ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ:ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΤΗΣ 30ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΤΗΣ 30^ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων που διοργανώνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης  με
αφορμή τον πρώτο εορτασμό της επετείου της 30^ης Οκτωβρίου 1944, η οποία καθιερώθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα της 14^ης Απριλίου 2016, ως ημέρα απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τα γερμανικά στρατεύματα, παρουσιάστηκε  σήμερα, Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2016, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου.

Το Προεδρικό Διάταγμα ορίζει ότι η 30^η Οκτωβρίου καθιερώνεται ως δημόσια εορτή τοπικής σημασίας για το Δήμο Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με σχετική εγκύκλιο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, οι εκδηλώσεις του εορτασμού θα περιλαμβάνουν το γενικό σημαιοστολισμό του Δήμου, φωταγώγηση του Δημαρχείου και των λοιπών δημόσιων κτιρίων, επίσημη δοξολογία και επιμνημόσυνη δέηση στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, ομιλίες από τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα και τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, την κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο του Γ΄ Σώματος Στρατού καθώς και σχετικές με την επέτειο, ομιλίες και εκδηλώσεις στα σχολεία. 

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης από την πλευρά του έχει καταρτίσει ένα παράλληλο πρόγραμμα εκδηλώσεων, με την επιμέλεια οργανωτικής Επιτροπής που συγκρότησε το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης με ομόφωνη απόφασή του στις 16 Μαΐου 2016, η οποία απαρτίζεται από δημοτικούς συμβούλους και προσωπικότητες της πόλης.

Οι εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2016,   από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων,

·         περίπατο ιστορικής μνήμης με ξενάγηση στα σημεία της πόλης όπου διαδραματίστηκαν τα ιστορικά γεγονότα, που θα ξεκινήσει από το Δημαρχείο τις 11.00 το πρωί,

·         ομιλία της Δρ. Ιστορίας του ΑΠΘ, Μαρίας Καβάλα και προβολή ντοκιμαντέρ της Δημοτικής τηλεόρασης Θεσσαλονίκης, TV100, στις 19.00, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου.

·          Παράλληλα προγραμματίζεται η λειτουργία έκθεσης αρχειακού υλικού και τεκμηρίων της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, στο Φουαγιέ του Δημαρχείου

Ο Δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, στο πλαίσιο της συνέντευξης, υπερθεμάτισε της επιλογής της Διοίκησης του Δήμου Θεσσαλονίκης να τιμήσει πρόσωπα και περιόδους, που έχουν αφήσει βαθιά αποτυπώματα στη σύγχρονη φυσιογνωμία της πόλης. «Από την στιγμή που αναλάβαμε τη Διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης κάναμε συστηματική προσπάθεια για την αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης. Αναδείξαμε πρόσωπα και ιστορικές περιόδους, που είχαν μείνει στην αφάνεια. Τιμήσαμε ανθρώπους στους οποίους οι τιμές οφείλονταν για χρόνια. Διοργανώσαμε ξεναγήσεις στην πόλη μέσω των δημοτικών Κοινοτήτων. Όλα αυτά έχουν στόχο να βάλουν τα πράγματα σε μια βάση που να τιμά τον εαυτό μας, να προωθεί την αυτογνωσία μας. Στο πλαίσιο αυτό, προσπαθήσαμε να καθιερώσουμε την 30^η Οκτωβρίου, ως επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης μας το 1944 από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής».

Ο Δήμαρχος υπενθύμισε ότι η συγκεκριμένη επέτειος γιορτάστηκε  για  πρώτη φορά το 1981 επί Δημαρχίας του Θανάση Γιαννούση, και συνέχισε να τιμάται έως και το 1986, με Δήμαρχο τον Θεοχάρη Μαναβή, οπότε και σταμάτησε. «Δεν θα μπω σε περαιτέρω λεπτομέρειες, πώς και γιατί άργησε τόσο να αποτελέσει επίσημη επέτειο ούτε πώς και γιατί σταμάτησε να τιμάται, διότι θεωρώ ότι πρέπει να τιμούμε την ιστορία μας κοιτάζοντας αυτά που μας ενώνουν και όχι αυτά που μας χωρίζουν. Και επειδή το τέλος της γερμανικής Κατοχής ακολουθήθηκε από τον Εμφύλιο, η συγκεκριμένη επέτειος αποτέλεσε μέρος όσων μας χωρίζουν, αντί να είναι από εκείνα που μας ενώνουν. Όμως η απελευθέρωση της πόλης μας είναι κάτι που μας ενώνει. Και ακριβώς αυτό, η ενότητα, είναι ο βασικός άξονας γύρω απ’ τον οποίο περιστρέφονται οι φετινοί πρώτοι επίσημοι εορτασμοί. Θυμόμαστε και τιμούμε το ιστορικό γεγονός της απολύτρωσης της πόλης από τον γερμανικό στρατό κατοχής» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιάννης Μπουτάρης.

Παράλληλα, ο Γιάννης Μπουτάρης ανακοίνωσε την απόφαση του Δήμου Θεσσαλονίκης να δώσει την ονομασία «Λεωφόρος 30^ης Οκτωβρίου 1944» στην ανώνυμη οδό που περνάει μπροστά από το Βασιλικό Θέατρο, ως νοητή συνέχεια της Λεωφόρου Νίκης. «Επίσης πρόκειται να τοποθετήσουμε μια μαρμάρινη στήλη που θα μνημονεύει τα ιστορικά γεγονότα της 30^ης Οκτωβρίου 1944. Επιπλέον, ως Δήμος θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας – και εδώ εντάσσονται οι ετήσιοι εορτασμοί – για να γίνει αυτή η ιστορική στιγμή της πόλης μας κτήμα όλων των συμπολιτών μας, νεότερων και μεγαλύτερων» κατέληξε ο Δήμαρχος.

Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Αβραμόπουλος, εκτίμησε ότι η συγκεκριμένη επέτειος αφορά όλη την πόλη και δεν περιορίζεται στα όρια του Δήμου της Θεσσαλονίκης. «Η 30^η Οκτωβρίου του 1944 είναι μια ημέρα μνήμης αφιερωμένη σε όσα μας ενώνουν και όχι σε εκείνα που μας χωρίζουν. Αποφασίσαμε να καταρτίσουμε ένα πρόγραμμα, παράλληλα με τις εκδηλώσεις που προγραμματίζονται από την Πολιτεία. Δεν θέλουμε να γιορτάσουμε με τυπικό τρόπο ακόμη μια επέτειο, ούτε να ασχοληθούμε  μόνο με τα γεγονότα του παρελθόντος. Η δική μας παρέμβαση επικεντρώνεται στο γεγονός ότι σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, έχουμε ανάγκη να αναλογιστούμε τις συνέπειες που επιφέρει ο πόλεμος». Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η επέτειος της 30^ης Οκτωβρίου δεν χαρακτηρίστηκε αργία διότι «το ζητούμενο δεν είναι να προσθέσουμε άλλη μια αργία, αλλά να αναδειχθεί το περιεχόμενο, να ξαναζωντανέψει η μνήμη γιατί αυτή είναι η αλήθεια, αυτά είναι τα γεγονότα».

Η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Παιδείας και Αθλητισμού, Έλλη Χρυσίδου, έκανε λόγο για μια σημαντική προσπάθεια από ανθρώπους που μετέχουν στην οργανωτική επιτροπή και οι οποίοι έχουν συνεχή ενασχόληση με το θέμα και τόνισε: «Δεν είναι μια απελευθέρωση που πρέπει να τη δούμε αποκλειστικά ως ένα ιστορικό γεγονός. Τοποθετώντας την στο σήμερα και συνδέοντάς την με όσα συμβαίνουν στην κοινωνία ως προεκτάσεις της κρίσης, μπορεί να αναδειχθεί σε μια επέτειο με μεγαλύτερη σημασία από όση μπορούμε να φανταστούμε. Επιχειρούμε, λοιπόν, να προσαρμόσουμε τις εκδηλώσεις στο σήμερα και να δούμε πώς μπορούν αυτού του είδους οι αναφορές και οι διοργανώσεις να έχουν μια διαφορετική οπτική, πέρα από την απλή ιστορική καταγραφή».

Ο δημοσιογράφος και ερευνητής, Σπύρος Κουζινόπουλος, από την πλευρά του αναφέρθηκε αναλυτικά στις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν από την Οργανωτική Επιτροπή για τον εορτασμό της 30^ης Οκτωβρίου 1944 και πρόσθεσε: «Θέλουμε να στείλουμε το μήνυμα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης σε όλους τους κατοίκους της πόλης, για να πληροφορηθούν από πρώτο χέρι όλα όσα έγιναν πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τη μεγάλη αυτή ημέρα».

Η Δρ. Ιστορίας του ΑΠΘ, Μαρία Καβάλα, ευχαρίστησε τον Δήμο Θεσσαλονίκης για την πρωτοβουλία συγκρότησης της συγκεκριμένης επιτροπής, η οποία συνεργάστηκε, όπως είπε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, σε ένα σχετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Ο Μάνος Μαλαμίδης, ως Πρόεδρος του Ιστορικού και Συλλεκτικού Αρχείου Θεσσαλονίκης, μίλησε για τις μαρτυρίες εννέα ανθρώπων που έζησαν από κοντά αυτά τα γεγονότα και έχουν καταγραφεί με πιστότητα στο ντοκιμαντέρ που επιμελείται η Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης. «Θέλω να ελπίζω ότι το πολύτιμο υλικό που συγκεντρώσαμε θα αποτελέσει τη βάση και για τις επερχόμενες επετείους».

Ο  Δρ. Ιστορίας και Προϊστάμενος του ΚΙΘ, Αντώνης Σατραζάνης, μίλησε για τη λεπτομερή επεξεργασία πολλών εγγράφων από την πλευρά του Κέντρου Ιστορίας, που επιχείρησε να θέσει τις βάσεις για την πιστή παρουσίαση των γεγονότων και την παρακαταθήκη των επόμενων εορτασμών.

Ο Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ, Δημοσθένης Δώδος, χαρακτήρισε την πρώτη προσπάθεια της Οργανωτικής Επιτροπής ως την απόπειρα να κινητοποιηθούν και οι άλλοι φορείς της πόλης, ενώ συνεχάρη την παρούσα Διοίκηση του Δήμου, καθώς, όπως εκτίμησε, «επί της θητείας της έχει αρχίσει να σηκώνεται η κουρτίνα που είχε σκεπάσει την ιστορία της πόλης και να ανοίγει ένα παράθυρο για την αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης».

Ο Γενικός Διευθυντής της ΔΕΠΘΕ, Φίλιος Στάγκος, αναφέρθηκε στην εποικοδομητική εμπειρία που αποκόμισαν όλοι όσοι ασχολήθηκαν με την παραγωγή του ντοκιμαντέρ. «Με αυτή την προσπάθεια καταγραφής της μνήμης διαφυλάττουμε αυτό το σπάνιο υλικό για τις επόμενες γενιές» τόνισε ο Φίλιος Στάγκος, ενημερώνοντας παράλληλα για την πρόθεση της ΔΕΠΘΕ να αναρτήσει στην ιστοσελίδα της το υλικό που έχει συγκεντρωθεί.

Υπενθυμίζεται ότι της καθιέρωσης της επετείου, τον Απρίλιο του 2016, είχε προηγηθεί η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, στις 13 Οκτωβρίου 2014, που ενέκρινε ομόφωνα τον εορτασμό της επετείου των 70 χρόνων της απελευθέρωσης της πόλης από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής (30^η  Οκτωβρίου 1944 – 30^η Οκτωβρίου 2014) από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και καθιέρωνε την 30^η Οκτωβρίου, ως ημέρα εορτασμού της απελευθέρωσης της πόλης. Η απόφαση είχε τεθεί σε ψηφοφορία μετά από σχετική πρόταση του τότε επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Θεσσαλονίκη - Ανοιχτή Πόλη» και σημερινού βουλευτή Α΄ Θεσσαλονίκης, Τριαντάφυλλου Μηταφίδη και του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτη Αβραμόπουλου.

Την Οργανωτική Επιτροπή για τον εορτασμό της 30^ης Οκτωβρίου 1944 απαρτίζουν οι:

• Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης
• Παναγιώτης Αβραμόπουλος, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης
• Έλλη Χρυσίδου, Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Παιδείας και Αθλητισμού
• Στέλιος Λιακόπουλος, Δημοτικός Σύμβουλος
• Δημήτρης Κούβελας, Δημοτικός Σύμβουλος
• Μαρία Αγαθαγγελίδου, Δημοτική Σύμβουλος
• Μόνικα Αϊβάζογλου, Δημοτική Σύμβουλος
• Δημοσθένης Δώδος, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ
• Μαρία Καβάλα, Δρ. Ιστορίας ΑΠΘ
• Σπύρος Κουζινόπουλος, Δημοσιογράφος - ερευνητής
• Αντώνης Σατραζάνης, Δρ. Ιστορίας - Προϊστάμενος ΚΙΘ
• Μάνος Μαλαμίδης, Ιστορικός ερευνητής – συλλέκτης
• Ελένη Χοντολίδου, Πρόεδρος 1^ης Δημοτικής Κοινότητας, Αν. Καθηγήτρια Φιλοσοφικής ΑΠΘ

Το πρόγραμμα του περίπατου ιστορικής μνήμης διαμορφώνεται ως εξής:

• 11.00 Συγκέντρωση στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης και σύντομη αναφορά στον πόλεμο του 1940, καθώς και στις θυσίες των Θεσσαλονικέων
• Αναφορά στο πως αποτράπηκε η ανατίναξη της Ηλεκτρικής Εταιρείας που βρισκόταν κοντά στο σημερινό Δημαρχείο.
• Ξενάγηση στο κτίριο της ΧΑΝΘ με αναφορά στους τέσσερεις σχηματισμούς των ανταρτών του ΕΛΑΣ  στο σημείο και στην είσοδό τους στην πόλη, στη συγκέντρωση καλά οπλισμένων συνεργατών των Γερμανών και στις προσπάθειες που κατέβαλε ο συνταγματάρχης Ευρυπίδης Μπακιρτζής για την αναίμακτη παράδοσή της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ.
• Βασιλικό Θέατρο, μέσω της οδού Νικολάου Γερμανού. Αναφορά στις διαδικασίες που ακολουθεί ο Δήμος Θεσσαλονίκης για την ονοματοδοσία της ανώνυμης οδού που διέρχεται μπροστά από το Βασιλικό Θέατρο
• Περιήγηση προς το Άγαλμα του Ναυάρχου Βότση και αναφορά στη διαδήλωση φοιτητών της ΕΠΟΝ, στις 25 Μαρτίου 1943 και την αντίστοιχη της επόμενης χρονιάς
• Περίπατος στο πλακόστρωτο της Λεωφόρου Νίκης. Περιγραφή της υπονόμευσης του Λευκού Πύργου, του παραλιακού μετώπου και του λιμανιού, με εκρηκτικά που τοποθέτησαν τα ναζιστικά στρατεύματα και αναφορά στη διάσωση των Μύλων Αλλατίνη από τον εφεδρικό ΕΛΑΣ, στην ανατίναξη τμήματος του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και παρουσίαση της περιγραφής του Γιώργου Βαφόπουλου για το θέμα
• Κτίριο της οδού Τσιμισκή 72, όπου βρισκόταν το αρχηγείο της Γκεστάπο
• Εκκλησία της Αγίας Σοφίας και στάση στην οδό Ερμού 19, σημείο όπου λειτουργούσε  ο πολύγραφος της οργάνωσης «Ελευθερία»
• Πλατεία Αριστοτέλους. Περιγραφή των πρώτων ωρών της απελευθέρωσης, παράθεση σύντομων εξιστορήσεων από πρωταγωνιστές των γεγονότων και ανάγνωση δύο κειμένων του Γιώργου Ιωάννου για τη συγκεκριμένη ημέρα
• Πλατεία Ελευθερίας. Αναφορά στα γεγονότα της υποδοχής των κατακτητών στον Βαρδάρη, στις 9 Απριλίου 1941, της συγκέντρωσης των Εβραίων ανδρών στο ίδιο σημείο το «Μαύρο  Σάββατο»  της 11^ης Ιουλίου 1942 και στον αφανισμό της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης από τους Ναζί