Η σεξουαλική κακοποίηση είναι ένα φαινόμενο πολύ περισσότερο εξαπλωμένο από ότι θα θέλαμε να πιστεύουμε. Διαπράττεται από πρόσωπα –άντρες και γυναίκες- που συνήθως είναι υπεράνω υποψίας, σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Έρευνες στην Αμερική έχουν δείξει ότι μια στις τρεις γυναίκες και ένας στους δέκα άντρες έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά στην παιδική ή εφηβική ηλικία. Σεξουαλική κακοποίηση, εδώ, δεν σημαίνει μόνο διείσδυση, αλλά οποιοδήποτε άλλο “ερωτικό παιχνίδι” που απευθύνεται στο παιδί, ένα πρόσωπο σωματικά και ψυχολογικά ασθενέστερο.
Ο μύθος που η κοινωνία παρουσιάζει μας θέλει να πιστεύουμε ότι οι δράστες είναι συνήθως άτομα ξένα προς το οικογενειακό περιβάλλον. Μας θέλει, επίσης, να πιστεύουμε ότι εάν η κακοποίηση διαπραχθεί από οικογενειακό πρόσωπο που το παιδί εμπιστεύεται, οι βλάβες που θα προκληθούν στην ψυχολογική εξέλιξη του είναι μικρότερες από εκείνες που θα προκληθούν από ένα ξένο. Μεγάλες πλάνες και οι δύο. Η πλειοψηφία των συμβάντων πραγματοποιείται από άτομα του “σπιτιού”, γονείς εξ αίματος, συγγενείς και φίλους της οικογένειας. Αυτές προκαλούν και τα μεγαλύτερα τραύματα. Γιατί;
Το παιδί για να αναπτυχθεί ψυχολογικά έχει ανάγκη στοργής, φροντίδας, συναισθηματικής και ηθικής υποστήριξης. Όταν αυτά τα βρίσκει στην ασφάλεια του σπιτιού του, τότε ενεργοποιούνται οι τεράστιες δυνατότητες αυτοθεραπείας που διαθέτει ώστε να περνά και τα πιο σοβαρά ψυχικά τραύματα της παιδικής ηλικίας. Εάν, όμως, τα τραύματα προκαλούνται από το ίδιο το περιβάλλον που είναι κρίσιμο για την ψυχολογική του ανάπτυξη, τότε πού θα μπορέσει να στραφεί το παιδί; Ο “κόσμος” της ασφάλειας και στοργής έχει καταστραφεί και βρίσκεται απομονωμένο με την κακοποίηση του.
Όταν ο δράστης είναι μέλος της οικογένειας, ολόκληρη η οικογένεια έχει επηρεαστεί. Ακόμα και εκείνοι που δε το γνωρίζουν. Τότε η σχέση του παιδιού με το δράστη, καθώς και με την υπόλοιπη οικογένεια, γίνεται πηγή άγχους, αβεβαιότητας και σύγχυσης.
Η βία, η λογομαχία και η σεξουαλική κακοποίηση στο σπίτι δεν είναι σπάνια φαινόμενα. Συνήθως έχουν αποδέκτες τη σύζυγο και τα παιδιά, και ακολουθούνται από μια σειρά ψυχολογικών εκβιασμών, όπως “εάν φύγεις ή εάν το πεις πουθενά θα πάθεις…..αυτό ή το άλλο”. Εάν προσθέσουμε και την “κοινωνική ντροπή” που είναι συνυφασμένη με αυτού του είδους την κακοποίηση θα βρούμε μια οικογένεια αδύναμη να βγει από τον κλοιό της.
Οι μετέπειτα ψυχολογικές επιπτώσεις αυτής της συμπεριφοράς, ιδιαίτερα στα παιδιά, έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Ένας ενήλικας ναι μεν υποφέρει, και η κατάσταση αυτή μπορεί να του προκαλέσει τρομερό άγχος και αβεβαιότητα, έχει όμως εξελιχθεί ψυχολογικά σε ένα βαθμό και έχει τη δυνατότητα με τη βοήθεια φίλων ή ειδικών να αντιμετωπίσει ορισμένες δυσμενείς καταστάσεις και να τις ξεπεράσει.
Το παιδί, όμως, είναι ένα πλάσμα που διανύει τα στάδια της ψυχολογικής και συναισθηματικής του ανάπτυξης. Είναι συναισθηματικά ευμετάβλητο και ευάλωτο στα ψυχολογικά τραύματα και δεν έχει τη δυνατότητα να αντιδράσει αποτελεσματικά. Δεν μπορεί ούτε εναλλακτικές λύσεις να ακολουθήσει. Ζει τα γεγονότα παθητικά και οι χρόνιες καταστάσεις δρουν συσωρευτικά. Σαν επακόλουθο, η συμπεριφορά του δείχνει διαταραχές (άγχους και κατάθλιψης), δεν μπορεί να συγκεντρωθεί και έχει χαμηλή απόδοση στο σχολείο.
Στην εφηβεία και αργότερα σαν ενήλικας παρουσιάζει δυσκολίες να αναπτύξει υγιείς σχέσεις καθώς και ένα μεγάλο φάσμα ψυχολογικών διαταραχών οι οποίες ποικίλουν κατά περίπτωση. Μερικές από αυτές είναι : συχνοί εφιάλτες, γενικευμένο άγχος, φοβίες, κατάθλιψη, επιθυμία θανάτου, ντροπή, ενοχές, αποστροφή στην ανάμνηση των γεγονότων της κακοποίησης ή απώλεια της μνήμης τους, απροσδιόριστος θυμός, καχυποψία, ζήλια, αδυναμία να αναπτύξει υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, δυσκολία να επικοινωνεί, δυσκολία να εκφράζει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του, ασύδοτος ερωτισμός έως και πορνεία, σεξουαλικές διαταραχές, ερωτική αδιαφορία, έλλειψη αυτόεκτίμησης, συναισθηματική απομόνωση, κατάχρηση φαγητού, εξάρτηση από ουσίες και ο κατάλογος συνεχίζεται. . . Δεν σημαίνει ότι όποιος περνά αυτές τις διαταραχές έχει κακοποιηθεί στην παιδική του ηλικία, αλλά το αντίστροφο. Όποιος έχει υποστεί χρόνια (ή και περιστασιακή) σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία, πιο εύκολα σκιαγραφεί τον εαυτό του με μερικές από τις παραπάνω διαταραχές από τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Τα κορίτσια μέσα σε τέτοιες οικογένειες συχνά παντρεύονται σε μικρή ηλικία, προφανώς για να ξεφύγουν από το πατρικό σπίτι. Ανακαλύπτουν, όμως, πως η σχέση με το σύζυγό τους κυριαρχείται από αυταρχισμό και κακοποίηση παρόμοια με εκείνη του πατρικού σπιτιού.
Η κατάχρηση και εξάρτηση από το αλκοόλ είναι μια πιθανή αιτία να οδηγήσει στη σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική κακοποίηση στα πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντος από εκείνον που κάνει την κατάχρηση οινοπνεύματος.
Μια από τις βασικότερες ενέργειες του αλκοόλ είναι η χαλάρωση των δισταγμών. Αυτό σημαίνει ότι κάτω από την επήρεια του οινοπνεύματος μερικοί άνθρωποι ακολουθούν συμπεριφορές τις οποίες θα δίσταζαν να ασκήσουν εάν ήταν σε κατάσταση νηφαλιότητας. Οι συμπεριφορές αυτές είτε δεν είναι κοινωνικά αποδεκτές ή το άτομο, για λόγους προσωπικότητας διστάζει ή ντρέπεται να πραγματοποιήσει. Για παράδειγμα, όταν πιούμε ένας εκμυστηρεύεται τον πόνο του, άλλος ανεβαίνει και χορεύει στο τραπέζι, ένας τρίτος συμπεριφέρεται ερωτικά προς κάποιον ή κάποια που του αρέσει, ένας άλλος γίνεται βίαιος κτλ.
Δυστυχώς το κοινωνικό ταμπού δεν αφήνει τα πρόσωπα αυτά να ζητήσουν βοήθεια και να ξεπεράσουν τα προβλήματα τους. Αφιερώνω λοιπόν, αυτό το κείμενο σε ‘σένα –άγνωστε φίλε- που οι γραμμές αυτές άγγιξαν ευαίσθητες χορδές και σε διαπερνούν έντονα συναισθήματα διατάζοντάς τες. Έχεις μεγάλη ανάγκη από θάρρος για να μπορέσεις να σπάσεις το “καβούκι” της σιωπής μέσα στο οποίο ζεις για χρόνια. Η σιωπή, εδώ, δεν είναι χρυσός αλλά μαρτύριο. Πρέπει να αποβάλεις τις ενοχές σου για τα γεγονότα. Ποτέ ένα παιδί δεν μπορεί να θεωρείται ως υπαίτιο, έστω κι αν είχαν βάλει στο μυαλό σου τέτοιους υπαινιγμούς για να δικαιολογούν οι “μεγάλοι” τις πράξεις τους. Έχεις το δικαίωμα να ξεπεράσεις τα προβλήματα σου και να αναπτυχθείς. Εμπιστευόμενος ένα πρόσωπο που θα σε βοηθήσει σ’ αυτή τη πορεία, έχεις ήδη κάνει το πρώτο βήμα. Έχεις το δικαίωμα να ζήσεις μια ομαλή και φυσιολογική ζωή. Μην αφήνεις άλλο την κακοποίηση να σε δυναστεύει.
Πηγές:
facebook & http://www.therapynet.gr/site2/index.php?option=com_content&view=article&id=63%3Aseksoualikh-kakopoihsh&catid=37%3Agenika-arthra&Itemid=60&lang=el
