και γενικά η δολοφονία των Ελλήνων του Πόντου μέσα σε μια οκταετία, ήταν κάτι το πρωτοφανές. Πρώτη φορά παγκοσμίως πήρε χώρα ένα τέτοιο μεγάλο έγκλημα και μάλιστα με τις ευλογίες και των Ευρωπαϊκών τότε δυνάμεων.
Η ημερομηνία μνήμης
της 19ης Μαΐου επιλέχτηκε
επειδή ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στις 19 Μαΐου του 1919 στην Σαμψούντα και
τότε ξεκίνησε η δεύτερη και πιο βίαιη φάση του σχεδίου αφανισμού των Ελλήνων. Το δυστύχημα στην σύγχρονη ιστορία του Ποντιακού
Ελληνισμού είναι πως η Γενοκτονία έχει αναγνωριστεί μονάχα από την Κυπριακή
Δημοκρατία και από τις πολιτείες της Ν.Υόρκης, του Νιού Τζέρσεϊ και της
Κολούμπια το 2002, της Γεωργίας και της Πενσυλβάνια το 2004, του Κλίβελαντ το
2005 και της Μασαχουσέτης το 2006.
Ενενήντα ένα χρόνια από την Γενοκτονία και την σφαγή των
353.000 χιλιάδων αλλά και των ξεριζωμό του υπόλοιπου πληθυσμού που ανέρχονταν
στις 350.000 χιλιάδες. Στο σημείο αυτό δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την ηρωική
στάση του Ποντιακού Αντάρτικου στα βουνά
του Δυτικού πόντου, όπου οι ιστορικοί σημειώνουν πως αν δεν υπήρχε, διότι
προστάτεψε και έσωσε χιλιάδες γυναικόπαιδα στα βουνά,, τουλάχιστον ακόμα 100.000
χιλιάδες Έλληνες του Πόντου θα είχαν δολοφονηθεί από τους Τούρκους. Κάτι που
σημαίνει ότι η φυλή μας θα ήταν ακόμα πιο συρρικνωμένη.
Εδώ
ακριβώς έγκειται και η προσπάθεια της Εκκλησίας για την αποτροπή του μοιραίου.
Η περιοχή του Πόντου από αιώνες είχε
χαρακτηριστεί ως η ευλογημένη γή των Αγίων Πατέρων. Πολλοί Άγιοι της Ορθοδόξου
Πίστεώς μας γεννήθηκαν και έδρασαν στην πατρώα γή. Τα συγγράμματά τους
μεταλαμπαδεύουν μέχρι σήμερα το λόγο του Ιησού Χριστού στον πιστό λαό. Πως θα μπορούσε
λοιπόν η τότε Εκκλησία να μείνει αδιάφορη; Έτσι με τις ευλογίες και οδηγίες του Μητροπολίτη Αμάσειας Γερμανού Καραβαγγέλη
γεννιέται κατά κάποιον τρόπο το Αντάρτικο στον Δυτικό Πόντο. Στόχος, κατεξοχήν
εθνικός. Ο Δυτικός Πόντος έχει υποστεί
το σκληρότερο διωγμό. Έχοντας ακόμα εισκομίσει ο Καραβαγγέλης μια τεράστια
πείρα από την θητεία του στην Μακεδονία, θα οργανώσει κατάλληλα αντάρτικα
σώματα στον Πόντο, που για καιρό θα προστατεύουν τους Έλληνες της περιοχής από
τις θηριωδίες των Τούρκων. Προς αυτή την
κατεύθυνση άλλωστε θα ιδρύσει με άλλους φλογερούς πατριώτες του Πόντου στα
πρότυπα της Φιλικής Εταιρείας, μια μυστική πατριωτική οργάνωση με το όνομα «Μιθιδράτης», που στόχο της είχε να
αναζωογονήσει τους υπάρχοντες πατριωτικούς θύλακες και να οργανώσει την
αντάρτικη άμυνα, στον επιχειρούμενο πολλαπλός αφελληνισμό του Πόντου. Ο
Μητροπολίτης από κοινού με τον Μητροπολίτη Τραπεζούντος
Χρύσανθο Φιλιππίδη, θα συντάξουν υπόμνημα προς τους συμμάχους με το οποίο
ζητούν την ανεξαρτησία του Πόντου. Το όραμά τους όχι μόνο για έναν ελεύθερο
Ποντιακό Ελληνισμό, αλλά και για ένα ανεξάρτητο Ποντιακό κράτος συνεχίζεται εν
μέσω διωγμών και δολοφονιών.
Τον επίλογο
της ποντιακής γενοκτονίας αποτελεί ο ξεριζωμός των επιζώντων και έτσι έρχονται στην Ελλάδα και τα
τελευταία υπολείμματα της «εν ροή
γενοκτονίας» όπως ονομάστηκε. Πολλοί Πόντιοι επιζώντες θα ζήσουν
δύσκολες στιγμές στο ελλαδικό κράτος. Σύντομα πολλοί θα αναζητήσουν καλύτερες
συνθήκες διαβίωσης στο εξωτερικό, ενώ σε λιγότερο από τη χρονική περίοδο μίας
γενιάς αρκετοί θα ξαναγίνουν πρόσφυγες με τη λήξη του εμφυλίου πολέμου. Εκεί
στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης θα ξαναβρούν τους συγγενείς τους και
συμπολίτες τους και θα μάθουν για την τύχη των αγνοούμενων μετά τη Γενοκτονία.
Η εκρίζωση αυτή των Ελλήνων του
Πόντου είναι από τα πρωτοφανή εγκλήματα στην ανθρώπινη ιστορία. Ύστερα από 27
αιώνες ζωής παρουσίας και προσφοράς, μετά από Διεθνή Συνθήκη, ένα κομμάτι ενός έθνους εκριζώθηκε για πρώτη
φορά στα παγκόσμια ιστορικά χρονικά, αφήνοντας
πατρογονικές εστίες, εκκλησίες, τάφους προγόνων και κατέφυγε στις ακτές της
Ελλάδος. Η Μακεδονία, η Θράκη, η Αθήνα, η
Θεσσαλονίκη, ο Πειραιάς, η Πάτρα, ο Βόλος, η Καβάλα, η Δράμα και άλλες περιοχές
είναι οι χώροι όπου προσπάθησαν και ρίζωσαν οι πρόσφυγες Πόντιοι.
Το
επίσημο Τουρκικό Κράτος οφείλει να αναγνωρίσει τα εγκλήματα που διέπραξε σε
βάρος των Ελλήνων του Πόντου μεταξύ των έτων 1914 και 1923. Δυστυχώς όμως οι τουρκικές
κυβερνήσεις αρνούνται πως υπήρξε γενοκτονία και τοποθετούν επισήμως το θάνατο
των Ελλήνων στα πλαίσια των ευρύτερων απωλειών του πολέμου, του λιμού ή άλλων
κοινωνικών αναταράξεων.
Ιωάννης Ε.
Πουλατσίδης
Θεολόγος
