Με άρθρο του το Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, εκφράζει τον προβληματισμό του για την γήρανση του πληθυσμού στην Ευρωζώνη.
Το εργατικό δυναμικό των χωρών της ζώνης του ευρώ γερνάει.
Παράλληλα με τη γήρανση του πληθυσμού, γερνάει επίσης και το εργατικό δυναμικό στις χώρες της ζώνης του ευρώ.
Αυτό θα μπορούσε να έχει επίπτωση στην αύξηση της παραγωγικότητας κατά τα επόμενα έτη, και αποτελεί πρόκληση για τις κυβερνήσεις που ήδη έχουν να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά αποτελέσματα της κρίσης, όπως είναι η υψηλή ανεργία και το χρέος.
Η γήρανση του πληθυσμού της ζώνης του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τις επόμενες 2 δεκαετίες λόγω κυρίως δύο παραγόντων.
Πρώτον, ο αριθμός των συνταξιούχων αναμένεται να αυξηθεί σε σύγκριση με τα άτομα που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας (15-64 ετών).
Δεύτερον, ο μέσος όρος ηλικίας των ανθρώπων που αποτελούν το εργατικό δυναμικό θα αυξηθεί: το ποσοστό των εργαζομένων ηλικίας 55-64 ετών αναμένεται να αυξηθεί κατά ένα τρίτο, από 15 τοις εκατό έως 20 τοις εκατό, κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες (Διάγραμμα 1 ).
EUR-Aging.chart1
Ποιος είναι ο πιθανός αντίκτυπος των εν λόγω γήρανσης του εργατικού δυναμικού;
Παράλληλα με τη γήρανση του πληθυσμού, γερνάει επίσης και το εργατικό δυναμικό στις χώρες της ζώνης του ευρώ.
Αυτό θα μπορούσε να έχει επίπτωση στην αύξηση της παραγωγικότητας κατά τα επόμενα έτη, και αποτελεί πρόκληση για τις κυβερνήσεις που ήδη έχουν να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά αποτελέσματα της κρίσης, όπως είναι η υψηλή ανεργία και το χρέος.
Η γήρανση του πληθυσμού της ζώνης του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τις επόμενες 2 δεκαετίες λόγω κυρίως δύο παραγόντων.
Πρώτον, ο αριθμός των συνταξιούχων αναμένεται να αυξηθεί σε σύγκριση με τα άτομα που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας (15-64 ετών).
Δεύτερον, ο μέσος όρος ηλικίας των ανθρώπων που αποτελούν το εργατικό δυναμικό θα αυξηθεί: το ποσοστό των εργαζομένων ηλικίας 55-64 ετών αναμένεται να αυξηθεί κατά ένα τρίτο, από 15 τοις εκατό έως 20 τοις εκατό, κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες (Διάγραμμα 1 ).
EUR-Aging.chart1
Ποιος είναι ο πιθανός αντίκτυπος των εν λόγω γήρανσης του εργατικού δυναμικού;
Αν διαφορετικές ηλικιακές ομάδες του εργατικού δυναμικού έχουν διαφορετικά επίπεδα παραγωγικότητας, τότε σαφώς η μέση παραγωγικότητα θα επηρεαστεί από τις αλλαγές στην ηλικιακή κατανομή. Αλλά προς ποια κατεύθυνση;
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεωρίες σχετικά με τις επιδράσεις που σχετίζονται με την ηλικία στην παραγωγικότητα.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεωρίες σχετικά με τις επιδράσεις που σχετίζονται με την ηλικία στην παραγωγικότητα.
Από τη μία πλευρά, τα συσσωρευμένα χρόνια εργασιακής εμπειρίας θα μπορούσαν να κάνουν τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας πιο παραγωγικούς.
Από την άλλη πλευρά, η ευαισθησία στην υγεία και οι παρωχημένες δεξιότητες θα μπορούσαν να μειώσουν την παραγωγικότητά των ατόμων αυτών (μεγαλύτερης ηλικίας), τουλάχιστον πέρα από ένα ορισμένο όριο.
Εμπειρικές εκτιμήσεις
Χρησιμοποιούμε ένα δείγμα των ευρωπαϊκών χωρών από το 1950-2014 για να εξετάσουμε τη σχέση μεταξύ της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας της εργασίας.
Χρησιμοποιούμε ένα δείγμα των ευρωπαϊκών χωρών από το 1950-2014 για να εξετάσουμε τη σχέση μεταξύ της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας της εργασίας.
Διορθώνοντας διάφορες οικονομετρικές παγίδες, διαπιστώνουμε ότι το εργατικό δυναμικό της γήρανσης μειώνει σημαντικά την παραγωγή ανά εργαζόμενο.
Μία αύξηση πέντε ποσοστιαίες στο ποσοστό των εργαζομένων ηλικίας 55-64 ετών σχετίζεται με μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας κατά περίπου τρία τοις εκατό.
Σε μακροπρόθεσμη βάση, η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής είναι μακράν η πιο σημαντική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης.
Διαπιστώνουμε ότι η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών είναι το κύριο κανάλι μέσω του οποίου η γήρανση του εργατικού δυναμικού επηρεάζει την παραγωγικότητα της εργασίας.
Σε μακροπρόθεσμη βάση, η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής είναι μακράν η πιο σημαντική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης.
Διαπιστώνουμε ότι η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών είναι το κύριο κανάλι μέσω του οποίου η γήρανση του εργατικού δυναμικού επηρεάζει την παραγωγικότητα της εργασίας.
Συγκεκριμένα, πέντε ποσοστιαίες μονάδες στο ποσοστό των εργαζομένων ηλικίας 55-64 ετών σχετίζεται με μείωση της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών της κάπου μεταξύ δύο και τέσσερα τοις εκατό.
Τι σημαίνει αυτό για τις χώρες της ζώνης του ευρώ;
Πρώτον, η γήρανση θα επηρεάσει σημαντικά την αύξηση της παραγωγικότητας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Τι σημαίνει αυτό για τις χώρες της ζώνης του ευρώ;
Πρώτον, η γήρανση θα επηρεάσει σημαντικά την αύξηση της παραγωγικότητας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 2, η μέση συνολική αύξηση παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να κυμανθεί γύρω στο 0,8 τοις εκατό ετησίως.
Αυτό θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο από το ένα τέταρτο -δηλαδή, η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών θα μπορούσε να αυξηθεί σε περίπου ένα τοις εκατό ανά έτος- αν περιοριστεί το φαινόμενο της γήρανσης του εργατικού δυναμικού.
Το αποτέλεσμα αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα δεδομένα στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το εργατικό δυναμικό δεν προβλέπεται να επηρεαστεί από την γήρανση. Ως εκ τούτου οι επιπτώσεις στη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής είναι αμελητέα.
EUR-Aging.chart2
Δεύτερον, το βάρος της γήρανσης του εργατικού δυναμικού θα πέσει άνισα μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ.
Ανησυχητικό είναι το γεγονός, μερικές από τις μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα να εμφανισθούν στις χώρες που δεν θα μπορούν να το αντέξουν οικονομικά, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία.
Οι χώρες αυτές έχουν ήδη αυξημένα επίπεδα χρέους και πενιχρά δημοσιονομικά περιθώρια, και κατά συνέπεια χρειάζονται ταχεία αύξηση της παραγωγικότητας έτσι ώστε να μπορέσουν να γίνουν ανταγωνιστικές και να μειώσουν την ανεργία.
Τι μπορεί να κάνει η πολιτική;
Θεωρούμε ότι μια σειρά από πολιτικές μπορούν να μετριάσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και να αυξήσουν την παραγωγικότητα (Διάγραμμα 3).
Τι μπορεί να κάνει η πολιτική;
Θεωρούμε ότι μια σειρά από πολιτικές μπορούν να μετριάσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και να αυξήσουν την παραγωγικότητα (Διάγραμμα 3).
Οι συνθήκες υγείας είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Η βελτίωση στον εν λόγω δείκτη θα έχει αποτέλεσμα την μείωση των αρνητικών συνεπειών της γήρανσης του πληθυσμού και την επίδρασή του στην παραγωγικότητα.
Ενώ η καλή ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης είναι σαφώς ευεργετική για όλες τις ηλικίες, οι μεγαλύτερες ηλικιακά ομάδες είναι πιθανό να χρησιμοποιούν τις ιατρικές υπηρεσίες σε μεγαλύτερο βαθμό, και έτσι θα επωφελούνται περισσότερο από τις δημόσιες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης.
Παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας οι οποίες θα επικεντρωθούν στην κατάρτιση των εργαζομένων, είναι ένα σημαντικό βήμα επίσης για την άμβλυνση των επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού.
Παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας οι οποίες θα επικεντρωθούν στην κατάρτιση των εργαζομένων, είναι ένα σημαντικό βήμα επίσης για την άμβλυνση των επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού.
Άλλες παρεμβάσεις όπως η μείωση της διαφοράς μεταξύ των ακαθάριστων εσόδων και των κερδών μετά από φόρους, καθώς και την επένδυση στην έρευνα και την ανάπτυξη, μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
