Σχόλιο Φρίξου
«Αν δεν φτάσει ο άνθρωπος στο χείλος του γκρεμού δεν βγάζει η ράχη του φτερά για να πετάξει» Ν Καζανζτάκης
Ο Έλληνας και η αλλαγή νοοτροπίας
Toυ Θανάση Καραγιάννη*
Έχει γίνει κοινός τόπος πλέον, για τους σοβαρά σκεπτόμενους Έλληνες τουλάχιστον, ότι:
1) Η οικονομική κρίση της χώρας μας δεν είναι τόσο αποτέλεσμα οικονομικών διεργασιών (δεν μπήκαμε μέσα δηλαδή επειδή έκλεψε τόσα ο τάδε υπουργός ή επειδή τα πήρε ο τάδε δημόσιος υπάλληλος) όσο αποτέλεσμα της κακής νοοτροπίας του Έλληνα πολίτη (άρα και της Ελληνικής κοινωνίας) και της κακής αντίληψης και πρακτικής του Έλληνα πολιτικού (άρα και της κακής λειτουργίας του κράτους). Ή και με την αντίθετη σειρά αν προτιμάτε.
2) Ότι χωρίς αλλαγή νοοτροπίας της Ελληνικής κοινωνίας και αλλαγή αντίληψης και λειτουργίας του Ελληνικού πολιτικού συστήματος, δεν υπάρχει περίπτωση να βγούμε από την κρίση (και εάν βγούμε προσωρινά, θα ξανακυλήσουμε χειρότερα).
3) Ότι παρ’ όλα όσα φοβερά και τρομερά έχουν συμβεί στη χώρα μας κατά τα τελευταία πέντε-έξι χρόνια της κρίσης (κυρίως σε βάρος των μη προνομιούχων Ελλήνων), δεν έχει αλλάξει ούτε η νοοτροπία της Ελληνικής κοινωνίας, ούτε η αντίληψη και πρακτική του Ελληνικού πολιτικού συστήματος.
Σε αυτό το μήκος κύματος λοιπόν κινούμενος και ο σοβαρά, σοβαρότατα σκεπτόμενος Νεοέλληνας φιλόσοφος κ. Στέλιος Ράμφος, σε ομιλία του (2-11-2014, σκηνή του Acro, Αθήνα) πολύ σωστά, κατά τη γνώμη μας, υποστήριξε ότι: «Το καινούργιο μπορεί να έρθει στη χώρα μας μόνο με αλλαγή νοοτροπίας, γιατί αν το χρέος εξαφανιζόταν με ένα μαγικό ραβδί, εμείς θα συνεχίζαμε να έχουμε την ίδια νοοτροπία».
Προσπαθώντας να συμπληρώσουμε τον αξιολογότατο νεοέλληνα διανοητή, μπορούμε να πούμε ότι η πραγματική αλλαγή στη χώρα μας δεν πρόκειται να έρθει από την οποιαδήποτε εναλλαγή κομμάτων και κυβερνήσεων στην εξουσία, χωρίς την αλλαγή νοοτροπίας τόσον του πολίτη όσο και του πολιτικού (της κοινωνίας και του κράτους με άλλα λόγια).
Επιχειρώντας δε περαιτέρω να εξειδικεύσουμε τα παραπάνω από τον κ. Ράμφο λεχθέντα, έχουμε νομίζουμε το δικαίωμα να υποστηρίζουμε βάσιμα ότι, εάν σήμερα ως δια μαγείας μας χορηγούνταν cash τo απαιτούμενο ποσόν των 300 δισεκατομμυρίων για να γεμίσουμε τη μαύρη τρύπα της οικονομίας μας, είναι βέβαιο ότι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα αυτή θα είχε ξαναδημιουργηθεί (ορθότερα: εμείς θα την είχαμε ξαναδημιουργήσει) και μάλιστα αυτή τη φορά μεγαλύτερη.
Την επιβεβαίωση στην άποψη αυτή μας τη δίνει νομίζουμε ο, επίσης σοβαρότατος, πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας κ. Γκόραν Πέρσον σε μια συνέντευξή του σχετικά με την Ελληνική κατάσταση στην εφημερίδα «Καθημερινή» (φ. 12-10-2014, σελ. 10): «Έχουμε πάντα την τάση να ξεχνάμε όταν οι κρίσεις ξεπερνιούνται, ότι μπορούν να επαναληφθούν. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να έχεις κτίσει στην κοινωνία σου τις δομές που θα σου απαγορεύσουν να κάνεις το ίδιο λάθος πάλι».
Εάν όμως το κτίσιμο των κατάλληλων δομών είναι για τους υπόλοιπους λαούς (Άγγλους, Γάλλους, Πορτογάλους κ.λ.π.) σημαντικό (που πράγματι είναι), σκεφτείτε πόσο πιο σημαντικό είναι για εμάς τους Έλληνες, αφού εμείς δεν έχουμε απλώς την τάση να ξεχνάμε αλλά την έξη (και η «έξις» είναι ως γνωστόν «δευτέρα φύσις») να ξεχνάμε και μάλιστα όχι όταν οι κρίσεις ξεπερνιούνται αλλά, ακόμα χειρότερα, όταν ακόμα οι κρίσεις βρίσκονται στο ζενίθ τους.
Διότι πέστε μου: Ποιες κακές νοοτροπίες έχουμε αλλάξει σαν λαός και κοινωνία και ποιες δομές έχουν κτίσει οι Έλληνες πολιτικοί και οι Ελληνικές κυβερνήσεις από το 2009 μέχρι σήμερα, που να μας απαγορεύουν να ξανακάνουμε το ίδιο λάθος;
Νομίζω καμία: Ούτε πιο νομοταγείς οι Έλληνες έχουμε γίνει, ούτε αγαπάμε και προσέχουμε περισσότερο το περιβάλλον μας, ούτε πολύ περισσότερο έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον μας για το δημόσιο συμφέρον, ούτε, ούτε, ούτε …Αλλά ούτε και οι Έλληνες πολιτικοί-βουλευτές έχουν περιορίσει τα αδικαιολόγητα, καταχρηστικά και αντισυνταγματικά τους προνόμια, ούτε φέρονται να ασπάζονται την πολιτική ορθότητα, ούτε ότι βάζουν το εθνικό πάνω από το κομματικό συμφέρον. Ούτε, τέλος, και η Ελληνική πολιτεία έχει προβεί στις απαιτούμενες σοβαρές διαρθρωτικές αλλαγές, ούτε στην αλλαγή του Συντάγματος, ούτε στην αλλαγή του εκλογικού νόμου κ.λ.π., κ.λ.π., που είναι απαραίτητες για την μετεξέλιξη της Ελληνικής πραγματικότητας και την έξοδό μας από την κρίση.
Να γιατί λοιπόν η κρίση στην Ελλάδα, παρ’ όλες τις αιματηρές θυσίες των Ελλήνων πολιτών, διαιωνίζεται, χωρίς προοπτική διεξόδου, ενώ στις άλλες χώρες (Ιρλανδία, Ισλανδία, Πορτογαλία) που όντως έκτισαν τις απαραίτητες δομές, η κρίση έχει ήδη ξεπεραστεί.
Ασχολείται όμως κάποιος σοβαρά μ’ αυτό; Δεν νομίζω, αφού η μεν κυβέρνηση ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την προσπάθειά της να κρατηθεί στην εξουσία, η δε αντιπολίτευση αποκλειστικά με την προσπάθειά της να αναρριχηθεί στην εξουσία. Και ο λαός; Αυτός το μόνο που κάνει είναι ότι περιμένει να (ξανα)ψηφίσει!
* Ο Θανάσης Καραγιάννης είναι δικηγόρος
Έχει γίνει κοινός τόπος πλέον, για τους σοβαρά σκεπτόμενους Έλληνες τουλάχιστον, ότι:
1) Η οικονομική κρίση της χώρας μας δεν είναι τόσο αποτέλεσμα οικονομικών διεργασιών (δεν μπήκαμε μέσα δηλαδή επειδή έκλεψε τόσα ο τάδε υπουργός ή επειδή τα πήρε ο τάδε δημόσιος υπάλληλος) όσο αποτέλεσμα της κακής νοοτροπίας του Έλληνα πολίτη (άρα και της Ελληνικής κοινωνίας) και της κακής αντίληψης και πρακτικής του Έλληνα πολιτικού (άρα και της κακής λειτουργίας του κράτους). Ή και με την αντίθετη σειρά αν προτιμάτε.
2) Ότι χωρίς αλλαγή νοοτροπίας της Ελληνικής κοινωνίας και αλλαγή αντίληψης και λειτουργίας του Ελληνικού πολιτικού συστήματος, δεν υπάρχει περίπτωση να βγούμε από την κρίση (και εάν βγούμε προσωρινά, θα ξανακυλήσουμε χειρότερα).
3) Ότι παρ’ όλα όσα φοβερά και τρομερά έχουν συμβεί στη χώρα μας κατά τα τελευταία πέντε-έξι χρόνια της κρίσης (κυρίως σε βάρος των μη προνομιούχων Ελλήνων), δεν έχει αλλάξει ούτε η νοοτροπία της Ελληνικής κοινωνίας, ούτε η αντίληψη και πρακτική του Ελληνικού πολιτικού συστήματος.
Σε αυτό το μήκος κύματος λοιπόν κινούμενος και ο σοβαρά, σοβαρότατα σκεπτόμενος Νεοέλληνας φιλόσοφος κ. Στέλιος Ράμφος, σε ομιλία του (2-11-2014, σκηνή του Acro, Αθήνα) πολύ σωστά, κατά τη γνώμη μας, υποστήριξε ότι: «Το καινούργιο μπορεί να έρθει στη χώρα μας μόνο με αλλαγή νοοτροπίας, γιατί αν το χρέος εξαφανιζόταν με ένα μαγικό ραβδί, εμείς θα συνεχίζαμε να έχουμε την ίδια νοοτροπία».
Προσπαθώντας να συμπληρώσουμε τον αξιολογότατο νεοέλληνα διανοητή, μπορούμε να πούμε ότι η πραγματική αλλαγή στη χώρα μας δεν πρόκειται να έρθει από την οποιαδήποτε εναλλαγή κομμάτων και κυβερνήσεων στην εξουσία, χωρίς την αλλαγή νοοτροπίας τόσον του πολίτη όσο και του πολιτικού (της κοινωνίας και του κράτους με άλλα λόγια).
Επιχειρώντας δε περαιτέρω να εξειδικεύσουμε τα παραπάνω από τον κ. Ράμφο λεχθέντα, έχουμε νομίζουμε το δικαίωμα να υποστηρίζουμε βάσιμα ότι, εάν σήμερα ως δια μαγείας μας χορηγούνταν cash τo απαιτούμενο ποσόν των 300 δισεκατομμυρίων για να γεμίσουμε τη μαύρη τρύπα της οικονομίας μας, είναι βέβαιο ότι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα αυτή θα είχε ξαναδημιουργηθεί (ορθότερα: εμείς θα την είχαμε ξαναδημιουργήσει) και μάλιστα αυτή τη φορά μεγαλύτερη.
Την επιβεβαίωση στην άποψη αυτή μας τη δίνει νομίζουμε ο, επίσης σοβαρότατος, πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας κ. Γκόραν Πέρσον σε μια συνέντευξή του σχετικά με την Ελληνική κατάσταση στην εφημερίδα «Καθημερινή» (φ. 12-10-2014, σελ. 10): «Έχουμε πάντα την τάση να ξεχνάμε όταν οι κρίσεις ξεπερνιούνται, ότι μπορούν να επαναληφθούν. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να έχεις κτίσει στην κοινωνία σου τις δομές που θα σου απαγορεύσουν να κάνεις το ίδιο λάθος πάλι».
Εάν όμως το κτίσιμο των κατάλληλων δομών είναι για τους υπόλοιπους λαούς (Άγγλους, Γάλλους, Πορτογάλους κ.λ.π.) σημαντικό (που πράγματι είναι), σκεφτείτε πόσο πιο σημαντικό είναι για εμάς τους Έλληνες, αφού εμείς δεν έχουμε απλώς την τάση να ξεχνάμε αλλά την έξη (και η «έξις» είναι ως γνωστόν «δευτέρα φύσις») να ξεχνάμε και μάλιστα όχι όταν οι κρίσεις ξεπερνιούνται αλλά, ακόμα χειρότερα, όταν ακόμα οι κρίσεις βρίσκονται στο ζενίθ τους.
Διότι πέστε μου: Ποιες κακές νοοτροπίες έχουμε αλλάξει σαν λαός και κοινωνία και ποιες δομές έχουν κτίσει οι Έλληνες πολιτικοί και οι Ελληνικές κυβερνήσεις από το 2009 μέχρι σήμερα, που να μας απαγορεύουν να ξανακάνουμε το ίδιο λάθος;
Νομίζω καμία: Ούτε πιο νομοταγείς οι Έλληνες έχουμε γίνει, ούτε αγαπάμε και προσέχουμε περισσότερο το περιβάλλον μας, ούτε πολύ περισσότερο έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον μας για το δημόσιο συμφέρον, ούτε, ούτε, ούτε …Αλλά ούτε και οι Έλληνες πολιτικοί-βουλευτές έχουν περιορίσει τα αδικαιολόγητα, καταχρηστικά και αντισυνταγματικά τους προνόμια, ούτε φέρονται να ασπάζονται την πολιτική ορθότητα, ούτε ότι βάζουν το εθνικό πάνω από το κομματικό συμφέρον. Ούτε, τέλος, και η Ελληνική πολιτεία έχει προβεί στις απαιτούμενες σοβαρές διαρθρωτικές αλλαγές, ούτε στην αλλαγή του Συντάγματος, ούτε στην αλλαγή του εκλογικού νόμου κ.λ.π., κ.λ.π., που είναι απαραίτητες για την μετεξέλιξη της Ελληνικής πραγματικότητας και την έξοδό μας από την κρίση.
Να γιατί λοιπόν η κρίση στην Ελλάδα, παρ’ όλες τις αιματηρές θυσίες των Ελλήνων πολιτών, διαιωνίζεται, χωρίς προοπτική διεξόδου, ενώ στις άλλες χώρες (Ιρλανδία, Ισλανδία, Πορτογαλία) που όντως έκτισαν τις απαραίτητες δομές, η κρίση έχει ήδη ξεπεραστεί.
Ασχολείται όμως κάποιος σοβαρά μ’ αυτό; Δεν νομίζω, αφού η μεν κυβέρνηση ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την προσπάθειά της να κρατηθεί στην εξουσία, η δε αντιπολίτευση αποκλειστικά με την προσπάθειά της να αναρριχηθεί στην εξουσία. Και ο λαός; Αυτός το μόνο που κάνει είναι ότι περιμένει να (ξανα)ψηφίσει!
* Ο Θανάσης Καραγιάννης είναι δικηγόρος
