη, το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1912, όπου ύψωσε την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο μετά από 500 χρόνια οθωμανικού ζυγού.
Στο λόγο του ο Δήμαρχος κ. Ευθ. Φωτόπουλος τόνισε μεταξύ άλλων: «Η σημερινή σας παρουσία, κύριε Πρόεδρε, στο Δήμο Δέλτα είναι ένα μήνυμα αναγνώρισης της προσφοράς του κάθε ανώνυμου πολίτη στην πατρίδα, μήνυμα διαχρονικό και πάντοτε επίκαιρο. Αλλά και προτροπή προς κάθε πολίτη να γνωρίσει την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του, του τόπου όπου ζει, των ανθρώπων αυτού του τόπου. Ιστορίες που το άθροισμά τους ορίζει την εθνική μας υπερηφάνεια. Θέλω να σας ευχαριστήσω από καρδιάς για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο Δήμο Δέλτα. Έναν τόπο με ιστορία μακραίωνη. Με προσφορά σε όλους τους εθνικούς αγώνες. Με προσφορά στην εθνική οικονομία. Με προσφορά στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας. Έναν τόπο που, δυστυχώς, κατά τις τελευταίες δεκαετίες δεν αντιμετωπίστηκε από την τοπική και κεντρική πολιτική όπως του άρμοζε».
Στη συνέχεια, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Μ. Δημοπούλου ανέγνωσε το ομόφωνο ψήφισμα ανακήρυξης σε Επίτιμο Δημότη του Προέδρου της Δημοκρατίας «για την ενεργό και δυναμική του δράση στο στίβο της συλλογικής ζωής, για τη συνέπεια και το ήθος του ως Κοινοβουλευτικού Ανδρός και διαπρεπούς Καθηγητού του Δικαίου, ως αναγνώριση της μεγάλης προσφοράς του στην Επιστήμη και το Δημόσιο Βίο της πατρίδος μας καθώς και ως έκφραση ευχαριστιών για την επίσκεψή του αυτή και την παρουσία του στις εκδηλώσεις α) τιμής στην προσφορά των κατοίκων της Χαλάστρας (Κουλιακιάς) προς την Πατρίδα στις 22-23 Οκτωβρίου 1912, οι οποίοι με νου και ψυχή κατασκεύασαν γέφυρες στον πλημμυρισμένο Αξιό ποταμό για να διαβεί ο Ελληνικός Στρατός και να εισέλθει πρώτος ως απελευθερωτής στη Θεσσαλονίκη και β) για τη συμβολή της Σίνδου ως πεδίου κρίσιμων διαπραγματεύσεων για την παράδοση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους στους Έλληνες στις 26 Οκτωβρίου 1912».
Στην αντιφώνησή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλος τόνισε μεταξύ άλλων: «Ο εξαιρετικά τιμητικός τίτλος του Επίτιμου Δημότη του Δήμου Δέλτα, ο οποίος απονέμεται όχι βεβαίως στο πρόσωπό μου αλλά στον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας, θα με συνοδεύει εφεξής ως βαρύ εθνικό χρέος υπηρέτησης, χωρίς κανένα συμβιβασμό, των παρακαταθηκών της εθνικής προσφοράς των κατοίκων της Χαλάστρας στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912, όπως και των διαχρονικών αγώνων τους για την υπεράσπιση της Ελληνικότητας της Μακεδονίας μας. Η βοήθεια που προσέφεραν τότε οι ηρωικοί κάτοικοι της Χαλάστρας στον Ελληνικό Στρατό, προκειμένου να μην καθυστερήσει η, τεράστιας στρατηγικής σημασίας, προέλασή του προς την Θεσσαλονίκη, υπήρξε καθοριστική για την έκβαση του πολέμου αλλά και τη μονιμότερη διαμόρφωση του γεωπολιτικού χάρτη των Βαλκανίων».
Τέλος, ο Δήμαρχος Δέλτα επέδωσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως δώρο ξιφολόγχη οθωμανικού Μάουζερ, μοντέλο 1903, κειμήλιο Βαλκανικών Πολέμων.
Την κυβέρνηση στις εκδηλώσεις εκπροσώπησε ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργό Τέρενς Κουίκ, ενώ τον Πρόεδρο της Βουλής ο βουλευτής Σ. Φάμελλος. Παρόντες ήταν επίσης, οι βουλευτές Γ. Αρβανιτίδης, Θ. Καράογλου, Σ. Αναστασιάδης, Αθ. Βαρδαλής, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απ. Τζιτζικώστας, ο Διοικητής της Γ’ Σώματος Στρατού Αλκ. Στεφανής, ο Γενικός Επιθεωρητής Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος Μ. Καραμαλάκης, ο Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Θεσσαλονίκης Ν. Μπαντουβάκης, ο Γενικός πρόξενος της Κύπρου Αντ. Μανδρίτης, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Β. Χασιώτης, ο Διευθυντής του πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Π. Τζηρίδης, οι κ.κ. Κων. Χαΐτογλου, Ν. Χαΐτογλου και Λένα Χαΐτογλου, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων - Μενεμένης και Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας Λ. Κυρίζογλου, οι Δήμαρχοι Ωραιοκάστρου Αστ. Γαβότσης, Χαλκηδόνας Γ. Τσουκνιδάς, Κορδελιού - Ευόσμου Π. Σούλας, Αλεξανδρείας Π. Γκυρίνης, οι Αντιδήμαρχοι Ευ. Βαμβάκος, Β. Παπαγεωργίου, Δ. Κηπουρός, Δημοτικοί Σύμβουλοι του Δήμου Δέλτα, οι πρόεδροι των Δημοτικών Κοινοτήτων, εκπρόσωποι τοπικών συλλόγων, αγροτικών συνεταιρισμών κ.ά.
