Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2016

ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ, ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΑΝΕΛΥΣΕ Ο ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΠΡΑΒΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΛΙΝΔΡΟ

 Στη κατάμεστη αίθουσα του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κολινδρού την Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016, πραγματοποιήθηκε η 16η εκδήλωση της Ομάδας Επιστημόνων Κολινδρού, που σε
συνεργασία με τον Δήμο Πύδνας-Κολινδρού οργανώνουν από κοινού για τρίτη κατά σειρά περίοδο, θέμα της οποίας ήταν: «Ελληνισμός και Δύση. Διαφέρουμε και γιατί; (Η περίπτωση του κρασιού, του μεταξιού και η αντίληψη για τον νόμο)».                                

  Ομιλητής ήταν ο κολινδρινής καταγωγής  Θανάσης Μπράβος φιλόλογος, διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας, αποσπασμένος στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (2004-2008) και στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Simon Fraser University, Vancouver, Canada (2013-2016), οοποίος αρχικά ανάφερε ότι 186 χρόνια μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και η ελληνική κοινωνία επιμένει σε ξεπερασμένους τρόπους συμπεριφοράς. Απάντηση αποδεκτή απ’ όλους στο γιατί συμβαίνει αυτό είναι μάλλον δύσκολο να υπάρχει αν όχι αδύνατον. Αυτό, όμως, που σίγουρα είναι αποδεκτό, είναι πως οι κοινωνίες αλλάζουν · λειτουργούν, θα μπορούσε να πει κανείς, σαν ένα υπερωκεάνιο το οποίο αλλάζει κατεύθυνση, αλλά πάρα πολύ αργά. Κάποιες κοινωνίες, μάλιστα, αργούν περισσότερο, η ελληνική φαίνεται ότι συγκαταλέγεται σε αυτές. Τι είναι, όμως, αυτό που εμπόδισε – και εμποδίζει ακόμη σε μεγάλο βαθμό – την ελληνική κοινωνία να αλλάξει τόσο γρήγορα και αποτελεσματικά όσο θα έπρεπε; Στην παρουσίαση αυτή ο ομιλών διακινδύνευσε μια απάντηση η οποία μπορεί να φανεί παράξενη στην αρχή: τόσο η αποκοπή από την παράδοση όσο κι η προσκόλληση σε αυτήν με εσφαλμένο όμως τον τρόπο.


 Η διακοπή της παράδοσης τόσο οικονομικής όσο και πολιτισμικής του ελληνικού λαού, η οποία σε συνδυασμό με την παράλληλη «απογείωση» της Δύσης στους τομείς ακριβώς αυτούς, έκανε τόσο μεγάλη τη διαφορά, ώστε ούτε τα 186 χρόνια από την απελευθέρωση να αποδειχτούν αρκετά να την καλύψουν.
Η βασική ιδέα που διατρέχει την παρουσίαση είναι ότι στους αιώνες που ακολούθησαν τη διάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους Δυτικούς μετά το 1204 μ.Χ. και ασφαλώς μετά την ολοκληρωτική επικράτηση των Οθωμανών, το νήμα της παράδοσης και της γνώσης κόπηκε με αποτέλεσμα ο ελληνικός χώρος να περιπέσει στην έσχατη ένδεια και την απόλυτη απομόνωση από τα τεκταινόμενα στη Δύση, από τα χρόνια της Αναγέννησης και εντεύθεν.


Ως υποθέσεις εργασίας που στηρίζουν την άποψη αυτή χρησιμοποιήθηκαν το κρασί, το μετάξι και η αντίληψη για το νόμο. Σχετικά με το πρώτο, αν και ο ελληνικός χώρος είχε παράδοση χιλιάδων ετών σε αυτό, με την αρχαιότητα να κληροδοτεί στους επόμενους αιώνες τη γνώση σχετικά με την παλαίωση του κρασιού και τη νομοθεσία σχετικά με την ονομασία προελεύσεως, η επικράτηση των μουσουλμάνων Οθωμανών έγινε η κύρια αιτία για την εξαφάνιση των αμπελώνων, μιας και το αλκοόλ απορρίπτεται αναφανδόν από το Ισλάμ. Παράλληλα, ωστόσο, οι Δυτικοί, με προεξάρχοντες του Γάλλους που μέχρι τα τέλη του ευρωπαϊκού μεσαίωνα δεν είχαν να επιδείξουν τίποτε απολύτως ως προς το κρασί, εθήτευσαν στην οινοποιία και σήμερα θεωρούνται ηγήτορες στο χώρο.
Ως προς το δεύτερο, έγινε αναφορά στο ελάχιστα γνωστό γεγονός της βίαιης μεταφοράς τεχνογνωσίας, στην κατασκευή απαράμιλλης ποιότητας μεταξωτών από τη βυζαντινή αυτοκρατορία, και ιδιαίτερα τη Θήβα και την Κόρινθο, στην Ιταλία τον 12ο αι. μ.Χ. Έκτοτε η γνώση αυτή μεταφέρθηκε σε όλη τη Δ. Ευρώπη και μέχρι σήμερα εξακολουθεί και υπάρχει αδιαλείπτως, ενώ στον ελληνικό χώρο δεν υπάρχει κάτι παρόμοιο και σίγουρα παραμένει άγνωστο ακόμη και σε εμάς ότι κάποτε η κεντρική και νότια Ελλάδα διέθετε τη γνώση για την κατεργασία του μεταξιού που δεν υπήρχε όμοιά της στη Δύση.
Η ιδιαίτερα «ευέλικτη» στάση απέναντι στο νόμο αποτέλεσε αφορμή για την τρίτη υπόθεση εργασίας. Σίγουρα θα προξενούσε απορία πώς ο ελληνικός χώρος, που μέχρι την ολοκληρωτική  επικράτηση των Οθωμανών ήταν εκείνος στον οποίο εφαρμοζόταν αδιαλείπτως το ρωμαϊκό δίκαιο, «ξέχασε» την αληθινή σχέση με το Νόμο και η Δύση που ξαναβρήκε το ρωμαϊκό δίκαιο μόλις στα τέλη του 11ου αι. μ.Χ. και το ενοποίησε μόλις τον 16ο αι. μ.Χ. με το δίκαιο των διαφόρων γερμανικών κρατών που είχαν εμφανιστεί και επικρατήσει εκεί ενσωμάτωσε στην παράδοσή της την υποταγή στο Νόμο. Η κεντρική ιδέα είναι ότι ήταν πολλές οι τουλάχιστον 12 γενιές Ελλήνων που έζησαν δίχως τη γνώση και την εμπειρία του ρωμαϊκού δικαίου μέχρι την απελευθέρωση το 1830, ώστε να χαθεί κάθε επαφή με αυτό. Αντ’ αυτού, το εντελώς «ασταθές» δικαιικό περιβάλλον που επικρατούσε εντός των ορίων της οθωμανικής αυτοκρατορίας με τους χριστιανούς ραγιάδες να είναι κατώτεροι από τους κυρίαρχους ενώπιον του Νόμου, υπήρξε πρόξενος όχι μόνον τάσης εξαπάτησης της εξουσίας, αλλά και παράβασης γενικότερα του Νόμου, στάση που ταυτίστηκε με την απόδειξη και επίδειξη εξυπνάδας και επαινετέας «ευελιξίας». 


Μετά την ομιλία η Δημοτική Χορωδία Κολινδρού "Αλέξης Ζορμπάς" με μαέστρο τον καθηγητή μουσικής Βαγγέλη Μπουσμαλή, ερμήνευσε χριστουγεννιάτικα και έντεχνα τραγούδια, που ενθουσίασαν τους παρευρισκόμενους και απέσπασε το θερμό, αυθόρμητο χειροκρότημά τους.   Οι θετικές κρίσεις και οι εκφράσεις ικανοποίησης για την όλη  παρουσίαση  της εκδήλωσης, αντικατοπτρίζουν τα αισθήματα και  την ψυχική  συμπαράσταση της τοπικής κοινωνίας σε τέτοιες υψηλού επίπεδου πολιτιστικές δράσεις.


 Η επόμενη εκδήλωση της Ομάδας Επιστημόνων Κολινδρού προγραμματίσθηκε για την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2016 και ώρα 11.00 στην αίθουσα πάλι του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κολινδρού, με ομιλητή τον κ. Νίκο Σοφικίτη, Καθηγητή και Διευθυντή του Τμήματος Ουρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Θέμα της εισήγησής του θα είναι: "Χειρουργική και φαρμακευτική θεραπεία της ανδρικής υπογονιμότητας".