ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΟΧΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ – ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΚΛΠ.
π. Γενικού Διευθυντή Ανάπτυξης
της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης.
Περίληψη Προηγούμενου: Ο Τσολάκογλου προσπαθεί να δικαιολογηθεί για την ανάληψη της κατοχικής κυβέρνησης παραθέτοντας σειρά επιχειρημάτων αλλά και την ενθάρρυνση που είχε γι’ αυτό από τους παλαιούς πολιτικούς. Η κυβέρνηση Τσολάκογλου προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα επιχειρώντας να αποκαταστήσει τη λειτουργία του κράτους, της περισυλλογής των ερειπίων, των πολεμοπαθών, της δημιουργίας «κάτω από το πάτωμα» κάποιων μηχανισμών αντίστασης στον στρατό Κατοχής με έμφαση στη Μακεδονία. Κατηγορούσε τον Μεταξά ότι μπήκε στον πόλεμο εξυπηρετώντας τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των Εγγλέζων, κατηγορούσε την Κυβέρνηση Μεταξά για σκάνδαλα κλπ. Όμως ο Ελληνικός Λαός από την πρώτη ημέρα δεν το έβαλε κάτω και μόνος του οργανώθηκε για να προκαλέσει κάθε είδους προβλήματα στον κατακτητή.
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ (Συνέχεια).
Όμως οι Αθηναίοι θεωρούσαν ότι έπρεπε να κάνουν και άλλα, πολύ περισσότερα και πιο ενεργητικά από το να κλείνουν μόνον τα παράθυρα. Στην ύπαιθρο, στις πόλεις, μικρές και μεγαλύτερες αλλά και στην πρωτεύουσα βρήκαν διέξοδο στην αυθόρμητη συμμετοχή, στον εντοπισμό, απόκρυψη, φυγάδευση συμμάχων Βρετανών του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος, δυνάμεως 62.562 ανδρών περίπου που είχαν συνδράμει τον Ελληνικό Στρατό κατά την εχθρική εισβολή. Είχαν διασωθεί 50.732 Βρετανοί άνδρες (ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ, 2011(1973). Στην Αθήνα κάθε φορά που περνούσαν γερμανικά καμιόνια με Εγγλέζους αιχμαλώτους, οι ανώνυμοι Αθηναίοι ξεσπούσαν σε χειροκροτήματα και επευφημίες υπέρ των συλληφθέντων συμμάχων. Τους πετούσαν τσιγάρα, μπύρες κλπ, στην αρχή τουλάχιστον που ακόμη υπήρχαν. Και αυτά κάτω από τις μύτες των Γερμανών που προφανώς εξοργίζονταν αλλά και υπό τα όμματα ξένων παρατηρητών (π.χ. διπλωματών, δημοσιογράφων κλπ) που τα μετέδιδαν στις χώρες τους.. Στην πρωτεύουσα οι πολίτες συζητούσαν κρυφά ότι κάτι πρέπει να κάνουν. Οι πιο θαρραλέοι αποφασίζουν να δράσουν. Με χίλιες προφυλάξεις κυκλοφόρησαν οι πρώτες προκηρύξεις που καλούσαν τους πατριώτες να είναι ενωμένοι, να περιμένουν... Άρχισαν να οργανώνονται οι πρώτες ομάδες που ενεργούσαν μικροσαμποτάζ, που οργάνωναν τον εντοπισμό, προστασία και φυγάδευση Εγγλέζων.. Τότε άρχισε και η «κατασκοπεία», η συλλογή πληροφοριών για κινήσεις κατοχικών στρατιωτικών μονάδων και πλοίων στον Πειραιά κλπ. Άβγαλτα φοιτητόπαιδα και μαθητές, καλόπαιδα οικογενειών και ξυπόλυτα φτωχαδάκια δεν εννοούν να μείνουν άπραγοι. Νέοι και νέες «οργανωμένοι» και «συντονισμένοι» από μεγαλύτερους σε ηλικία, γράφουν συνθήματα με γαλάζια μπογιά παντού. «Καμιά υπόδουλη πόλις δεν είναι τόσο γεμάτη από αντιαξονικές επιγραφές σαν την Αθήνα», λέει ο Ζαλοκώστας. «Αν η σκλαβιά νάρκωσε τους ηλικιωμένους, την καρδιά των νέων την εθέρμανε…ο ενθουσιασμός και η θέληση για την απελευθέρωση της Πατρίδας», αναφέρει στο κλασικό για την κατοχή βιβλίο του «Το Χρονικό της Σκλαβιάς», ο Χρήστος Ζαλοκώστας, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1949 (και επενεκδόθηκε αργότερα από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ).
Ο εντοπισμός, συγκέντρωση, φύλαξη, συντήρηση, φυγάδευση των Βρετανών προς τη μέση Ανατολή διά της Τουρκίας και κυρίως διά της Πελοποννήσου προς την Κρήτη κατά την περίοδο από Μάρτιο 1941 έως και το πρώτο δεκαήμερο Μαΐου, ήταν ένα μεγαλειώδες εγχείρημα που υλοποιήθηκε από τον ανώνυμο Έλληνα και την ανώνυμη Ελληνίδα χωρίς καμμιά οργάνωση και έξωθεν βοήθεια. Δεν υπήρχαν εξάλλου τότε ακόμα οι μεγάλες Αντιστασιακές Οργανώσεις. Ήταν η πρώτη μεγάλης κλίμακας -μη ελεγχόμενη από κανέναν- ενεργός αντιστασιακή πράξη του Ελληνικού Λαού, εξαιτίας της οποίας υπήρξαν και θύματα. Ήταν η αντανακλαστική αντίδραση Ελλήνων που μαρτύρησαν για την πατρίδα αλλά επειδή δεν ήταν οργανωμένοι κάπου και ιδιαίτερα επειδή δεν ήταν κομμουνιστές, παραμένουν μέχρι σήμερα εντελώς ΑΓΝΩΣΤΟΙ. Η φυγάδευση Εγγλέζων προς τη Μέση Ανατολή συνεχίστηκε και μετά την κατάληψη της Κρήτης την 31 Μαΐου 1941, αλλά γινόταν με μειούμενους ρυθμούς μέσω Τουρκίας, από τα νησιά του Αιγαίου. Η διαδρομή αυτή συνέχισε να χρησιμοποιείται όχι πλέον με Εγγλέζους αλλά κυρίως με Έλληνες, πολιτικούς, στρατιωτικούς και πολίτες οι οποίοι έφευγαν από την Ελλάδα ή επέστρεφαν στην Ελλάδα κυρίως για να συμβάλλουν στον αγώνα εναντίον των Γερμανών.
Η υπεξαίρεση από την Ακρόπολη της Γερμανικής σημαίας από δύο νέους που, τότε, δεν ανήκαν σε καμιά οργάνωση ή κόμμα, τους Μ. Γλέζο και Απόστολο Σάντα, το βράδυ της 30ης προς 31η Μαΐου 1941 φαίνεται να ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της γερμανικής αντοχής. Και την επόμενη ημέρα ο Γερμανός Φρούραρχος Αθηνών εκδίδει αυστηρότατη ανακοίνωση επιβάλλοντας απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 10 το βράδυ, για επτά λόγους, αρχίζοντας από το συμβάν της υπεξαίρεσης της σημαίας από την Ακρόπολη και προχωρώντας στη συμπάθεια των Ελλήνων, Τύπου και κοινής γνώμης έναντι των Εγγλέζων, τις κακοποιήσεις Γερμανών στρατιωτών αιχμαλώτων στην Κρήτη, τις εκδηλώσεις αγάπης των Αθηναίων (έραιναν με λουλούδια, πρόσφεραν καρπούς, ποτά, τσιγάρα) στους Εγγλέζους αιχμαλώτους. Επιπλέον, στο σκεπτικό της απαγόρευσης κυκλοφορίας υπάρχει και το ότι έγινε λιγότερο φιλική η συμπεριφορά αθηναϊκών κύκλων προς τις γερμανικές δυνάμεις, οι Ελληνικές αρχές δεν ελάμβαναν μέτρα για την πάταξη της αισχροκέρδειας και, τέλος, τα προϊόντα πωλούνταν στους Γερμανούς στρατιώτες σε τιμές υψηλότερες απ’ ό,τι στους Έλληνες. Στους μη συμμορφούμενους θα επιβάλλονταν αυστηρότατες κυρώσεις.
ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ - ΤΟ ΚΚΕ.
Τα πρώτα σκιρτήματα των πρώτων ανθρώπων για αντίδραση ενάντια στους κατακτητές στοχεύουν στον ξεσηκωμό της επαρχίας και στην εξασφάλιση οπλισμού. Στις πρώτες επαφές που έχουν κάποιοι που ήθελαν δράση με τους γεροντότερους από τους παλιούς πολιτικούς, συναντούν τουλάχιστον αδιαφορία: Τους συμβουλεύουν να καθίσουν φρόνιμα για «..ν’ αποφύγουμε ζημιές.» (ΖΑΛΟΚΩΣΤΑΣ, 1988(1949), σελ. 31. Η εθνική έξαρση του λαού ήταν δεδομένη όπως και η επιθυμία του για αντίδραση από την πρώτη, κιόλας, ημέρα της εισόδου των κατοχικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Η πρόσφατη ανάμνηση της ήττας στη «Γραμμή Μεταξά» και ιδιαίτερα η οπισθοχώρηση από το νικηφόρο μέτωπο των αλβανικών Βουνών πείσμωσαν τους νικητές Έλληνες. Όπως είδαμε ανωτέρω, οι Έλληνες καθώς ήταν ψυχολογικά έτοιμοι, δεν περίμεναν κανέναν να τους ξεσηκώσει και από μόνοι τους βρήκαν τρόπους… Βέβαια, για κάτι πιο σοβαρό απαιτούνταν πολύ περισσότερα: Ηγεσία που θα έμπαινε μπροστά, συστηματική δουλειά, οργάνωση, προγραμματισμός, πόροι.. Ποια ήταν η Ηγεσία; Τα Αστικά κόμματα, οι Στρατιωτικοί, η Κυβέρνηση της Εξορίας, οι Σύμμαχοι.
Με την είσοδο των κατακτητών και την κατάλυση του Ελληνικού Κράτους υπήρχε ένα περίεργο καθεστώς στη χώρα. Τα παλιά Αστικά Κόμματα δεν υπήρχαν καθώς μετά την εγκαθίδρυση του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου υποχρεωτικά διαλύθηκαν. Υπήρχαν όμως οι ηγέτες τους.. Το ΚΚΕ ουσιαστικά δεν υπήρχε ύστερα από την εσωτερική διάβρωση που είχε υποστεί και τελικά μετά τη διάσπασή του στα δύο, από τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη, τον Υπουργό Εθνικής Ασφαλείας της Κυβέρνησης Μεταξά.
