ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΟΥ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ: ΨΕΜΑΤΑ, ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ. (10)
π. Γενικού Διευθυντή Ανάπτυξης
της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης.
ΜΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ. Ο Άρης Βελουχιώτης για τη συμμετοχή του στην Επιχείρηση του Γοργοποτάμου κλήθηκε σε απολογία από την ΚΕ του ΚΚΕ στο χωριό Κολοκυθιά, γιατί παρέβη τις ρητές εντολές που του δόθηκαν. Ο Βελουχιώτης παρόλον ότι καλείται να παρουσιαστεί στις 3 ή 4/12/1943 στον Γραμματέα του ΚΚΕ Ρούμελης Μανιάτη, δεν υπακούει γιατί υποψιάζεται τι τον θέλουν... Δραστηριοποιείται προσπαθώντας να επιτεθεί στον Ζέρβα, κινείται στην Ν.Α. Θεσσαλία, κάνει κάποιες εκτελέσεις 13 Ελλήνων μπροστά σε όλους τους κατοίκους στο Μαυρολιθάρι, αλλά ο κλοιός σφίγγει. Τότε αποφασίζει να κατέβει στην Αθήνα και να παρουσιαστεί στην επιτροπή της Κ.Ε του ΚΚΕ που απαρτίζεται από τους: Σιάντο, Ιωαννίδη και Χατζή. Κατηγορούμενος για παράβαση εντολών του κόμματος και απειθαρχία. Ουσιαστικά ήθελαν, μετά την επιτυχή έκβαση της επιχείρησης για την οποία ο Βελουχιώτης όχι μόνον δεν πέτυχε να την αποτρέψει αλλά συμμετείχε κι΄όλας αλλά και επειδή δεν τον είχαν εμπιστοσύνη και ήταν σκληρός εναντίον των χωρικών, να τον αντικαταστήσουν με έναν απότακτο του 1935, τον Συνταγματάρχη του Στρατού Στεφανάκο Γ. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης στην επιτροπή της Κ.Ε ο Σιάντος κατηγόρησε τον Άρη, αρχίζοντας βέβαια από τη δήλωση αποκήρυξης του κόμματος από τον Βελουχιώτη το 1939. Τον κατηγόρησε για υπερβάσεις, σκληρότητα και ειδεχθείς πράξεις εναντίον των χωρικών, για παραβάσεις των εντολών του κόμματος να αποφύγει επαφή με του Άγγλους, να μη συμμετάσχει στην επιχείρηση, να την εμποδίσει. Ο Στεφανάκος Γ., δεν αποδέχθηκε τελικά την πρόταση να αντικαταστήσει τον Βελουχιώτη και έτσι ο Άρης παρέμεινε στη θέση του, ελλείψει αντικαταστάτη αλλά και με τη βοήθεια του Τζήμα. (ΜΥΡΙΔΑΚΗΣ, 1984).
Να όμως τι λένε για τον Γοργοπόταμο και επαναπατρισθέντες πολιτικοί πρόσφυγες που επιδίωξαν και επέτυχαν μέχρι το 1960 την επιστροφή τους στην πατρίδα από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και τη Σοβιετική Ένωση: «Ούτε και την ανατίναξιν της γεφύρας του Γοργοποτάμου από αντάρτας του Ζέρβα και Βρεταννούς σαμποτέρ ενέκρινε το Κ.Κ.Ε., παρά το γεγονός ότι υπεχρεώθη και ο Άρης Βελουχιώτης να διαθέση, εις υποστήριξιν του εγχειρήματος, μίαν από τας ομάδας του. Αντιθέτως, επετιμήθη ο Άρης δια την συμμετοχήν του εις την ανατίναξιν του Γοργοποτάμου. Μόνον όταν η Μόσχα πάλιν ανεφέρθη και εις το γεγονός αυτό, το Κ.Κ.Ε. ήρχισε καπηλευόμενον το ηρωϊκόν κατόρθωμα»: (ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΟΠΡΟΔΟΣΙΑΣ, Έκδοσις Συλλόγου Επαναπατρισθέντων εκ του Παραπετάσματος, Αθήνα 1961, σελ. 11).
ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΛΗΘΕΙΑ: H συμμετοχή των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, έστω και για λόγους τακτικής όπως παραδέχθηκε και ο Βελουχιώτης, δηλαδή για να μην οικειοποιηθεί ο Ζέρβας το εγχείρημα, είναι ένα γεγονός. Οι εντολές του ΚΚΕ ήταν όχι μόνον να μη συμμετάσχει ο ΕΛΑΣ στην επιχείρηση αλλά και να προκαλεί προσκόμματα ώστε να αποτύχει. Ο Βελουχιώτης συμμετέχοντας στην επιχείρηση γνώριζε ότι παράκουε τη βασική εντολή του κόμματος, συμμετέχοντας, όμως, θα είχε την ευκαιρία και τη δυνατότητα να την οδηγήσει σε αποτυχία. Φαίνεται δηλαδή να πίστευε ότι με τη συμμετοχή του θα είχε θετικό αντίκτυπο για το κόμμα, είτε σε περίπτωση επιτυχίας ή, ακόμη, και σε περίπτωση αποτυχίας την οποία θα «έρριχνε» στους Εγγλέζους. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον έξι περιπτώσεις που η ομάδα του ΕΛΑΣ προσπάθησε να υπονομεύσει το εγχείρημα:
· Όταν ζήτησε ο ίδιος ο Βελουχιώτης ολιγοήμερη αναβολή του εγχειρήματος παρόλον που γνώριζε πόσο επείγονταν το Συμμαχικό Στρατηγείο του Καΐρου Μέσης Ανατολή και ότι η νέα πανσέληνος θα είχε σαν αποτέλεσμα την αναβολή του για έναν ολόκληρο μήνα.
· Όταν επέμενε ο ίδιος ο Βελουχιώτης ότι τα συρματοπλέγματα ήταν ηλεκτροφόρα, παγιδευμένα με χειροβομβίδες, γι αυτό και ζητούσε τη μετάθεση έναρξης του εγχειρήματος από τις έντεκα το βράδυ για το επόμενο πρωϊνό!! Δηλαδή, ήθελε σαμποτάζ με τον ήλιο…
· Όταν ενώ γνώριζε ο ΕΛΑΣ την ύπαρξη ιταλικής φρουράς στο βόρειο τμήμα, δεν το έθεσε υπόψη του ΄Εντυ και του Ζέρβα με αποτέλεσμα να αποσταλεί μικρότερη δύναμη και να τεθεί σε κίνδυνο το όλο εγχείρημα (Αναφέρεται σε επιστολή που έστειλε στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ (03-12-1978) ο τότε Γραμματέας του ΚΚΕ Ρούμελης, καπετάν Περικλής (Γ. Χουλιάρας)).
· Όταν αρνήθηκαν οι άνδρες του ΕΛΑΣ., την τελευταία στιγμή, να πάνε εκεί που είχε οριστεί να πάνε και είχε συμφωνήσει και ο ΄Αρης, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο το τακτικό μέρος της επιχείρησης που όμως αποτράπηκε με τη βοήθεια του Καραλίβανου. (ΜΥΡΙΔΑΚΗΣ, 1983,σελ. 29).
· Όταν ρίχθηκαν δυο χειροβομβίδες Mills εναντίον των Βρετανών σαμποτέρ, ευτυχώς χωρίς θύματα. Οι Βρετανοί παραπονέθηκαν στον Μυριδάκη ότι μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να είχε θύματα. Ο Μυριδάκης, όταν συνέβη το γεγονός της ρίψης χειροβομβίδων, αρχικά νόμισε ότι τις έριξαν οι σαμποτέρ εναντίον των Ιταλών. Τέτοιες χειροβομβίδες είχαν, πέραν των Βρετανών και οι αντάρτες (ΕΛΑΣ & ΕΔΕΣ). Όμως οι πλησιέστεροι αντάρτες ήταν οι ΕΛΑΣίτες που ήταν στο νότιο βάθρο. Οι ΕΔΕΣίτες αντάρτες βρισκόταν στην βόρεια πλευρά του ορμητικού ποταμού…. (ΜΥΡΙΔΑΚΗΣ, 1983, σελ. 36). Άρα...; Αργότερα αντάρτες του Βελουχιώτη υποστήριξαν ότι ήταν από βολές όλμου από τους Ιταλούς. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Μαρίνος, ούτε η γεωμορφολογία, ούτε οι αποστάσεις επιτρέπαν τη χρήση όλμου πέραν του ότι υπάρχει τεράστια διαφορά στον κρότο μεταξύ όλμου και της βρετανικής κατασκευής χειροβομβίδας Mills.. (MΑΡΙΝΟΣ, 1994).
· Όταν, σύμφωνα με την αναφορά του Μαρίνου, μετά την ανατίναξη της σιδηροδρομικής γραμμής και την ανταλλαγή πυρών βορείως της γέφυρας, προς τη Λαμία, προσπαθεί να ανασυντάξει την ομάδα του για υποχώρηση και διαπιστώνει ότι είναι εντελώς μόνος. Η ομάδα των ΕΛΑΣιτών ανταρτών που διοικούσε, με τον ομαδάρχη της καπετάν-«Λάμπρο» (Σπύρο Μπέκιο) και το ένα και μοναδικό οπλοπολυβόλο είχαν αποσυρθεί, είχαν εγκαταλείψει την περιοχή και τον ίδιο, χωρίς καν να τον ενημερώσουν.. Αυτό στην στρατιωτική ορολογία, είτε πρόκειται για ανταρτικό είτε για τακτικό στρατό, λέγεται εγκατάλειψη θέσης σε στιγμή μάχης..(ΜΑΡΙΝΟΣ, 1994).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βίβλος της Εθνοπροδοσίας. Σύλλογος Επαναπατρισθέντων Πολιτικών Προσφύγων, 1961.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ) ΔΗΜ., 1978. Αντάρτης στα Βουνά της Ρούμελης.
ΚΑΛΛΙΝΟΣ, θ.Ε. – ΑΜΑΡΜΠΕΗΣ, 1978. Επιστολή προς τον Υπουργό Εθνικής Αμύνης Ε. Αβέρωφ-Τοσίτσα. Αρχεία Γενικού Επιτελείου Στρατού. Τόμος 5, σελ. 48. ΤΟ ΒΗΜΑ.
ΜΑΡΙΝΟΣ, θ., 1994. ΑΠΟΣΤΟΛΗ HARLING. 1942. (H ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ). ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ.
ΜΥΡΙΔΑΚΗΣ, Μ., 1983. Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
MYERS, E.C.W., 1975. H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΛΟΚΗ. Εκδόσεις Εξάντας.
(Τέλος Γοργοποτάμου)
Πατώντας εδώ μπορείτε να δείτε όλα τα προηγούμενα μέρη
