ΜAKEΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ, Σάββατο 16 Απριλίου, 8μμ. Διά-δραση Μετοικήσεις-Μετάβαση

Το Σάββατο 16 Απριλίου 2016 και ώρα 20.00, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, η ομάδα σύμπραξης καλλιτεχνών LABOR θα παρουσιάσει τη δια-δραστική σύνθεση

με τίτλο TRANSITIONS/DENIZENS (Μετοικήσεις/Μετάβαση). Η ιδέα και η σκηνοθεσία είναι του Σταύρου Παναγιωτάκη, ενώ ο Γιάννης Μήτσης επιμελείται τη μουσική σύνθεση και τον ήχο.

Η οπτική-μουσική σύνθεση αυτή είναι η πρώτη δράση που υλοποιείται από την ομάδα LABOR -Live Arts on BOaRd- και αποτελεί το πρώτο μέρος ενός εικαστικού –μουσικού τρίπτυχου.

Η δράση TRANSITIONS/ΜΕΤΑΒΑΣΕΙΣ δημιουργήθηκε ως ιδέα του Σταύρου Παναγιωτάκη, με τη λογική της ζωντανής «εγκατάστασης». Πρόκειται για μια αλληλουχία performances, σωματικού θεάτρου, μουσικής και εικαστικών δημιουργιών in situ, ως μια κινητική σύνθεση στο χωροχρόνο, με υλικό ζωντανό και έμψυχο.  Είναι μια εικαστική πρόταση-παράσταση, που φέρνει σε επαφή ανθρώπους οι οποίοι προηγουμένως σπανίως βρίσκονταν στον ίδιο χώρο. Εμπεριέχει και ενσωματώνει τις πρωτογενείς και προσωπικές εκφράσεις πολλών καλλιτεχνών διαφορετικών κατευθύνσεων.  οι συμμετέχοντες καλούνται να καταθέσουν τις απόψεις τους σε ένα συνολικό έργο, καταργώντας τη στερεότυπη σχέση μεταξύ αντικείμενου-υποκείμενου, διαμέσου των μηχανισμών της διάδρασης.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Αγγουριδάκης (κρουστά), Χρήστος Αγγουριδάκης (σαξόφωνο), Δημήτρης Αδαμίδης (μουσικός), Γιώτα Ανδριάκαινα (εικαστικός), Σταύρος Ζαφείριου (ποιητής), Δέσποινα Καπουλίτσα (σύγχρονος χορός), Θανάσης Καρυπίδης (βιολί), Σάκης Κοντονικόλας (πιάνο), Νίκος Κουκής (φλάουτο), Γιάννης Μήτσης (μουσικός), Ελίζα Μοσχοπούλου (εικαστικός), Άννα Μπέρκα (τραγούδι), Γιώργος Παναγιωτάκης (εικαστικός), Σταύρος Παναγιωτάκης (εικαστικός),  Γιάννης Σταμενίτης (εικαστικός, ακουστικό μπάσο), Πόπη Σφήκα (σύγχρονος χορός -εγκατάσταση), Γιώργος Τσακίρης (εικαστικός), Ιοκάστη Φουνδούκα (φωτογράφος).

Στη δράση -ως ευγενική συμμετοχή- παρεμβαίνει ενεργά και μια ομάδα φοιτητών του 3^ου εργαστηρίου Ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης. Οι νέοι καλλιτέχνες είναι οι: Αλεξίου Φωτεινή, Άψυχου Ειρήνη,  Καραγιαννάκη Χρυσάνθη, Καζαντζής Σπύρος, Κεραμυδάς Αστέρης, Κότσιρας Αναστάσιος, Κωστελίδου Όλγα, Ντζιλοβιάν Ραφαήλ και Τσικέλη Άρτεμις.

Με αφορμή τις εξαναγκαστικές μεταγγίσεις πληθυσμών, τις ανθρώπινες μειονότητες και το προσφυγικό ζήτημα, η δομή του έργου εστιάζει στη μεταμόρφωση που υφίσταται ο άνθρωπος, κατά τη διάρκειά των διαδικασιών της εξέλιξης του.

Τα μέρη του οπτικού-μουσικού δρώμενου TRANSITIONS/DENIZENS (Μετοικήσεις/Μετάβαση), που καλείται να προκαλέσει μία βιωματική εμπειρία στο θεατή, είναι: α) Το σώμα - η μετάβαση σε μια κοινωνία,  β) Η περιπλάνηση - προσδιορισμός της ζωής και γ) Η μεταμόρφωση - το πέρασμα.

Είσοδος 10 ευρώ, ανέργων/φοιτητικά 5 ευρώ. Διάρκεια 80 λεπτά περίπου.

ΜΜΣΤ, Εγνατίας 154 (εντός ΔΕΘ), 546 36 Θεσσαλονίκη,

Τ: 2310 240002,

6972 855639

.......................................................

Labor productions.

Η ομάδα: Γιάννης Μήτσης (μουσικός), Γιώργος Παναγιωτάκης (εικαστικός), Σταύρος Παναγιωτάκης (εικαστικός), Ιοκάστη Φουνδούκα (αρχιτέκτονας-φωτογράφος)

Email: stavros.panagiotakis@gmail.com, ifound9@gmail.com

TRANSITIONS/DENIZENS (Μετοικήσεις/Μετάβαση)

Το έργο απαρτίζεται από τη παρακάτω σειρά δράσεων:

Α. Το σώμα (η μετάβαση σε μια κοινωνία).

1.      «ΚΛΟΥΒΙ», εγκατάσταση από τη Πόπη Σφήκα πριν την είσοδο, με  τον  Σάκη Κοντονικόλα να παρουσιάζει στο πιάνο προσωπικούς αυτοσχεδιασμούς.

2.      «ΣΑΝ ΤΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗ»,  ο Νίκος Κουκής αυτοσχεδιάζει με φλάουτο τη μελωδία του Zülfü Livaneli, ενώ προβάλλεται η φωτογραφία με τίτλο «RE-naissance,» της Ιοκάστης Φουνδούκα.

Β. Περιπλάνηση

3.      «ΦΩΛΙΑ». Στη δράση αυτή συμμετέχει η ομάδα vita activa με μια solo εικαστική performance. Πρόκειται για μια αυτοχορογραφία της Δέσποινας Καπουλίτσα. Στη συγκεκριμένη περφόρμανς, η σκηνική κατασκευή έγινε από την Ελίζα Μοσχοπούλου, , η επιλογή της μουσικής από τον Χάρη Αγορίτσα, τα κοστούμια από την Ελένη Χασιώτη, ενώ κινητικός βοηθός είναι η Σόνια Ντόβα.

4.      «CITIZENS vs WORK», ντοκιμαντέρ. Βίντεο: Σταύρος Παναγιωτάκης. Μουσική σύνθεση: Γιάννης Μήτσης. Υλοποίηση ιδιότυπης οικολογικής κατοικίας από εθελοντές του οικισμού Ρομά Περαίας -εξ αφορμής της ετοιμασίας για το 2^ο Φεστιβάλ Ρομά στη Θεσσαλονίκη του προγράμματος ΑΠΘ, για την εκπαίδευση τους στη Μακεδονία και Θράκη.

5.      «ΥΠΟΜΟΝΗ», εγκατάσταση από τη Γιώτα Ανδριάκαινα.

6.      «ΔΥΣΚΟΛΟ». Ο ποιητής Σταύρος Ζαφειρίου θα διαβάσει αποσπάσματα από τη ομώνυμη ποιητική του συλλογή.

Γ. Η μεταμόρφωση

«ΔΡΟΜΟΣ ΧΑΡΤΙ». Στη δράση -ως ευγενική συμμετοχή- παρεμβαίνει ενεργά ο Γιώργος Τσακίρης ταυτόχρονα με μια ομάδα φοιτητών του,  από το 3^ο εργαστήριο Ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης. Οι νέοι καλλιτέχνες είναι οι: Αλεξίου Φωτεινή, Άψυχου Ειρήνη,  Καραγιαννάκη Χρυσάνθη, Καζαντζής Σπύρος, Κεραμυδάς Αστέρης, Κότσιρας Αναστάσιος, Κωστελίδου Όλγα, Ντζιλοβιάν Ραφαήλ και Τσικέλη Άρτεμις.

7.      Ο Γιάννης Σταμενίτης συνοδεύει τη δράση με ακουστικό μπάσο

8.      «ΛΟΥΤΡΟ», η Άννα Μπέρκα  τραγουδά αυτοσχεδιάζοντας στη μελωδία του Ara Dinkjian «παράπονο η ξενιτιά», σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου. 

9.      «ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ». Βίντεο: Σταύρος Παναγιωτάκης, μουσική σύνθεση: Γιώργος Παναγιωτάκης

Έξοδος

10.   «ΕΙΔΟΜΕΝΗ» Βίντεο: Σταύρος Παναγιωτάκης. Αυτοσχεδιάζουν οι μουσικοί: Αλέξανδρος Αγγουριδάκης (κρουστά), Χρήστος Αγγουριδάκης (σαξόφωνο), Θανάσης Καρυπίδης (βιολί), Γιάννης Σταμενίτης (ακουστικό μπάσο)

11.   «ΤΕΜΠΕΛΙΑ». Σε κείμενα Γεώργιου Σουρή. Το βίντεο είναι του Σταύρου Παναγιωτάκη και η μουσική σύνθεση του Δημήτρη Αδαμίδη.

Σκηνοθετική προσέγγιση

Με αφορμή τις εξαναγκαστικές μεταγγίσεις πληθυσμών, τις ανθρώπινες μειονότητες και το προσφυγικό ζήτημα, η δομή του έργου εστιάζει στη μεταμόρφωση που υφίσταται ο άνθρωπος, κατά τη διάρκειά των διαδικασιών της εξέλιξης του.

Τα μέρη του οπτικού-μουσικού δρώμενου TRANSITIONS/DENIZENS (Μετοικήσεις/Μετάβαση), που καλείται να προκαλέσει μία βιωματική εμπειρία στο θεατή, είναι: α) Το σώμα - η μετάβαση σε μια κοινωνία,  β) Η περιπλάνηση - προσδιορισμός της ζωής και γ) Η μεταμόρφωση - το πέρασμα.

Η κατάσταση της ύλης ενός ανθρώπινου σώματος, παραδοσιακά, περιγράφει το πόσο εύκολα μεταβάλλεται το σχήμα και το μέγεθός του. Περπατάει, σκύβει, τρέχει, στέκεται, ξαπλώνει. Μέσα από τη ψηλάφηση της θέσης του και ύστερα από την ένταξη του σε μια κοινωνία, το άτομο αναρωτιέται, νοσταλγεί, αποφασίζει, ισορροπεί, απολαμβάνει, ανά-δημιουργεί... Σε μια μεταβατική κοινωνία  που δημιουργείται από την περιπλάνηση προς αναζήτηση της επιβίωσης -και ευτυχίας-, οι άνθρωποι φτιάχνουν την ιστορία τους κάτω από τις περιστάσεις της ζωής στις οποίες βρίσκονται, περιστάσεις όμως που δεν τις επιλέγουν οι ίδιοι.

Η συλλογική περιπλάνηση και παράλληλα η διάβρωση και η διάσπαση των ορίων του ιδιωτικού και δημόσιου χώρου, προκαλούν μια ολική μεταμόρφωση κοινωνικής τεκμηρίωσης. Αρχίζοντας από την περίοδο του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, όπου προέκυψε η πρώτη εμφάνιση προσφύγων ως μαζικό φαινόμενο, πολλά ευρωπαϊκά κράτη άρχισαν να ψηφίζουν νόμους που επέτρεπαν την απο-πολιτογράφηση και τη στέρηση ιθαγένειας από τους πολίτες τους. Τα πρώτα στρατόπεδα στην Ευρώπη χτίστηκαν ως χώροι για τον έλεγχο των προσφύγων, και η διαδοχή –στρατόπεδα εγκλεισμού, στρατόπεδα συγκέντρωσης, στρατόπεδα εξόντωσης- εκπροσωπεί μια απόλυτη πραγματικότητα. Ένας από τους λίγους κανόνες που οι Ναζί τήρησαν πιστά κατά τη διάρκεια της «τελικής λύσης» ήταν ότι μόνο αφού οι Εβραίοι και οι τσιγγάνοι είχαν χάσει κάθε ιθαγένεια (ακόμη και εκείνη την δεύτερης κατηγορίας ιθαγένεια που διέθεταν μετά τους νόμους της Νυρεμβέργης) μπορούσαν να σταλούν στα στρατόπεδα εξόντωσης.

Ο πρόσφυγας, άπατρις εξαιτίας των ειδικών συνθηκών επιβίωσης (π.χ. η διακίνηση μεταναστών), οι οποίες ταυτόχρονα αναπλάθουν την προσωπική του εξέλιξη, συνιστά την ιστορική κατάσταση ανάγκης και τη ριζική κρίση, της έννοιας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, που σήμερα αποδεικνύονται εντελώς απροστάτευτα. Είναι θύμα πολιτικών διώξεων, καθώς η επιστροφή στην πατρίδα τους θα σήμαινε αδυναμία επιβίωσης. Από τη στιγμή που ένας άνθρωπος περάσει ως πρόσφυγας τη γραμμή των συνόρων της χώρας του, ακριβώς τη στιγμή αυτής της μετάβασης, έχει χάσει οποιοδήποτε ανθρώπινο δικαίωμα θεωρείται αναφαίρετο, στη χώρα που έχει πολιτογραφηθεί[1]. Όπως αναφέρει η Χάννα Άρεντ[2], «οι πρόσφυγες που απελαύνονται από τη μια χώρα στην επόμενη εκπροσωπούν την πρωτοπορία του λαού τους».

Μια μάζα μη πολιτών που διαμένουν μόνιμα, και που ούτε μπορούν, ούτε θέλουν να πολιτογραφηθούν ή να επαναπατριστούν, συχνά έχουν μια υπηκοότητα προέλευσης, αλλά, προτιμούν να μην χρησιμοποιήσουν την προστασία του κράτους τους. Είναι όπως και οι πρόσφυγες, « de facto απάτριδες». Για αυτούς τους μη πολίτες και μη μόνιμους κατοίκους, ο Τhomas Hammar δημιούργησε το νεολογισμό Denizens (μέτοικος), δείχνοντας ότι η έννοια του πολίτη (citizen) δεν είναι πλέον επαρκής για να περιγράψει την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα των σύγχρονων κρατών.

Σταύρος Παναγιωτάκης, Απρίλιος 2016

---

[1] Tomas Hammar, Democracy and the Nation State: Aliens, Denizens, and Citizens in a World of International Migration (Research in Ethnic Relations Series) 1990 by Routledge

[2] Χάννα Άρεντ, Ιμπεριαλισμός, κεφάλαιο 5: Η παρακμή του έθνους-κράτους και το τέλος των δικαιωμάτων του ανθρώπου